Sulikowski (Sulicovius) Mikołaj (1603–1670), profesor Uniwersytetu Krakowskiego, kaznodzieja.
Ur. 22 XI na terenie diec. przemyskiej, był synem Andrzeja.
S. uczył się w szkole jezuickiej we Lwowie, a w semestrze letnim 1624 wpisał się na Wydz. Filozoficzny Uniw. Krak. Już t.r. Grzegorz Goliński w zbiorku „Epicrotesis” zamieścił odę autorstwa S-ego. W r. 1629 opublikował S. w Krakowie pierwsze panegiryki: Lutnia Appolinowa na wesele […] Marcina Zalaszewskiego i […] Magdaleny Fi[h]auzerówny podana … oraz Corona Palladis […] Thomae Sixto Leopol[iensis] dum in Alma Academia Cracoviensi… Po uzyskaniu w semestrze zimowym 1629/30 bakalaureatu sztuk wyzwolonych został z polecenia Uniwersytetu na przełomie l. 1630 i 1631 w szkole-kolonii akademickiej (zwanej Akad. Bialską) w Białej Podlaskiej profesorem w klasie retoryki i dialektyki. Dwa zbiorki poezji swych bialskich uczniów, z okazji wstąpienia na tron polski króla Władysława IV „Applausus Pieridum celeberrima […] Vladislai Sigismundi regis Poloniae et Sveciae inauguratione factus…” (Cracoviae 1633) oraz na ingres biskupi do katedry łuckiej Bogusława Radoszewskiego „Harmonia lyrica…” (Cracoviae 1634), poprzedził słowem wstępnym. W semestrze letnim 1634 uzyskał magisterium sztuk wyzwolonych i doktorat filozofii.
Powróciwszy do Krakowa, S. objął w r. 1635 obowiązki w uniwersyteckich Szkołach Nowodworskich; do r. 1637 uczył w klasie retoryki, a w l. 1637–40 w klasie dialektyki. W zbiorze „Laetitia Poloniae in celeberrimis nuptiis…” (Cracoviae 1637) zamieścił panegiryk na cześć nowożeńców: Władysława IV i Cecylii Renaty obok wielu wierszy autorstwa swych studentów z klasy retoryki. W imieniu Uniwersytetu powitał w r. 1638 Władysława IV, wracającego z Wiednia (Manipulus revirescens… Cracoviae 1638). W r. 1639 wszedł (na mocy uchwały zgromadzenia z 9 IX t.r.) do Kolegium Mniejszego, a 28 III 1640 został profesorem wymowy (orator Tilicianus). Obierany dwukrotnie na semestry letni 1640 i zimowy 1640/1 prepozytem, zarządzał domem profesorów Kolegium Mniejszego. W r. 1641 (wg innego źródła 22 XII r.n.) objął funkcję seniora Bursy Jagiellońskiej. W celach urzędowych i użytkowych zebrał i spisał obowiązujące ją przepisy (Leges Contubernii Jagel[l]oniani vulgo dictae Pauperum opera…, Arch. UJ, rkp. 109). Nadal publikował panegiryczne utwory okolicznościowe, m.in. wierszowane Piae Lacrymae… (Cracoviae 1642), poświęcone zmarłemu bp. krakowskiemu Jakubowi Zadzikowi oraz panegiryk prozą z okazji ślubu Stefana Niszczyckiego i Krystyny Szyszkowskiej – Leo Nis[z]cziciorum Pronubus… (Cracoviae [b.r.w.]). Przygotował i wydał dwie kwestie-tezy jako wprowadzenie do dyskusji teologicznej, a zarazem jako słowa gratulacji dla Jakuba Witeliusza Turris Davidica… (Cracoviae [1641]) i dla Zygmunta Gregorowicza Cherubin armatus contra fidei catholicae adversarios… (Crac[oviae] 1642); ogłosił też «producta» gratulacyjne Themis Sacra… (Cracoviae 1641) w związku z powierzeniem Jakubowi Piotrowickiemu wykładów teologii.
