Radziejowski Mikołaj Kazimierz h. Junosza (ok. 1610 – ok. 1657), poseł na sejmy, potem kasztelan łęczycki. Był najstarszym synem Stanisława (zob.) i Katarzyny Sobieskiej, bratem Hieronima (zob.) oraz bratem ciotecznym Jana III Sobieskiego.
R. wychowywany był razem z młodszym bratem Hieronimem; razem odbyli podróż zagraniczną. W r. 1626 był R. w Bolonii (15 V) i t. r. w Padwie. Karierę polityczną rozpoczynał u boku ojca, razem z nim występując na sejmikach, biorąc udział w wyprawach wojennych; w r. 1626, podczas wojny pruskiej, dowodził wystawioną przez ojca chorągwią kozacką. Walczyła ona pod Gniewem. W r. 1632 podpisał z województwem rawskim elekcję Władysława Wazy. W r. 1638 R. został podczaszym sochaczewskim. Posłował z woj. rawskiego na sejm w r. 1640 i został wyznaczony na deputata do Trybunału Skarbowego w Radomiu. W r. 1644 awansował na chorąstwo rawskie. T. r. był deputatem na Trybunał Lubelski; uczestniczył przy tej okazji w zebraniu członków «Rzeczypospolitej Babińskiej» i 22 VIII został mianowany babińskim «cześnikiem, bo rad w cudzym domu gospodaruje». Perspektywy kariery R-ego określała przede wszystkim pozycja jego brata na dworze. W r. 1642 zabiegi Hieronima o przyznanie Mikołajowi kaszt. żarnowskiej zakończyły się niepowodzeniem. Dopiero w r. 1646 otrzymał R. kaszt. łęczycką i już jako senator brał udział w sejmie t. r., uczestniczył w colloquium senatu z izbą poselską, odbytym podczas nieobecności króla, a poświęconym sprawie zaciągów na ewentualną wojnę z Turcją. Z sejmu został deputowany do wybierania kwarty. W czasie konwokacji 1648 r. należał do sygnatariuszy listów do wezyra tureckiego oraz wojewodów kijowskiego i bracławskiego prowadzących rokowania z Bohdanem Chmielnickim. Podpisał manifestację antyariańską. Podobnie jak większość szlachty mazowieckiej był zwolennikiem Karola Ferdynanda. Konfederację generalną podpisał «salvis iuribus Eccl. Rom.». Jako jeden z niewielu senatorów przybył na początek elekcji. Wszedł wówczas w skład powołanego sądu marszałkowskiego. Sufragia na Jana Kazimierza podpisał z woj. łęczyckim. Sejm 1652 r. wyznaczył mu rezydencję przy królu na r. 1653.
Po ucieczce brata Hieronima z kraju R. został jego pełnomocnikiem i opiekunem jego dzieci. Troszczył się o bratanków Hieronima, Stanisława (zob.) i Michała (zob.), których kształcił w kolegium jezuickim w Rawie. Miał wiele kłopotów z dłużnikami brata, z którymi procesował się w Trybunale Lubelskim. Wysyłał bratu pieniądze do Szwecji, a następnie Francji, skrupulatnie rozliczając się z dochodów i wydatków. Z polecenia Hieronima R. podejmował się różnych misji. W r. 1652 był w jego sprawach w Gdańsku, pisał wtedy do feldmarszałka Wrangla, informując że z woli Hieronima przesyła mu pięknego konia. W r. 1654 zaangażował się w akcję zmierzającą do restytucji Hieronima. Listownie udzielał mu rad co do treści suplik i listów oraz kierował jego zwolennikami w kraju. Podkreślał, jak ważną jest w tej sprawie wola królowej Ludwiki Marii. W czasie «potopu» poparł Szwedów. Zmarł około r. 1657; w lipcu 1658 kaszt. łęczyckim był już Aleksander Sielski.
Z małżeństwa z Agnieszką, córką kaszt. rawskiego Walentego Plichty (zob.), żadnego nie zostawił potomka.
Niesiecki; Uruski; – Akta Rzeczypospolitej Babińskiej, Wyd. S. Windakiewicz, Arch. do Dziej. Liter. T. 8: 1895; Arch. nacji pol. w uniw. padewskim, I; Oświęcim, Diariusz 1643–51; Radziwiłł A. S., Pamiętnik, W. 1980 I, II; Radziwiłł B., Autobiografia, Wyd. T. Wasilewski, W. 1981; Studenci Polacy na uniwersytecie bolońskim w XVI–XVII w., Wyd. M. Bersohn, Kr. 1894 cz. 2 s. 45; Vol. leg., III 988, IV 95, 162, 173, 219, 386, 518 (następca na urzędzie); – Kersten A., Hieronim Radziejowski… [w druku].
Witold Kłaczewski