Przypkowski Mikołaj h. Radwan (ok. 1570–1612), działacz ariański. Był drugim synem Jana (zob.) i Katarzyny Samborzeckiej, bratem Jana (zob.).
W l. 1583–5 P. wraz z bratem Janem przebywał za granicą; był w Ingolsztacie, Tybindze, Altdorfie i Lipsku. Pod koniec XVI w. był posesorem dóbr gnojnickich (już w r. 1592), których właścicielem był jego ojciec. Z początkiem następnego stulecia skupił w swoich rękach dość znaczne, ale rozrzucone dobra: Gnojnik, dużą wieś z foluszem (współdziedzicami byli tu jednak bracia Jan, Jakub i Ludwik), części w Łopusznej, Chronowie, Bukowcu i Trąbkach (wszystkie powyższe miejscowości w pow. czchowsko-sądeckim), kupione w r. 1603 Falkową wraz z częścią Brzany w pow. bieckim, części w Górnych Leńczach i Przytkowicach w pow. szczyrzyckim oraz Polankę w pow. śląskim (podawane w literaturze Borowno jest zapewne jakimś błędem). Głównymi rezydencjami P-ego były chyba Gnojnik i Brzana.
P. był gorliwym arianinem, seniorem zboru lusławickiego i ok. r. 1610 miał wraz ze Stanisławem Lubienieckim starszym i Walentym Smalcem brać udział w wydawaniu kancjonału. W październiku 1602 był chyba obecny (źródło nie podaje imienia) na kolokwium rakowskim w obecności Fausta Socyna. Kościół w Gnojniku zamienił na spichrz, dziesięcin nie płacił, a dzieciom pozostawił spór z plebanem z Tropia o rolę zwaną Dąbrowa. W jego dobrach – Brzanie, Bukowcu, Chronowie czy Falkowej pojawili się pojedynczy zwolennicy arianizmu wśród plebejów. Świadectwem kulturalnych zainteresowań P-ego jest egzemplarz „Zwierciadła” Mikołaja Reja (B. Czart.: Cim. 1697 III) z superekslibrisem i zapiskami dzieci (na s. 208). W r. 1604 wyznaczył na opiekunów swoich dzieci z pierwszego małżeństwa Krzysztofa Łyczkę, Abrahama Szczepanowskiego, Jana Cetysa i Krzysztofa Morsztyna. P. zmarł 1 IX 1612 (podawany r. 1611 jest mylny) i został pochowany zapewne w polu za dworem gnojnickim.
P. był żonaty dwukrotnie: pierwszą jego żoną (ślub ok. r. 1590) była Elżbieta Łyczkówna (Gabońska, zm. przed 1600), drugą (od r. 1600) – Barbara Stanówna, córka stolnika sanockiego Jerzego.
Z pierwszego małżeństwa miał P. dzieci: Samuela (zob.), Krzysztofa (zob.), Jerzego (zm. ok. 1613), Krystynę, żonę Andrzeja Lubienieckiego starszego (zob.) i Zofię. Z małżeństwa ze Stanówną pochodziły dzieci: Stefan (zm. po r. 1686), Jan (zm. 1657), Wacław (zm. 1659) i Elżbieta (zm. po r. 1651), żona Aleksandra Sierakowskiego.
Mylić się może z naszym P-m Mikołaj Przypkowski (zm. 1629), syn Stanisława, mąż Zofii Rajskiej i pewno w r. 1600 dzierżawca plebanii w Zebrzydowicach (był on zresztą zapewne bratankiem innego jeszcze Mikołaja, w r. 1580 tamtejszego proboszcza).
Uruski; Chwalewik E., Exlibrisy polskie szesnastego i siedemnastego wieku, Wr. 1955 s. 57; – Budka W., Przypkowscy i rola ich w ruchu reformacyjnym, „Reform. w Pol.” R. 4: 1926; Bukowski, Dzieje reformacji, I; Chmaj L., Samuel Przypkowski na tle prądów religijnych XVII wieku, Kr. 1927 s. 8–10; Grabowski T., Literatura ariańska w Polsce, Kr. 1908 s. 185–6; Kot S., Szkolnictwo parafialne w Małopolsce XVI–XVIII w., Lw. 1912 s. 303; Urban W., Chłopi wobec reformacji w Małopolsce w drugiej połowie XVI w., Kr. 1959; Tazbir J., Arianizm na ziemi sądeckiej, „Roczn. Nowosądecki” R. 8: 1967 s. 321; – Franconius D., Illustrium, generosorum et praestantissimorum quorundam virorum omina…, [Raków] 1612 nlb.; Polacy na studiach w Ingolsztacie…, Wyd. P. Czaplewski, P. 1914; Sandius Ch., Bibliotheca antitrinitariorum, Freistadii 1684 s. 175; Zeltner G., Historia crypto-socinismi Altorfinae, Lipsiae 1729 s. 1197; – Arch. Metropol. w Kr.: Wizytacja z depozytu kapituły krakowskiej t. 7 k. 205r., Wizytacja własna kurii t. 5 s. A 86; Arch. Państw. w Kr.: Terr. Crac. t. 119 s. 1275–1278, Castr. Crac. t. 170 s. 954, t. 176 s. 230, 307, 311, t. 178 s. 416, t. 1165 s. 60, Terr. Czchoviensia t. 19 s. 635, 1380–1381, 1518–1520, 1540, t. 28 s. 2053–2054, 2224–2226, t. 29 s. 1012–1013, 1153–1154, t. 30 s. 1277–1279, 1355, t. 37 s. 909–910, t. 54 s. 1352, t. 55 s. 585–586, 1208–1210, t. 56 s. 35–36, 87–89, 142–144, 275–276, 336–337, 820, Castr. Sandecensia t. 27 s. 998, t. 29 t. 149–161, 167–168, 172–173, 176–177, 360–367, 1637–1368, t. 30 s. 973–979, 1673–1675, t. 31 s. 160–161, 323–324, 407–408, t. 32 s. 218–222, 378–379, 1256–1260, t. 33 s. 1325, t. 110 s. 704–705, 1366–1371, t. 111 s. 1059–1061, 1239–1241, 1515–1517, t. 112 s. 299–300, 728, 1297–1313, 1461–1463, Castr. Biecensia t. 30 t. 1295, t. 38 t. 751–752, 779–781, Terr. Zathoriensia t. 24 s. 1326–1329, indeksy do zaginionych Castr. Osviecimensia t. 22 cz. 1 s. 234; B. Narod.: rkp. III 5631 k. 141, 224v.; B. PAN w Kr.: rkp. 690 k. 229; – Materiały genealogiczne Przypkowskich w Jędrzejowie; – Materiały Włodzimierza Budki w posiadaniu Zofii Kozłowskiej-Budkowej w Kr., pudło nr 1.
Wacław Urban