W semestrze letnim 1644 wybrano S-ego na dziekana Wydz. Filozoficznego. Przyjęty 14 III 1645 do grona profesorów Kolegium Większego, zatrzymał zajmowaną dotychczas katedrę; wybrany 5 VII t.r. na prepozyta tego Kolegium, zarządzał nim do lutego 1646 (ponownie w semestrze letnim 1658). Ogłosił panegiryk Spes publica Poloniae… (Cracoviae 1646) z okazji ślubu Władysława IV z Ludwiką Marią Gonzagą. Był ceniony jako urzędowy orator uniwersytecki; ustanowiony zapewne z prezenty kapituły (lub biskupa) kaznodzieją katedralnym, głosił kazania w katedrze na Wawelu, m.in. na uroczystości koronacji Ludwiki Marii 15 VII 1646. Przed r. 1647 rozpoczął studia teologiczne; zakończył je stopniem bakałarza teologii (sentencjarza). Dn. 6 III t.r. przyjął święcenia subdiakonatu i objął kanonię w uniwersyteckiej kolegiacie św. Anny; niebawem z nadania uniwersyteckiego ustanowiony został kaznodzieją w tym kościele. Święcenia kapłańskie otrzymał 17 IV z rąk bp. Wojciecha Lipnickiego, a 9 VIII dostał z prezenty Uniwersytetu w kolegiacie Wszystkich Świętych kanonię, z obowiązkiem dbałości o śpiew (i zapewne muzykę) w tej świątyni. Od r. 1649 starał się o profesurę na Wydz. Teologii. Uzyskał ją 21 VI 1650 albo, co bardziej prawdopodobne, w r. 1653, bo wtedy z nadania Uniwersytetu (prezenta z 8 III t.r.) został kanonikiem w kolegiacie św. Floriana na Kleparzu. W r. 1652 lub r.n. powierzono mu obowiązki kaznodziei w kościele NMP.
Podczas okupacji szwedzkiej Krakowa wszedł S. w skład delegacji uniwersyteckiej na zgromadzenie przedstawicieli duchowieństwa, zwołane 10 VI 1656 z polecenia szwedzkiego gubernatora P. Würtza. Delegaci zebrani w dominikańskim kościele Świętej Trójcy odmówili złożenia przysięgi homagialnej królowi szwedzkiemu Karolowi X Gustawowi, także następnego dnia w złagodzonej wersji. Po rozwiązaniu się uniwersytetu, 11 VI t.r., niemal wszyscy profesorowie opuścili miasto; S. uzyskawszy za pośrednictwem burmistrza Andrzeja Cieniowicza pozwolenie władz szwedzkich, pozostał w Krakowie. Z jego polecenia wydano Szwedom z biblioteki uniwersyteckiej dzieło Strabona „Geografia”. Przed r. 1658 został prowizorem w Bursie Sysyniusza. Uczestniczył w wydziałowych dysputach teologicznych. W dyskusji 17 VI 1658 przedstawił swe tezy, które następnie ogłosił drukiem jako Quaestio theologica de merito quod est gratiae cooperantis effectus… (Cracoviae 1658). Po dyskusji 19 XI t.r. ukazała się jego Quaestio theologica de primario effectu sacramentorum qui est gratia et secundario qui est character… (Cracoviae 1658).
