Suchocki Mikołaj (1807–1829), członek związku «Czarni Bracia», zesłaniec.
Ur. w pow. rosieńskim na Żmudzi, pochodził z rodziny szlacheckiej; miał dwóch braci i siostrę.
Od r. 1817 uczył się S. w gimnazjum w Krożach (pow. rosieński); miał opinię dobrego ucznia. Jesienią 1823 jako uczeń piątej klasy przystąpił do tajnego kilkuosobowego związku uczniowskiego «Czarni Bracia», założonego przez starszych kolegów gimnazjalnych, Cypriana Janczewskiego i Jana Witkiewicza. Głównym celem związku było przyjście z pomocą aresztowanym w Wilnie filomatom i filaretom, zwłaszcza uwięzionemu 18 XI 1823 nauczycielowi krożskiego gimnazjum Janowi Sobolewskiemu. Na przełomie listopada i grudnia t.r. wraz z innymi «Czarnymi Braćmi» rozklejał S. na murach Kroż patriotyczne wiersze oraz odezwy wzywające do przywrócenia utraconej wolności i niepodległości. Materiały te wysłane do innych gimnazjalistów omyłkowo trafiły do kierownika gimnazjum w Krożach Ignacego Dowiatta, który złożył o tym raport rektorowi Uniw. Wil. Józefowi Twardowskiemu. Senator Nikołaj Nowosilcow, o którego oparła się sprawa tajnego związku wśród uczniów gimnazjalnych, wysłał do Kroż specjalną komisję śledczą pod przewodnictwem L. Bajkowa. Dn. 14 XII był S. wraz z innymi gimnazjalistami przesłuchiwany. Po krótkim śledztwie, 17 XII, został przewieziony wraz z Wiktorem Iwaszkiewiczem na dalsze przesłuchania do Wilna i osadzony w celi przy kościele Misjonarzy. Oskarżono go o niepoinformowanie zwierzchników szkolnych o istnieniu tajnego związku i propagowanie «podburzających listów». Sprawie «Czarnych Braci» z krożskiego gimnazjum władze nadały szeroki rozgłos, a dochodzenie rozciągnęły na cały pow. rosieński. W styczniu 1824 stanął S. przed sądem wojskowym, któremu przewodniczył gen. G. Rosen; po półtoramiesięcznym procesie, 28 II t.r. Janczewskiego i Witkiewicza skazano na śmierć, a pozostałych, w tym S-ego – na dożywotnie ciężkie roboty i zesłanie w głąb Rosji. W. ks. Konstanty złagodził jednak wyrok, zamieniając Janczewskiemu karę śmierci na dziesięć lat robót fortecznych w kajdanach, a następnie na wcielenie do Korpusu Orenburskiego; Witkiewicz wraz z S-m, Iwaszkiewiczem i Alojzym Pieślakiem zostali skazani na odbywanie służby wojskowej w Specjalnym Korpusie Orenburskim; wszystkich pozbawiono szlachectwa i prawa do awansu oraz obciążono kosztami sądowymi. S-ego wywieziono z Wilna 8 III przed północą w drugiej turze skazańców (pierwszą turę wywózki uczniów krożskich uwiecznił Adam Mickiewicz w III części „Dziadów” w opowieści Sobolewskiego, ich nauczyciela).
Kilkumiesięczną drogę przez Mińsk Lit., Moskwę i Kazań skazańcy odbywali zakuci w kajdany, częściowo pieszo, częściowo kibitkami. Do Orenburga przybyli 1 V 1824; S-ego wcielono do najdalej wysuniętego na północ baonu liniowego w twierdzy Zwierinogołowskoje (gub. tobolska). W r. 1829, po pięciu latach, odmówiono mu awansu na stopień podoficera. S. zastrzelił się przed 8 XII 1829 w Zwierinogołowskoje. Nie wiadomo, co było przyczyną samobójstwa, jedni mówili o przypadku, inni wiązali to z odmową awansu i warunkami służby «nie do zniesienia» (W. Safonow). Wg Tomasza Zana powodem była «intryga miłosna z córką komendanta, która jakoby od niego poroniła» (list z 29 XII t.r.).
Śliwowska, Zesłańcy; – Borowczyk J., Rekonstrukcja procesu filomatów i filaretów 1823–1824. Historia śledztwa przeciw uczestnikom konspiracji studenckich i młodzieżowych w Wilnie oraz w Wileńskim Okręgu Naukowym, P. 2003; Brensztejn M., „Bracia Czarni”. Kartka z przeszłości Litwy, „Bibl. Warsz.” 1906 t. 2 s. 555; tenże, Filomata w Krożach (Jan Sobolewski) 1821–1823, w: Księga pamiątkowa ku uczczeniu 350 rocznicy założenia i wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, Wil. 1929; Jewsiewicki W., „Batyr”. O Janie Witkiewiczu 1808–1839, W. 1983; tenże, Stowarzyszenie „Czarnych Braci” w Krożach na Litwie i kazachstańskie losy ich członków, w: Polacy w Kazachstanie. Historia i współczesność, Red. S. Ciesielski, A. Kuczyński, Wr. 1996 s. 91–6; Mościcki H., Wilno i Warszawa w „Dziadach” Mickiewicza. Tło historyczne trzeciej części „Dziadów”, W. 1999; – Arch. Filomatów. Listy, I (błędna data śmierci S-ego: 1827); Archiwum Filomatów. Na zesłaniu, Red. C. Zgorzelski, Wr. 1973 I 175; Kašnirev S., Delo o vozmutitelnych stichach v m. Krožach 1823 g., w: tenże, Pamiatniki novoj russkoj istorii, Pet. 1872 II (streszczenie mater. Kom. Śledczej); Pieślak A., Zapiski…, Oprac. M. V. Losijevskij, „Istoričeskij vestnik” T. 13: 1889 s. 576–94; Safonov V., Doroga na prostor, Moskva 1974 s. 492; Zan T., Z wygnania. Dziennik z lat 1824–1832, Wyd. M. Dunajówna, Wil. 1929 (tekst odbiega od rkp., skróty niezaznaczone); – Lietuvos valstybės istorijos archyvas w Wil.: F. 779 op. 1 vol. 1 k. 195 (zeznanie S-ego z 14 XII 1823); – Informacje Barbary Jędrychowskiej na podstawie mater. Lietuvos valstybės istorijos archyvas w Wil.: F. 567 op. 2 vol. 1223 k. 60–60v, 78–9, 82.
Wiktoria Śliwowska