Brudzewski Mikołaj, h. Pomian († ok. 1492), wojewoda sieradzki, młodszy syn Jaranda z Brudzewa, wychowywał się podobnie jak inni Brudzewscy na dworze królewskim. W r. 1442 bawił jako dworzanin przy boku Władysława na Węgrzech, gdzie za usługi oddane monarsze otrzymał 200 grzywien. Po objęciu rządów przez Kazimierza Jagiellończyka młody wielmoża wiernie służył królowi, a pobyt na dworach królewskich i łaska monarsza, przy planowej gospodarce, zapewniły Brudzewskim jedno z pierwszych miejsc wśród możnowładców polskich. Wzbogaceni synowie Jaranda wspierali pieniężnie króla, który w okresie wojny pruskiej pożyczył u Mikołaja i jego braci parę tysięcy florenów. Było to możliwe dzięki temu, że Brudzewscy nie podzielili spuścizny po ojcu i wspólnie zarządzali rozległymi dobrami, oddanymi przez króla jako zastaw za pożyczone sumy. Od r. 1455 był Mikołaj starostą brzesko-kujawskim, a od r. 1462 cześnikiem kaliskim. W r. 1471 został wojewodą sieradzkim. Jeden z najbardziej oddanych królowi wielmożów, brał Mikołaj żywy udział w życiu publicznym, lecz o udziale jego w wojnach źródła zupełnie milczą. Imię wojewody spotyka historyk między uczestnikami zjazdów w Kole (7 VIII 1475, 12 III 1479) i Piotrkowie (30 VIII 1476, 17 VII 1479), natomiast nie wiadomo, co robił w czasie wojny z Krzyżakami i w okresie walk o koronę czeską. Możny i wpływowy wojewoda darzył swą łaską krewniaków, którzy, jak Grabscy w r. 1474, Warzymowscy w 1488, oddali mu w opiekę swe dzieci i dobra. Wierny rodzinnym tradycjom, nadał Mikołaj razem z braćmi: Jarandem, Stanisławem i Janem 4 łany kościołowi parafialnemu w rodzinnym Brudzewie. Dojście do pełnoletniości Jana, syna Mikołaja, zmusiło Brudzewskich do podziału dóbr w r. 1483. W 1488 król zdołał spłacić Mikołajowi część wypożyczonych sum, dzięki czemu unormowano posiadanie dóbr królewskich w powiatach: brzeskim, radziejowskim i kowalskim. Kazimierz spłacił długi, ciążące na Brześciu i Radziejowie, natomiast Kowale zatrzymał Mikołaj aż do czasu, gdy król spłaci mu 2.500 florenów węgierskich. Otrzymywane od króla sumy, jak i inne dochody, obracał wojewoda na zakup nowych dóbr. Dbały o podniesienie dochodów, uzyskał od króla pozwolenie na zaprowadzenie w swoim miasteczku Staw rocznych jarmarków. Miarą bogactwa B-go niech będzie fakt, że za swą córką Anną dał w r. 1490 w posagu 2.500 florenów węgierskich, sumę na owe czasy godną książęcego wiana. Ostatni raz spotykamy Mikołaja między senatorami na zjeździe homagialnym w sierpniu 1492; umarł wkrótce po powrocie do rodzinnego Brudzewa. Jedynymi jego dziećmi byli wymienieni: syn Jan i córka Anna, za mężem Kobylańska.

Papée F., Jan Olbracht, Kr. 1936; Inventarium omnium et singul. privilegiorum…, Paryż 1862; Cod. Pol. II; Cod. ep. XV, III; Matr. Sum. I; Acta cap. II.

Karol Piotrowicz