Laurans (du Laurans, Dulaurans, Diuloran) Nestor (zm. 1868), komisarz Rządu Narodowego w powstaniu styczniowym. Ur. przypuszczalnie w Warszawie, pochodził z rodziny francuskiej, rzekomo arystokratycznej (niekiedy podpisywał się: du Bosquet du Laurans). Ojciec jego Stanisław był kapitanem 1 p. piechoty w l. 1807–9, a za czasów Król. Pol. komisarzem wojewódzkim, w r. 1831 zatrudniony w służbie górniczej. Nic nie wiadomo o młodych latach L-a; przed r. 1850 pracował jako rzemieślnik w warsztacie metalurgicznym. Ok. r. 1861 znalazł się w Wilnie jako urzędnik przy budowie kolei petersburskiej. Wyznaczony agentem warszawskiego Komitetu Ruchu, zaczął organizować w Wilnie dziesiątki spiskowe. W r. 1862 wileńscy «czerwoni» wciągnęli go do swego grona i L. został komisarzem przy Prowincjonalnym Komitecie Litwy. W jesieni t. r. wybuchł zatarg pomiędzy L-em, przedstawicielem Warszawy, a jego kolegami, którzy bronili wobec Komitetu Centralnego Narodowego (KCN) zasad autonomii litewskiej. L. został więc usunięty z komitetu i z organizacji wileńskiej, z czym KCN musiał się pogodzić.
Po wybuchu powstania L. zbliżył się w Wilnie do «białych», w lutym 1863 r. udał się do Warszawy i przedstawił S. Bobrowskiemu, że wobec słabości «czerwonych» na Litwie, należy oprzeć się w tej prowincji na szlachcie. Z upoważnienia Rządu Tymczasowego L. powołał do życia złożony z samych ziemian Wydział Zarządzający Prowincjami Litwy i objął przy nim funkcję komisarza. Rychło jednak znalazł się w konflikcie z przewodniczącym wydziału J. Gieysztorem i jego kolegami, którzy zarzucali mu niezaradność, lekkomyślność i intryganctwo. Wezwany do Warszawy dla usprawiedliwienia się, L. wyjeżdżając z Wilna w lipcu 1863 r. pozostawił swą pieczęć komisarską w ręku K. Kalinowskiego, chcąc z kolei posłużyć się «czerwonymi» dla wywarcia presji na «białych». Posługując się pieczęcią L-a, Kalinowski wystąpił z żądaniem uniezależnienia Komitetu Litewskiego od Warszawy. Rząd Narodowy (RN) przeprowadził śledztwo w tej sprawie i usunął L-a z komisarstwa, ale, nie wyciągając stąd dalszych konsekwencji, wyprawił go do Poznania, do pomocy S. Frankowskiemu, komisarzowi na zabór pruski.
W Poznaniu L. zbliżył się do kół ziemiańskich i liczył, zdaje się, że sam obejmie stanowisko komisarza przy Komitecie Wielkopolskim; jednakże R. Traugutt powierzył tę funkcję J. Łukaszewskiemu. Gdzie obracał się L. w ciągu następnej zimy, nie wiadomo. W kwietniu 1864 r. został mianowany komisarzem RN na Niemcy, z siedzibą w Dreźnie. W kwietniu i maju 1864 r. L. figurował jako agent J. Działyńskiego, organizatora sił zbrojnych w zaborze pruskim, i z tego tytułu pobierał 150 franków miesięcznie. W czerwcu jeździł z ramienia Działyńskiego do Poznania i dowiedział się tu z ust członków Wydziału RN w zaborze pruskim, że uważają oni powstanie za zakończone i odmawiają Działyńskiemu posłuszeństwa. W tymże czasie J. Kurzyna usunął L-a z komisarstwa w Niemczech.
L. znalazł się na emigracji w Paryżu. Z kapitalikiem 5 000 franków otworzył zakład fotograficzny, zajmował się też drukiem kalendarzy, ale już po roku utracił fundusz i musiał zamknąć przedsiębiorstwo. W r. 1866 pracował jako bezpłatny praktykant «w fabryce mechanicznej p. Piat» i znajdował się bez środków do życia. Zmarł w r. 1868. Żonę, poślubioną w Warszawie, zapewne przeżył; o potomstwie brak wiadomości.
Lewak–Więckowska, Zbiory B. Rap. Katalog; Więckowska, Zbiory batignolskie; – Gembarzewski, Wojsko Pol., 1807–14; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; Przyborowski, Dzieje 1863 r., III 5–6, V 116–7; tenże, Historia dwóch lat, V 314; Smirnov A. F., Vosstanie 1863 g. v Litve i Belorussii, Moskva 1963; – Avejde, Pokazanija; Daniłowski W., Notatki do pamiętników, Kr. 1908; Gieysztor J., Pamiętniki, Wil. 1913; Janowski J. K., Pamiętniki, W. 1925 II; Łukaszewski J., Zabór pruski w powstaniu styczniowym, Jassy 1870 s. 304–10; Polska działalność dyplomatyczna 1863–1864, Zbiór dokumentów pod red. A. Lewaka, W. 1963 II; Powstanie na Litwie i Białorusi 1863–1864, Moskwa–Wr. 1965; Ruch rewolucyjny na Litwie i Białorusi 1861–1862, Moskwa 1964 (podob.); Zabór pruski w powstaniu styczniowym, Wr. 1968; Zbiór zeznań śledczych o przebiegu powstania styczniowego, Wyd. S. Kieniewicz, Wr.–W.–Kr. 1965; – B. Jag.: rkp. 6484; B. Kórn.: rkp. 7403, 7404, 7405, 7411, 7412 (rachunki, raporty i korespondencja L-a z r. 1864); B. PAN w Kr.: rkp. 1848; B. Pol. w Paryżu: Izba Obrachunkowa, rkp. 471/a i b, 472, 479/4 b, 481/7.
Stefan Kieniewicz