Synowiec Mikołaj z Warzęgowa, Rzędowic i Kociny h. Stary Koń (zm. po 1455), burgrabia krakowski, rycerz pasowany.
Pochodził z Warzęgowa na Śląsku Opolskim, z rodziny pieczętującej się h. Stary Koń.
Na początku XV w. przybył S. do Król. Pol. i przyjął służbę u króla Władysława Jagiełły. Możliwe że stało się to dzięki protekcji współrodowca, podkomorzego krakowskiego Piotra Szafrańca, na co nie ma wprawdzie zbyt mocnych przesłanek źródłowych (w r. 1437 świadczył na dokumencie Szafrańca, a w r. 1442 był jednym z jego arbitrów w sporze z Uniw. Krak. o prawo prezenty ołtarza św. Benedykta w katedrze krakowskiej), ale zdają się wskazywać na to późniejsze związki z Szafrańcami S-a i jego synów. Krewny S-a, Piotrasz Synowiec, co najmniej od r. 1400 związany był z dworem i posiadał tenuty Kocinę i Rzędowice. W r. 1412 S., piszący się wówczas z Warzęgowa, kupił za 600 grzywien szerokich gr praskich wieś Rogów (pow. ksiąski) od związanego z dworem królewskim Piotra z Kozłowa. W r. 1415 pisał się z królewskiej wsi Rzędowice (star. żarnowieckie), a w r. 1422 z królewskiej wsi Kociny (pow. wiślicki); obie te wsie trzymał w tenucie – pozostawały one w rękach Synowców przez cały XV w. W r. 1424 pożyczył mieszczaninowi z Książa Wielkiego 40 grzywien pod zastaw 1/3 tamtejszego młyna. W r. 1427 pozwał Stanisława z Mianocic o poszczucie psami sarny, najazd na Rzędowice oraz poranienie i wychłostanie jego kmieci. Od r. 1429 nosił tytuł strenuus (rycerz pasowany). W r. 1431 wraz z Janem Gamratem z Klimontowa, Hankiem z Chełmu i Piotrem z Łąkoszyna ręczył pod zakładem 4 tys. grzywien Janowi Farurejowi z Garbowa, synowi Zawiszy Czarnego, że jego siostrzenica Elżbieta zrzeknie się w Bieczu, w obecności króla, wszystkich dóbr ruchomych i nieruchomych na rzecz stryja. Zasiadając w sądzie starościńskim krakowskim wraz z innymi panami, w r. 1432 wydał wyrok w sprawie między Janem Świdniczarem z Krakowa a kupcem z Kolonii Henrykiem de Sten, nakazujący zwrócić Świdniczarowi jego dobra wartości 1 tys. fl., zajęte w Brugii przez Henryka. T.r. pożyczył Mikołajowi z Chlewisk 100 grzywien pod zastaw Jabłonnej (pow. opatowski). W r. 1434 świadkował w Książu na dokumencie Elżbiety, wdowy po Dobiesławie z Konar, przekazującej cystersom jędrzejowskim role w Konarach i Olbrachcicach. W r. 1435 został pozwany przez królową Zofię o niedopuszczenie do wybrania 20 grzywien za stację królewską z Rzędowic; t.r. ręczył za Mikołaja Serafina zwrot 700 grzywien pożyczki pod gwarancją wwiązania w Kocinę, a Jadwidze, wdowie po chorążym sandomierskim Stanisławie Włodkowicu z Ogrodzieńca, uczestniku bitwy pod Grunwaldem, ręczył za Jana Włodkowica z Charbinowic, że po zwrocie długów będzie on bronił jej przed roszczeniami ze strony braci rodzonych i stryjecznych. Ręczył też w r. 1437 pod zakładem 800 grzywien synom podkomorzego sandomierskiego Bartosza z Ogrodzieńca, że Mikołaj, Jan i Marcin z Charbinowic ustąpią im dobra Ogrodzieniec. Z tytułem burgrabiego krakowskiego pierwszy raz wystąpił 16 X t.r. W r. 1440 ponownie składał burgrabiemu