Komorowski Mikołaj h. Korczak (zm. przed 1487), starosta spiski. Był synem Stanisława z Komorowa w ziemi bełskiej, a bratem Piotra i Marcina. Pojawia się w źródłach w r. 1436 jako mediator w sporze pomiędzy Jaksą, wielkorządcą bpa krakowskiego, a Bartoszem z Cichowa. Wraz z braćmi w r. 1440 należał do zwolenników polityki węgierskiej Zbigniewa Oleśnickiego i brał udział w wyprawie Władysława Jagiellończyka po koronę św. Stefana. K. z braćmi otrzymał wtedy (a może wcześniej jeszcze) od króla 13 miast spiskich za pożyczone mu pieniądze; nie da się też wykluczyć poparcia Komorowskich na Słowacji przez Ścibora ze Ściborzyc, który był żonaty z Dorotą z rodu Korczaków, zapewne bliską ich krewną. Kiedy w r. 1441 wojna o tron węgierski Władysława Jagiellończyka z Elżbietą, królową-wdową, dała w kampanii letniej negatywny dla Polaków rezultat i wśród bardzo uciążliwych starć Górne Węgry (Słowację) w całości odzyskał dla niej Jan Jiskra z Brandysu, K. powstrzymywał zapędy jego oddziałów na ziemie polskie od strony Podolińca. Ale już t. r. K. najechał Sobniów, włość Marcina z Rożnowa, adwersarza bpa krakowskiego, narażając tegoż na zarzuty, że popiera rozboje. W r. 1442 dokonał K. wraz z Mikołajem Czajką z Jaworu, dzierżawcą zamku Brzezowica na Słowacji (krewnym Oleśnickich), głośnego najazdu na niedostatecznie strzeżony przez wojska Jiskry Preszów. Miasto złupił i częściowo puścił z dymem, ale w czasie odwrotu został zaatakowany i pobity przez jiskrowców, stracił łupy, wojsko i dostał się do niewoli; niewolę – zdaniem Długosza – Jiskra uczynił mu ciężką i długotrwałą. W rzeczywistości nie była ona tak bardzo długotrwała, jeżeli późną jesienią 1444 r., kiedy w imieniu króla (o jego śmierci pod Warną jeszcze nie doszła wiadomość) Oleśnicki zawierał z Jiskrą dwuletni rozejm w Koszycach, K. wystąpił wśród delegatów polskich z braćmi, jako posiadacz starostwa podolinieckiego i lubowelskiego. W r. 1447 jednak K. wraz z bratem Piotrem i Pankracym ze Św. Mikulasza nadal wojował z Jiskrą, dokonując głośnego, chociaż nieudanego najazdu na Bańską Bystrzycę, skąd został wyparty w kierunku Liptowa i Spisza.
Nie był też K., mimo iż czas jakiś dzierżawił biskupią Muszynę, pewnym stronnikiem Oleśnickiego. W r. 1448 wszedł w konflikt z bpem krakowskim o zamierzony zastaw panom i królestwu węgierskiemu zamków Lubowli i Podolińca. Zastaw ten spotkał się jednak ze zdecydowanym sprzeciwem Kazimierza Jagiellończyka; król zażądał od Zbigniewa Oleśnickiego natychmiastowego zapobieżenia uszczupleniu terytorium Korony. Decyzja owego zastawu wynikła z potrzeb finansowych K-ego, zaangażowanego od początku pobytu na Spiszu w walki stronnictw politycznych oraz akcję rozmaitych oddziałów zaciężnych, napadających i łupiących miasta, wsie i dwory Górnych Węgier. Wezwany przez Oleśnickiego do Krakowa K. jesienią 1448 r. oddał sprawę w ręce sądu polubownego, który uznał, że Oleśnicki nie ma prawa pociągać K-ego do odpowiedzialności, gdyż miasta spiskie otrzymał on w dzierżawę nie od bpa krakowskiego, ale od samego króla. Spór nie został zażegnany i jeszcze w rok później Oleśnicki zarzucał K-emu samowolę, nieposłuszeństwo i gwałty, a nade wszystko uchylanie się od odpowiedzialności. Równocześnie w r. 1449 sprzymierzył się K. z walczącym przeciw Janowi Hunyademu Jiskrą, najeżdżał i niszczył osiedla słowackie, zajmował zamki, m. in. zamek Pławiec, co spotkało się z ostrą interwencją Hunyadego na dworze polskim, a w konsekwencji spowodowało przejście K-ego do obozu wielkorządcy Węgier (Menclova). Później w nie znanych bliżej okolicznościach stracił K. starostwo spiskie na rzecz Jana Głowacza z Oleśnicy, brata Zbigniewa bpa krakowskiego (1453), a po śmierci króla Władysława Pogrobowca przystał na stałe do obozu Jiskry, działającego początkowo przeciw królowi Maciejowi Korwinowi i wiążącego plany objęcia korony węgierskiej z Jagiellonami, a potem z cesarzem Fryderykiem Habsburgiem; po umocnieniu się jednak króla Macieja na tronie węgierskim K. stał się u boku Jiskry wiernym poddanym nowego władcy.