W r. 1658 jako urzędujący prepozyt Kolegium Większego podtrzymał S. wysunięte na posiedzeniu tego zgromadzenia 9 I t.r. poważne zarzuty wobec ekonoma uniwersyteckiego Łukasza Piotrowskiego, kwestionując rzetelność jego rozliczeń finansowych z dochodów uzyskiwanych z dóbr bronowickich. Wrogi wobec profesora Marcina Radymińskiego, pozwał go przed sąd rektorski, zarzucając mu, że razem z Piotrowskim nie przeszkodził w grabieży i niszczeniu przez Szwedów książek teologicznych, kosztowności i innych przedmiotów pozostałych po rektorze Mateuszu Kraśnickim (zmarłym podczas oblężenia Krakowa), oraz że wydawał okupantom wartościowe książki, a gromadząc broń w baszcie przy kościele św. Michała (Karmelitów Bosych), sprowadził na Kolegium Większe rewizję dowódcy artylerii szwedzkiej. Sąd rektorski w styczniu 1659 wystąpienie przeciw Radymińskiemu uznał jednak za bezpodstawne i S. został odsunięty od wspólnego stołu w Kolegium Większym, wraz z zakazem odwołania się od tego wyroku do instancji pozauniwersyteckiej. Mimo to apelował do sądu biskupiego, a ściągnąwszy tym na siebie klątwę rektorską, poprosił bp. Andrzeja Trzebickiego o opiekę i wstawiennictwo w Stolicy Apostolskiej.
Prawdopodobnie w r. 1660 wyjechał S. do Włoch; 6 X t.r. wpisał się do księgi nacji polskiej uniw. w Padwie i zapewne t.r. uzyskał doktorat teologii na Uniw. La Sapienza w Rzymie. Dn. 10 I 1661 Rota rzymska uznała uniwersytecką ekskomunikę za nieważną, a przeciwników S-ego skazano na zapłacenie kosztów procesu. Uniwersytet ustąpił dopiero pod presją zagrożenia karą biskupią i przywrócił S-emu pełne prawa, m.in. wstrzymane dotąd dochody z kanonii. W kwietniu 1662 wraz z grupą profesorów z Kolegium Większego (K. Estreicher nazwał to grono partią klerykalną) spowodował usunięcie ufundowanej przez Radymińskiego (który był profesorem świeckim) tablicy pamiątkowej, świeżo wmurowanej obok wejścia w ścianie krużganku Kolegium Większego. Łaciński tekst na płycie marmurowej przedstawiał dość obszernie dzieje Uniwersytetu; pominięcie w nim roli krakowskich biskupów-kanclerzy, natomiast podkreślenie znaczenia królów – fundatorów i dobroczyńców oraz napis «Collegium Artistarum» (zamiast «Theologicum») najpewniej nie podobały się uniwersyteckim teologom. Dn. 28 III 1664 nostryfikował S. na Wydz. Teologii swój rzymski doktorat, przedstawiwszy w tym celu drukowaną rozprawkę o woli bożej (Regula et mensura bonae voluntatis Voluntas Divina, quam ex oraculis Sacrae Scripturae […] luci publicae elucidandam exposuit…, Cracoviae 1664). Po przeprowadzeniu responsji inkorporacyjnej, do której został dopuszczony na podstawie dotychczasowego dorobku pisarskiego, bo specjalnej tezy teologicznej nie przedstawił, przeszedł 5 IV t.r. na Wydz. Teologii. Jego promocję doktorską uczcił Błażej Dropczyński odą „Syncharma labore…” (Cracoviae 1664). Przed 11 XI otrzymał S. z nadania Uniwersytetu kanonię z prawem tytułowania się kanclerzem sieradzkim; z czasem objął kanonię z tytułem kanclerza łęczyckiego. W r. 1668 lub 1669, po śmierci Szymona Gołkowica (zm. przed 20 I 1668) uzyskał z prezenty Uniwersytetu probostwo w Przemykowie nad Nidzicą, lecz czynności duszpasterskie powierzył tam wikariuszowi, fundując mu 1 IV 1669 na żądanie bp. Trzebickiego stałe uposażenie w wysokości 100 fl. Z nadanej S-emu 18 III 1670 kolejnej prezenty Uniwersytetu został on wyniesiony do godności kustosza w kolegiackiej kapitule św. Floriana. Pełnił na Uniwersytecie również obowiązki cenzora ksiąg religijnych, m.in. wydał opinię aprobującą do druku kazania Szymona Makowskiego „Pars hiemalis concionum dominicalium a prima Adventus usquae ad Pentecosten” (Cracoviae 1668). S. znany był z kłótliwego charakteru. Wg Józefa Sołtykowicza wpływał na decyzje rektorów Franciszka Rolińskiego i Stanisława Jurkowskiego. S. zmarł nagle 28 X 1670 w Krakowie po odprawieniu nabożeństwa w kolegiacie św. Anny, podczas intonowania „Te Deum” przed ołtarzem bł. Jana z Kęt; został pochowany 5 XI w tym kościele. Daniel Castelli poświęcił mu wiersz elegijny „Imago virtutum…” (Cracoviae [1670]).