Janowi z Mokrska porękę za Mikołaja Serafina, że zwróci 400 grzywien. T.r. podkomorzy Piotr Szafraniec i S. ręczyli pod zakładem 1 tys. grzywien za syna S-a Mikołaja, że zachowa on pokój z Janem Gałką z Niedźwiedzia; S. był oskarżony przez Stanisława z Niedźwiedzia, że jego synowie Mikołaj i Henryk napadli go i oskarżyli o zdradę za jego wiedzą i zgodą. W r. 1444 posiadał w tenucie kolejną wieś królewską Czubrowice (pow. krakowski), którą zastawił za 160 fl. węgierskich Janowi Białkowskiemu po uprzednim zrzeczeniu się przez żonę oprawy na tej wsi. S. poręczał wiele pożyczek osobom związanym z dworem królewskim, sam też chętnie pożyczał nawet duże sumy; m.in. w r. 1450 pożyczył Piotrowi Szafrańcowi 52 grzywny. Z racji pełnionego urzędu burgrabiego przebywał często przy dworze królewskim; wielokrotnie występował jako świadek przy zobowiązaniach płatniczych wpisywanych do ksiąg nadw. lub rozjemca w sprawach spornych, m.in. w r. 1455 był rozjemcą w sprawie Jana Kowalowskiego z Boczkowic z braćmi Jakubem Kulą i Andrzejem z Wojciechowic. Zmarł po r. 1455.
S. był żonaty z Katarzyną, wzmiankowaną w r. 1419 i bez imienia w r. 1444, z którą miał synów: Mikołaja (zob.), Jana (zob.) i Henryka.
Bliskie, choć nieustalone więzy pokrewieństwa łączyły S-a z Borszem (Broniszem) z Kociny i Skorczowa, mężem Katarzyny, wdowy po Paszku z Karniowa w r. 1415, występującym w l. 1415–34, którego synowie S-a w r. 1460 nazwali swoim przodkiem (antecessor, może więc był ich dziadem), Janem z Kociny, występującym w l. 1432–6 (może bratem S-a), oraz Piotrem Synowcem z Kociny, który w r. 1431 popadł w konflikt z Janem Tęczyńskim, czasowo zażegnany przez Władysława Jagiełłę; król za pośrednictwem Jana Głowacza z Oleśnicy nałożył na obie strony zakład 1 tys. grzywien. Piotr Synowiec z Kociny był najpewniej tożsamy z Piotraszem z Kociny, który w r. 1400 na mocy wyroku sądu ziemskiego sandomierskiego otrzymał od Piechny, żony Mikołaja ze Złotnik, trzecią część dziedzictwa we wsiach królewskich Chwalibogowice i Kraśniów (pow. wiślicki); obie te wsie pozostawały w XV w. w rękach Synowców.
Urzędnicy, IV/5; – Sperka J., Szafrańcowie herbu Stary Koń, Kat. 2001; – Akta grodz. i ziem., I, III, V; Cod. Univ. Crac., II; Kod. m. Kr., I, III; Kod. Mpol., IV; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 1798, 2342, 2463, 2967, 2983, 3017, 3515 s. 630; – AP w Kr.: Castr Crac., t. 1 s. 721, 723, t. 2 s. 104, 115, 173, t. 3 s. 237, t. 4 s. 1037, t. 5 s. 51, 244, 250, 264, 296–7, 320, t. 6 s. 367–8, t. 7 s. 4, 50, 434, 487–8, 506–7, 537–8, 676, 679, t. 8 s. 298, 869, t. 10 s. 462, t. 11 s. 397, 423–4, t. 12 s. 618, Terr. Crac., t. 5 s. 305, 324, t. 6 s. 107, 216, 255, 442, t. 7 s. 99, 107, t. 9 s. 245, 301–2, t. 10 s. 1–2, 207, 212, t. 146 s. 21, t. 150 s. 54, 140, t. 151 s. 198–9, 225, 229, t. 193 s. 118, 251, 261, 267, 275, 318, 328–9, t. 194 s. 75, 92, 254–5, 281, t. 195 s. 217–18, 369, 378, t. 196 s. 96, 104, 106, 151, 164, t. 256 s. 259–60, 363, t. 257 s. 45, 52, 103, 122, 201, 256, 353, 380, 386–7.
Waldemar Bukowski