Mścisław (Mściszek) z Modlny h. Łazęka (zm. 1406), łowczy większy łęczycki. Pisał się także z Czerchowa; używał przeważnie zdrobniałego imienia Mściszek. Pochodził z rodu zasiedziałego w ziemi łęczyckiej. Rodziców M-a nie da się źródłowo określić; bliskie pokrewieństwo wiązało go z Łazękami z Bielaw, Strykowa, Piaskowic, Śliwnik i Parzyc. Ok. r. 1377 zarządzał już samodzielnie swymi posiadłościami i miał chlebojedźców spośród uboższej szlachty. Dobra M-a składały się z działów w kilku przynajmniej wsiach pod Łęczycą; drogą kupna M. powiększał stale ich stan. Jego pozycję ekonomiczną oświetla fakt, że w księgach sądowych łęczyckich występuje on często w charakterze wierzyciela, nigdy natomiast dłużnika. Urząd łowczego łęczyckiego objął przed r. 1384; zapewne niedługo przedtem, skoro aż do r. 1399 występowała w źródłach wdowa po jego poprzedniku (z okresu urzędowania nie znanym), Greta z Obidowa. Jako łowczy M. wziął udział w zjeździe dostojników Królestwa w Radomsku (2 III 1384), na którym ustalono zarząd poszczególnych ziem aż do zakończenia bezkrólewia. Obok starosty, podstolego i podkomorzego oraz dwóch mieszczan z Łęczycy wszedł on do zarządu ziemi łęczyckiej, z ramienia której został następnie powołany do rezydencji na zamku wawelskim wraz z przedstawicielami innych ziem. Obecność M-a w tymczasowej władzy Królestwa dowodzi z jednej strony jego autorytetu wśród szlachty, z drugiej – jego powiązania ze stronnictwem lojalnym wobec sukcesji Jadwigi Andegaweńskiej na tron polski. Obalenie tejże władzy w ziemi łęczyckiej przez stronnictwo przeciwne – popierające roszczenia do korony ks. płockiego Siemowita IV – nie przeszkodziło jednak M-owi, widocznie po zawarciu rozejmu, swobodnie przebywać w swych dobrach i uczestniczyć w akcjach prowadzonych przed miejscowym sądem. Od początku rządów Władysława Jagiełły aż do swojej śmierci M. należał do najczęstszych i najczynniejszych asesorów łęczyckiego trybunału ziemskiego. Między 3 a 11 VI 1393 źródła określają M-a jako starostę łęczyckiego, po Piotrze z Turu, urzędującym jeszcze 11 IV t. r. Za rządów następnego starosty Jana Głowacza z Leżenic (1393–7) pełnił M. funkcję jego stałego zastępcy («senior pro capitaneo»). W praktyce, wobec zamieszkiwania M-a w ziemi łęczyckiej, przez jego ręce przechodziła wówczas większość spraw podlegających kompetencji grodu. Po kolejnej zmianie starosty funkcje M-a ustały; nie nadwątliło to jednak jego powagi wśród szlachty okolicznej. W r. 1400 jako mediator doprowadził do zakończenia kilkuletniej krwawej wróżdy między łęczyckimi odgałęzieniami Łubów i Kamionów. T. r. ufundował w kolegiacie łęczyckiej ołtarz, nadając mu jako uposażenie wieś Grabiszew. Wraz z innymi dostojnikami Królestwa przywiesił pieczęć (dziś nie zachowaną) do wystawionego na zjeździe w Radomiu (11 III 1401) aktu poręczającego nowy stan prawny unii polsko-litewskiej. W czerwcu 1401 świadczył z h. Łazęki w sprawie o obronę szlachectwa przed sądem ziemskim sieradzkim.
M. zmarł między 18 V a 3 VII 1406, pozostawiając żonę Wichnę i córkę Dochnę, zamężną za szlachcicem sandomierskim Pełką z Przezwodów h. Janina, synem lub innym bliskim krewnym sędziego sandomierskiego o tym imieniu i dziedzictwie z l. 1380–94. Wg drukowanej przez Pawińskiego zapiski sądu grodzkiego łęczyckiego z 30 V 1391 synem M-a («venatoris filius») miałby być Wojciech z Sierpowa, a tym samym także wójt zgierski Mścisław z Sierpowa oraz Bolesta z Mikołajewic, znani jako bracia Wojciecha. W rękopisie końcówka odpowiedniego wyrazu nie jest jednak czytelna, nie można więc wykluczyć innej formy pokrewieństwa (np. filiolus – bratanek). Zapisy bezpośrednich spraw między M-em a rodziną Sierpowskich wzmianki o filiacji nie zawierają, a wspólnotę majątkową zauważamy tylko między nim a Dochną. Po śmierci M-a jego dział w Modlnie sprzedała Dochna nie Sierpowskim (choć ci procesowali się o inne części tej wsi), lecz synom nie żyjącego Stanisława z Modlny: Jałbrzykowi archidiakonowi warszawskiemu, Mroczkowi, Dziersławowi, Janowi i Wszeborowi, którzy wystąpili z odpowiednimi roszczeniami. Najpewniej zarówno trzej Sierpowscy, jak i Stanisławice z Modlny byli bratankami M-a, po dwóch różnych braciach.
Zajączkowski S., Zajączkowski S.M., Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 roku, Ł. 1966–70 I 57, 97, 207, II 16; – Bieniak J., Epilog zabiegów Siemowita IV o koronę polską, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Historia 9, Tor. 1973 s. 76–7, 80–4; Pawiński A., O pojednaniu w zabójstwie według dawnego prawa polskiego, W. 1884 s. 15–18, 25–6, 77–8; Piotrowski T., Dostojnicy województwa łęczyckiego za pierwszych Jagiellonów, W. 1935; – Akta Unii; Cod. epist. saec. XV, I cz. 1; Teki Pawińskiego, III–IV (Księgi sądowe łęczyckie od 1385 do 1419, I–II); Zapiski herbowe z dawnych ksiąg ziemskich przechowywanych w archiwach radomskim i warszawskim, Arch. Kom. Hist. AU, Kr. 1886 III nr 17; – AGAD: Księgi ziemskie łęczyckie, t. 4 f. 22, 99, 121, 137, 140–141, 151, 166, 175–176, 250, 278, 280–281, 321, 325, 499–500, 503, 506–507, 511–512, 520–521, 537, 549, 556, 601, 604, 609, 635 i in.
Janusz Bieniak