O ruchomy majątek po S-m Uniwersytet toczył ponad dwuletni spór z krakowską kurią biskupią. Dopiero po wygranej apelacji w Rzymie Kolegium Większe mogło sprzedać sporny inwentarz i odzyskać należności swoje i innych dłużników.
Estreicher, XXX; PSB (Radymiński Marcin); Słown. Pol. Teologów Katol., IV; – Baran Z., Kaznodzieje zakonni Kościoła Mariackiego w l. 1594–1772, „Analecta Cracoviensia” T. 21–22: 1989/90 s. 326; Barycz H., Alma Mater Jagellonica, Kr. 1957; Dzieje UJ, I; Estreicher K., Collegium Maius. Dzieje gmachu, Kr. 1968; Flisiński J., Akademia Bialska 1628–1773 (zarys dziejów), Biała Podlaska 1988 s. 13, 62; Hist. B. Jag., I; Konczyńska W., Zarys historii Biblioteki Jagiellońskiej, Kr. 1923 s. 80; Kumor B., Dzieje Diecezji Krakowskiej do roku 1795, Kr. 2002 IV; Leniek, Książka pamiątkowa Gimn. św. Anny, s. LXXVIII, XCVII; Mecherzyński K., Historia wymowy w Polsce, Kr. 1860 III 403; Sikora L., Szwedzi i Siedmiogrodzianie w Krakowie od 1655 do 1657 roku, Kr. 1908 s. 71–2; Sołtykowicz J., O stanie Akademii Krakowskiej, Kr. 1810 s. 497, 505; Wicher W., X Szymon Stanisław Makowski, Kielce 1926; Windakiewicz S., Księgi nacji polskiej w Padwie, w: Arch. do Dziej. Liter., VI; Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów […] w Pińczowskiem, Skalmierskiem i Wiślickiem, Mariówka 1927 s. 331; – Album stud. Univ. Crac., IV; Arch. nacji pol. w Uniw. Padewskim, I–II; Kaczmarczyk K., Catalogus diplomatum pergameneorum…, Cracoviae 1953; Metryka promowanych Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1639–1741, Wyd. H. Barycz, „Nasza Przeszłość” T. 3: 1947 s. 190; Statuta nec non liber promotionum; – Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: L. Ord 4 k. 8v, 10v, 12, A. Ep. 62 k. 265–6; Arch. UJ: Kartoteka profesorów L. Hajdukiewicza, rkp. 19 s. 794–5, 813–20, rkp. 64 s. 136, 169, 181, 183, 208, 242, 277, 291, 299, 311–12, 318–45, 350, 394, 400, 440–3, 473, rkp. 72 s. 139, rkp. 76 s. 239, 241–2, 287; B. Jag.: rkp. 127 k. 25v i n., 49v i n., rkp. 1170 dok. 86, 89, 99, 106, 131, 153, 173, 220, rkp. 1980, 2579 s. 46, 50–1, rkp. 5359 t. 13; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 5170 k. 3, rkp. 5172 s. 112–15.
Mieczysław Barcik