Mrokota (zm. 1196), kanclerz Kazimierza Sprawiedliwego, biskup poznański. Wyłącznie w oparciu o kryterium imienia zalicza się M-ę bądź do Korabiów (Niesiecki), bądź do Grzymalitów (Sappok po konsultacji z Semkowiczem), czy wreszcie do Leszczyców (Nowacki). Nie znane bliżej początki kariery M-y można wiązać z małopolskim środowiskiem kościelnym i dworem Kazimierza Sprawiedliwego, na co wskazuje pierwsza o nim wiadomość. Dn. 12 IV 1189 wystąpił z tytułem kanclerza tego księcia jako świadek na przywileju dla Kościoła krakowskiego. Na wspomnianym przywileju świadkowali obok niego m. in. podkanclerzy Piotr, być może późniejszy arcybiskup gnieźnieński (domysł B. Kürbis), oraz mistrz Wincenty, który w imieniu wystawcy był redaktorem tego dokumentu. Mniej więcej w tym czasie miała miejsce reorganizacja kancelarii Kazimierza Sprawiedliwego: wprowadzenie urzędu podkanclerzego, właściwego później tylko dla Małopolski i dzielnic centralnych. Można się domyślać, że współdziałał przy tym M., który należał do bliskich doradców księcia, co wynika chociażby z tytułu piastowanego przezeń urzędu kanclerza. Obecność wspomnianych osób na dworze Kazimierza wskazuje na istnienie tam poważnego ośrodka kulturalnego, w którego działalności zapewne i M. odgrywał jakąś rolę.
Następną pewną wiadomość o M-cie zawiera dopiero „Rocznik kapituły krakowskiej”, gdzie przy zanotowanej pod r. 1196 wzmiance o jego śmierci dodano, że był także biskupem poznańskim. Jedyny ślad krótkich rządów M-y na stolicy biskupiej odnajdujemy w sporządzonym na imię Mieszka Starego przez klasztor Cystersów w Lądzie falsyfikacie z datą 1145. Wymieniono tam wśród świadków, obok arcbpa gnieźnieńskiego Piotra, i bpa poznańskiego Marchodiusa (tj. M-ę). Falsyfikat ten spreparowano na podstawie zaginionego przywileju Mieszka Starego z datą 1195 r., z którego przejęto również listę świadków. Wg Długosza M. był najpierw kustoszem kapituły poznańskiej, 22 II 1186 został biskupem poznańskim, a konsekrował go arcbp Zdzisław. Data ta jest oczywiście błędna, ponieważ w r. 1189 był on kanclerzem Kazimierza, a co najmniej do 9 IV 1193 biskupem poznańskim był Benedykt. M. mógł zatem zasiąść na stolicy biskupiej dopiero pod koniec 1193 r. Wyjaśnienia wymaga sprawa powołania go na biskupstwo, ponieważ udowodniono (Maleczyński), że w XII w. nie było reguły w przechodzeniu każdorazowego kanclerza książęcego na dworze krakowskim na biskupstwo poznańskie, a ponadto rzuca ona pewne światło na orientację polityczną M-y. Od r. 1177 stosunki między Mieszkiem Starym i Kazimierzem Sprawiedliwym dalekie były od poprawnych, a wybór M-y na biskupa poznańskiego wymagał zgody księcia wielkopolskiego, który nie udzieliłby poparcia jednemu z bliskich doradców swego przeciwnika. Wydaje się całkiem prawdopodobny domysł, że M. przyłączył się do tej grupy możnowładztwa małopolskiego, które ok. r. 1190 wystąpiło przeciw Kazimierzowi i stanęło po stronie Mieszka, wpuszczając go nawet do Krakowa. Rychło jednak musiał Mieszko ustąpić i zapewne wraz z jego dworem M. opuścił Kraków. Za udzielone temu księciu poparcie uzyskał beneficjum kustodii poznańskiej, a następnie w końcu 1193 r. objął biskupstwo poznańskie. Zmarł już w r. 1196 i – wg Długosza – pochowano go w katedrze poznańskiej.
Niesiecki; Szostkiewicz, Katalog bpów obrządku łac, s. 129; – Maleczyński K., O kanclerzach polskich XII wieku, w: Studia nad dokumentem polskim, Wr. 1971 s. 45–7 (tu też dawniejsza literatura); tenże, Zarys dyplomatyki polskiej wieków średnich, Wr. 1951 I; Nowacki, Dzieje archidiecezji pozn., II 48, 52; Sappok G., Die Anfänge des Bistums Posen und die Reihe seiner Bischöfe von 968–1498, Leipzig 1937 s. 92–3; – Długosz, Historia, II 123, 147; tenże, Opera, I 491; Kod. katedry krak., I nr 4; Kod. Wpol., I nr 10; Kozłowska-Budkowa, Repertorium pol. dokumentów, nr 40; Mistrza Wincentego Kronika Polska, W. 1974 s. 16 i 18 (wstęp B. Kürbis); Mon. Pol. Hist., II 800.
Franciszek Sikora