Mikołaj z Bogorii h. Bogoria (zm. 1388), kasztelan wiślicki i marszałek Królestwa. Był wnukiem Mikołaja, wojewody krakowskiego (zob.), synem Piotra z Bogorii i Witosławy (Wichny) z Gnieszowic. Miał brata Paszka, piszącego się z Bogorii i Wiśniowej, który nie piastował żadnych urzędów, oraz 3 siostry: Annę, żonę Idziego Wataja z Błogocic, Beatę, żonę Klemensa z Mokrska, kasztelana radomskiego, Praksedę, żonę Paszka z Baruthwierdzy ze Śląska. Po raz pierwszy źródła wymieniają M-a w r. 1366 – świadkował wtedy na dyplomie stryja Mikołaja z Kożuchowa, proboszcza gnieźnieńskiego; kupił, wraz ze stryjem Prokopem i bratem, część Widuchowej od Elżbiety, żony Stefana z Tęgoborzy. M. już w pierwszych latach działalności publicznej związał się ściśle ze stronnictwem andegaweńskim, w przeciwieństwie do niechętnego panowaniu węgierskiemu wielkiego seniora rodu, dziada stryjecznego, arcbpa Jarosława ze Skotnik. Popieranie polityki dynastycznej Andegawenów niewątpliwie ułatwiało M-owi karierę urzędniczą. W połowie 1374 r. został kasztelanem zawichojskim. Występował też często w otoczeniu królowej Elżbiety, ciesząc się jej zaufaniem. W r. 1377 uczestniczył w wyprawie ruskiej Ludwika Węgierskiego przeciwko Litwinom, w n. r., w czasie rządów namiestniczych w Polsce Władysława Opolczyka, przebywał w otoczeniu tego księcia we Lwowie jako jeden z wybitniejszych jego doradców. Po śmierci króla Ludwika doszło w Wielkopolsce do poważnych zamieszek (tzw. wojna Grzymalitów z Nałęczami) w związku ze sprawą obsadzenia tronu polskiego. Po uchwałach zjazdu sieradzkiego w r. 1383 królowa Elżbieta wysłała do tej dzielnicy w roli pacyfikatorów czterech dostojników małopolskich, a wśród nich M-a, który ostatecznie, wraz z Krzesławem Szczekockim, doprowadził w Starczynowie tylko do rozejmu.
M. zabiegał usilnie o powołanie Jagiełły na tron polski i unię Polski z Litwą. W r. 1384 współuczestniczył w zjeździe reprezentantów Wielkopolski i Małopolski, zwołanym do Radomska, na którym ustalono taktykę w stosunku do dworu węgierskiego w przetargach o koronę polską. Z początkiem 1385 r. M. posłował w tej sprawie na Węgry do królowej Elżbiety. Powołany też został w skład czteroosobowego poselstwa, które udało się na Litwę pertraktować z Jagiełłą. Brał udział w zjeździe krewskim, na którym Jagiełło, m.in. na jego ręce, potwierdził obietnice dane poprzednio panom polskim w przypadku jego wyboru na króla. Ta akcja dyplomatyczna została sfinalizowana n. r. w Wołkowysku, gdzie posłowie polscy, a wśród nich M., wręczyli Jagielle akt preelekcji. Wkrótce po koronacji Jagiełły uzyskał M. w połowie 1386 r. kasztelanię wiślicką, którą dzierżył do r. 1388. Zasługi M-a nagrodzone zostały nadaniem mu urzędu marszałka dworu, a następnie w r. 1387 marszałka Królestwa. Linia polityki M-a zbiegała się coraz wyraźniej z zamierzeniami króla, który był przeciwnikiem inkorporacji Litwy wbrew dążeniom poważnego odłamu panów małopolskich. M-a zalicza się do grupy panów małopolskich, którzy «wyszli ze szkoły politycznej ostatniego Piasta i rozwijali jego program ekspansji wschodniej». Ostatnią źródłowo poświadczoną akcją polityczną M-a był udział w odzyskaniu w r. 1387 Rusi Halickiej. Ponadto w r. 1388 ręczył królowi za Hińczkę z Roszkowic w sprawie wsi królewskiej Przemyków. M. należał obok Jarosława ze Skotnik do najwybitniejszych przedstawicieli rodu Bogoriów w drugiej połowie XIV w. Wiele zawdzięczał M-owi będący pod patronatem jego rodu klasztor koprzywnicki. M. angażował się często w sprawy tego klasztoru i nieraz wybawiał opatów z różnych opresji.
Wspólnie z bratem Paszkiem M. posiadał znaczny majątek ziemski, głównie w dawnym powiecie bieckim (m. in. w Łubnie miał swój dwór). Dziedziczyli też oni Rybitwy pod Krakowem, które w r. 1380 sprzedali cystersom mogilskim. M. zmarł przed 1 X 1388 (wtedy kasztelanem wiślickim był już Jan z Goźlic i Ossolina; data 12 X 1388 występowania M-a, podawana w literaturze, jest mylna, ponieważ dotyczy wydarzeń, które miały miejsce w październiku poprzedniego roku); prawdopodobnie nie pozostawił potomstwa, ponieważ sam jego brat Paszko sprzedał w listopadzie 1388 t. r. klasztorowi koprzywnickiemu kilka wsi w pow. bieckim.
Boniecki; – Dworzaczek W., Leliwici Tarnowscy, W. 1971 s. 92, 101, 107; Wdowiszewski Z., Ród Bogoriów w wiekach średnich, „Roczn. Tow. Herald.” T. 9: 1928/9 (tu dawniejsza literatura); – Akta grodz. i ziem., III nr 25, 26, 43; Akta Unii, nr 1, 2; Cod. epist. saec. XV, nr 15; Dokumenty sądu ziemskiego krakowskiego…, Wr.–W.–Kr.–Gd. 1971 nr 25; Kod. mogilski; Kod. Mpol., III, IV; Materiały archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej od 1348–1607, Lw. 1890; Mon. Pol. Hist., II 733; Zbiór dokumentów mpol., I nr 156, 163, 168, 182, 189, IV nr 1048, 1055, VI nr 1518, 1524, 1528, 1529, 1533, 1534, 1539, 1540, 1541, 1542.
Franciszek Sikora