Mikołaj (zm. po 1185), komes. Pierwszy uchwytny w źródłach (późniejszych zresztą) przedstawiciel małopolskiej linii rodu Bogoriów (wg Długosza), rozsiedlonych głównie w ziemi sandomierskiej, należał do kręgu ludzi skupionych wokół ks. Kazimierza Sprawiedliwego i celowo nawiązujących kontakty z romańską zachodnią Europą. Zapewne uczestniczył w uroczystym przyjmowaniu relikwii św. Floriana w Krakowie (1184) i stał się właściwym fundatorem klasztoru Cystersów w Koprzywnicy pod wezwaniem tegoż św. Floriana, uposażając go 12 wsiami. Były to: Koprzywnica, Beszyce, Świężyca, Krzcin, Pielaszów, Zdanów (pod Sandomierzem), Lubzina, Dobrzechów, Lubla, Jasło, Wietrzno (w kotlinie jasielskiej nad Wisłoką i Wisłokiem) i Łęg (pod Krakowem). Darowiznę tę (1185) zatwierdził niewątpliwie ks. Kazimierz Sprawiedliwy, może nawet wystawiając dokument fundacyjny (domysł Wdowiszewskiego), zaginiony później podczas zniszczenia opactwa przez Tatarów. Tym można wytłumaczyć rozbieżność źródeł: dokument Bolesława Wstydliwego (1277) i oparty na nim dokument Leszka Czarnego (1284) nazywają M-a «fundator eiusdem abbacie», natomiast Długosz nazywa księcia «Primarius [naczelny] fundator», dając M-owi drugie miejsce po księciu («Primarius tamen post Kazimirum ducem») oraz mylnie przypisując księciu nadanie cystersom miasta Koprzywnicy (zapewne miał na myśli zezwolenie na założenie miasta opodal klasztoru i wsi Koprzywnicy). Zakonników sprowadzono z burgundzkiego Morymundu (Morimond), a zadaniem ich mogła być akcja misyjna na Rusi. Jest wątpliwe, aby synem M-a był żyjący w pierwszej połowie XIII w. Wojciech, ojciec Piotra Bogorii, kasztelana wiślickiego, potem wojewody krakowskiego. Nakielski mylnie przypisał M-owi darowiznę dla klasztoru w Miechowie, dokonaną przez M-a z rodu Lisów, wojewodę krakowskiego.
Słownik Starożytności Słowiańskich, II (Wędzki A., Koprzywnica); – Dobrowolski K., Dzieje kultu św. Floriana w Polsce, W. 1923 s. 37; Kościół w Polsce. Kr. 1966 I; Manteuffel T., Papiestwo i cystersi ze szczególnym uwzględnieniem ich roli w Polsce na przełomie XII i XIII w., W. 1955 s. 83; Piekosiński, Rycerstwo, III s. CIII i nr 1245; Wdowiszewski Z., Ród Bogoriów w wiekach średnich, „Roczn. Tow. Herald.” T. 9: 1928–9 [druk.] 1930 s. 2–9, 13–22, 63–6, 71, 80–8; – Długosz, Annales, W. 1973 ks. V–VI; tenże, Liber benef., III 377; Kod. Mpol., I nr 93, 103, II nr 497; Mon. Pol. Hist., II 835, III 160.
Józef Mitkowski