Mściwoj (Mszczuj) z Kwiliny h. Lis (zm. 1382), podkomorzy krakowski. Był synem Mściwoja z Chrzelowa, woj. sandomierskiego (zob.). Po raz pierwszy pojawia się w źródłach w r. 1336: razem z ojcem i bratem Klemensem świadkował na dokumencie Dominika z Pstroszyc. Od 10 I 1351 do 5 VI 1363 poświadczony jest jako łowczy krakowski. M. wierny tradycji rodu Lisów trzymał się dworu królewskiego. Dn. 18 IX 1351 w Płocku świadkował na dokumencie ugody Kazimierza Wielkiego z książętami mazowieckimi Siemowitem i Kazimierzem w sprawie spuścizny po Bolesławie, księciu płockim, i stosunku lennego ziemi płockiej, wiskiej i zakroczymskiej. W r. 1352 towarzyszył królowi w jego wyprawie na Ruś i był uczestnikiem oblężenia Bełza. Od 30 IX 1363 do 3 I 1382 poświadczony jest jako podkomorzy krakowski. Przez pewien okres (1362–4) był starostą bydgoskim: z tytułem tym występuje raz w r. 1362 i drugi raz w r. 1364. Mimo że nie osiągnął wyższych godności, należał do rady królewskiej Kazimierza Wielkiego, jak na to wskazuje ordynacja żupna z r. 1368. Po śmierci Kazimierza Wielkiego razem z innymi panami małopolskimi opowiedział się po stronie Andegawenów. W r. 1374 był jednym z członków sądu restytucyjnego dla Małopolski, który rozpatrywał roszczenia klasztoru koprzywnickiego do Jasła, przejętego przez Kazimierza Wielkiego na rzecz państwa.
Ani razu źródła nie nazywają go Mściwojem z Chrzelowa; miejscowość ta musiała więc przypaść któremuś z jego braci. M. posiadał Kwilinę w pow. lelowskim, Siedliszowice, Giebułtów koło Książa i nabytą w r. 1352 część wsi Bolmin. Jako podkomorzy krakowski, mający z urzędu pewne agendy w krakowskich żupach solnych, czerpał znaczny dochód z kopalni wielickiej, w postaci 10 grzywien lub postawu sukna za intronizację każdorazowego żupnika. Po raz ostatni wymieniony jest jako żyjący 3 I 1382. Niewiele wiadomo o rodzinie M-a. W r. 1374 na dokumencie królowej Elżbiety świadkował obok M-a jego syn Klemens, który pisał się w z Kwiliny i Charsznicy, w l. 1384–99 pełnił urząd podczaszego królowej; był dwukrotnie żonaty, po raz drugi z Halszką (Elżbietą). Drugim synem M-a był Tomko z Kwiliny.
Boniecki, XIII 311–12; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy, s. 49; – Bieniak J., Wielkopolska, Kujawy, ziemie łęczycka i sieradzka wobec problemu zjednoczenia państwa w latach 1300–1306, Tor. 1969 s. 110; Dąbrowski J., Ostatnie lata Ludwika Wielkiego, Kr. 1918 s. 193, 207; Kaczmarczyk Z., Monarchia Kazimierza Wielkiego, P. 1939 I 295, 297; tenże, Polska czasów Kazimierza Wielkiego, Kr. 1964 s. 69; Paszkiewicz H., Polityka ruska Kazimierza Wielkiego, W. 1925 s. 130, 199; Potkański K., Sprawa restytucji (r. 1374–1381), Rozpr. Wydz. Hist.-Filoz. AU, Kr. 1900 XIV 151–70; Wyrozumski J., Państwowa gospodarka solna do schyłku XIV wieku, Kr. 1968 s. 105; – Akta grodz. i ziem., VII nr 7, VIII nr 2; Arch. Sanguszków, II nr 45; Dokumenty sądu ziemskiego krakowskiego, 1302–1453, Wr. 1971 nr 5, 7–17, 19; Iura Masoviae Terrestria, W. 1972 I nr 10; Kod. katedry krak., I nr 223, 231, 232, 240, II nr 263; Kod. m. Kr., I nr 24, 30; Kod. mogilski, nr 83, 94; Kod. Mpol., I nr 245, 274, 284, 288, 289, 306, 309, 315, 317, 321, 323, 331, 335, 344, 345, 353, III nr 644, 693, 710, 733, 761, 846, 850, 867, 884, 906, 908; Kod. tyniecki, nr 74, 103; Kod. wielicki, s. 7; Kod. Wpol., III nr 1369, 1473, 1495, 1529; Lites, II 256; Starod. prawa pol. pomn., I 218, VIII nr 1014, 1085, 1121, 1129, 1162; Z przeszłości Olkusza (Aktów dyplomatycznych 43), Wyd. W. Waśkowski, Bochnia 1891 nr 8; Zbiór dok. mpol., I nr 66, 83, 84, 146, 156, IV nr 960, 1019, 1021, 1041, VIII nr 2537; – Arch. Państw. w Kr.: Terr. Crac. t. 1 s. 272.
Bożena Wyrozumska