Brak zrozumienia interesów politycznych własnego kraju i dynastii Jagiellonów wykazał K. najjaskrawiej w r. 1477, kiedy – objąwszy po bracie Piotrze zamki Żywiec, Barwałd i Szaflary – jawnie wystąpił przeciw królowi polskiemu i opowiedział się po stronie Macieja Korwina, grożącego (z równoczesną antypolską akcją krzyżacką) interwencją zbrojną. K. sam również utrzymywał kontakt z zakonem krzyżackim. Kiedy wiosną poselstwo króla polskiego do K-ego nie zdołało odciągnąć go (zapisami nowych włości i darami) od współpracy z królem węgierskim, Kazimierz Jagiellończyk wysłał (ok. 6 VI) przeciw K-emu wojska złożone głównie z pospolitego ruszenia, ale zaopatrzone w artylerię, pod dowództwem Jakuba z Dębna, starosty krakowskiego, który w ciągu 7 tygodni zdobył te 3 twierdze, zburzył zamek żywiecki i barwałdzki i pozbawił K-ego w Polsce oparcia. Licząc na pomoc dworu węgierskiego, K. nie dał za wygraną i zuchwale stawił się przed królem polskim, żądając odszkodowania za straty, które, w obawie nowego konfliktu z Węgrami, dwór polski był skłonny wynagrodzić: zaproponowano K-emu dobra w ziemi chełmskiej z Krasnymstawem. Ponieważ ofertę tę K. odrzucił i potajemnie udał się w celu dalszych wichrzeń na Węgry, województwo krakowskie trwało nadal w pogotowiu, a siły zbrojne Jakuba z Dębna zatrzymał król do późnej jesieni na Podhalu (zorganizowawszy osobiście obronę Krakowa). Tym razem K. przeliczył się; po stracie zamków i twierdz nie był już królowi węgierskiemu potrzebny. Zawiedziony i upokorzony powrócił do Polski, gdzie po wielu zabiegach udało się mu uzyskać od króla zgodę na objęcie Krasnegostawu i dóbr okolicznych.
K. pozostawił po sobie czterech synów: Krzysztofa, który dzierżył Żywiec, Aleksandra, Wawrzyńca i Jana, oraz córkę Halszkę, żonę Mikołaja Myszkowskiego, marszałka kor., która w r. 1487 zgłaszała pretensje do ojcowizny, przypadłej bratu Janowi z Komorowa (Boniecki). Śmierć K-ego musiała więc nastąpić przed r. 1487.
Boniecki; Niesiecki; Żychliński; – Caro, Gesch. Polens; Dąbrowski J., Władysław I Jagiellończyk na Węgrzech (1440–1444), Rozpr. Hist. Tow. Nauk. Warsz., W. 1922 II z. 1; Dudik B., Archive im Königreiche Galizien, Wien 1867 s. 198; Dzieduszvcki M., Spiż, „Przew. Nauk. i Liter.” R. 4: 1876 t. 2 s. 706–7; Gawęda S., Możnowładztwo małopolskie w XIV i w pierwszej połowie XV wieku, Kr. 1966; Kiryk F., Jakub z Dębna na tle wewnętrznej i zagranicznej polityki Kazimierza Jagiellończyka, Wr.–W.–Kr. 1967; Menclova D., Spišský hrad, [b. m.] 1957; Polacký F., Dějiny národu českého, Praha 1927 IV 276; Semkowicz W., Gdy panowie polscy bywali nad Wagiem, „Ziemia” R. 28: 1938 nr 8–9 s. 176–82; Špirko J., Husiti, jiskrovci a bratřici v dějinach Spiša (1431–1462), Levoča 1937; Vach M., Jan Jiskra z Brandýsa a politický zápas Habsburků s Jagiellovci o Uhry v letech 1440–1442, Historické štúdie, III, Bratislava 1957 s. 179, 209, 223; – Akta grodz. i ziem., IX; Analecta Scepusii, Ed. C. Wagner, I–III; Cod. epist. saec. XV, II; Długosz, Historia, IV, V; Komoniecki A., Dziejopis żywiecki, Wyd. S. Szczotka, Żywiec 1937 s. 67, 79, 80; Matricularum summ., I; Rachunki królewskie; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 2675, 3464, 3471; Středověké listy ze Slovenska, Vyd. V. Chaloupecký, w: Slovenský Archiv, Sv. 1., Bratislava–Praha 1937.
Feliks Kiryk