INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Ościk (potem Krystyn) z Kiernowa h. Trąby      pieczęć Ościka - przy dokumencie: Czartorysk 1431, 1 września - w zbiorach Biblioteki Czartoryskich - Muzeum Narodowe w Krakowie - sygnatura: 374 Perg. - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl.
Biogram został opublikowany w 1979 r. w XXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Ościk (Astic, Astyk, Hostyk, Ostyk), potem Krystyn, z Kiernowa h. Trąby (zm. 1442/3), starosta uszpolski, kasztelan wileński. Pochodził z możnej rodziny osiadłej w okolicach Wilna. Legenda o pochodzeniu tej rodziny od Lizdejki, rzekomego arcykapłana litewskiego z czasów Giedymina, powstała w XVI w. Był synem prawdopodobnie Syrpucia; po przyjęciu chrztu używał imienia Krystyn. W r. 1398, już jako starosta uszpolski, znajdował się w gronie uczestników rozejmu wśród świadków, a potem sygnatariuszy traktatu pokojowego litewsko-krzyżackiego zawartego na wyspie Salin, na mocy którego Żmudź przechodziła w posiadanie Zakonu. Od tego czasu O. brał czynny udział w życiu politycznym Litwy; w r. 1401 był wystawcą, wspólnie z w. księciem Witoldem, swoim bratem Dorgim oraz innymi bojarami litewskimi, aktu unii wileńskiej. Uczestniczył w rokowaniach z Krzyżakami, zakończonych pokojem w Raciążu 22 V 1404, i świadkował na wystawionym wówczas akcie pokoju. O. był również świadkiem ze strony litewskiej pokoju zawartego 1 II 1411 w Toruniu przez Władysława Jagiełłę i Witolda z zakonem krzyżackim. W r. 1413 podpisał akt unii horodelskiej i został przyjęty do herbu Trąby (przez arcbpa gnieźnieńskiego Mikołaja Trąbę). Przed 8 I 1418 został mianowany kasztelanem wileńskim. Odtąd coraz więcej zaznaczał się wpływ jego na kształt polityki litewskiej. Dn. 15 VII 1419 O. był pod Czerwieńskiem jednym z gwarantów przymierza z Danią, a w r. 1422 gwarantował układ zawarty z Krzyżakami przez Witolda i Władysława Jagiełłę nad jeziorem Melno. Należał do grona wielmożów litewskich, którzy dążyli do utrzymania odrębności Litwy w ramach zawartych za Władysława Jagiełły i Witolda układów prawnych i zwalczali przewagę panów polskich.

Po śmierci Witolda O. akceptował prokrzyżacką politykę w. księcia Świdrygiełły, z ramienia którego spotkał się w czerwcu 1431 nad Niemnem z w. mistrzem. O. podpisał również zawarty w Skirstymoniu (Chrystmeniu) 19 VI 1431 wbrew królowi układ zaczepno-odporny między Świdrygiełłą a zakonem krzyżackim. Brał następnie udział w pertraktacjach rozejmowych między Jagiełłą a Świdrygiełłą i jego sprzymierzeńcami: w. mistrzem krzyżackim, w. mistrzem inflanckim i hospodarem mołdawskim, pod Łuckiem w sierpniu 1431, a następnie świadczył na aktach rozejmowych ratyfikowanych przez Władysława Jagiełłę w Łucku (26 VIII 1431) i Świdrygiełłę w Czartorysku (1 IX 1431). Dalsza jednak polityka Świdrygiełły i szereg nieudanych posunięć odsunęły od w. księcia grupę popierających go wielmożów, w tym i O-a. Po zamachu na Świdrygiełłę O. stanął po stronie w. księcia Zygmunta Kiejstutowicza; podpisał akty wystawione 15 X 1432 w Grodnie, 20 I 1433 w Trokach i 27 II 1434 w Grodnie, w których w. książę litewski przyrzekał wierność królowi i Koronie. W grudniu 1435 O. brał udział w zjeździe w Brześciu Kujawskim; jako jeden z pełnomocników w. księcia Zygmunta podpisał akt pokoju z 31 XII 1435 zawartego z Krzyżakami i był gwarantem postanowień pokoju brzeskiego (1436). W r. 1440, po śmierci Zygmunta Kiejstutowicza, O. poparł, wraz z Janem Gasztołdem, Piotrem Montygerdowiczem, Janem Moniwidowiczem i Jerzym Semenowiczem Holszańskim, królewicza Kazimierza Jagiellończyka przeciw Michałowi Kiejstutowiczowi i jego zwolennikom.

O. posiadał w woj. wileńskim: niezidentyfikowany dwór Kiernów, leżący w pobliżu wielkoksiążęcego Kiernowa, oraz wsie Owanta (nadana przez Witolda) i Dewklebiszki, a nadto wiele wsi rozrzuconych po całej Litwie i Żmudzi, przeważnie z nadań wielkoksiążęcych. Regest testamentu, sporządzonego w r. 1442, oprócz wymienionych już miejscowości notuje posiadłości przekazane synom: Upniki, Muśniki, Szeszole, Szyrwinty, Berze nad Szyrwintą, Syrpuciszki i Wirszuliszki oraz starostwo uszpolskie i pieniańskie. O. zmarł w r. 1442 lub w początkach 1443.

Z małżeństwa z nie znaną nam bliżej Anną pozostawił czterech synów: Radziwiłła, kasztelana wileńskiego – protoplastę Radziwiłłów, Stanka (Stanisława), woj. nowogródzkiego – protoplastę Ościków i zapewne Komojewskich, Micka (Michała) – protoplastę Mickowiczów, oraz Bardka (Bartłomieja) – zmarłego bezpotomnie.

 

Słown. Geogr., (Owanta); Boniecki, Poczet rodów; Dworzaczek; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit.; – Kolankowski L., Dzieje Wielkiego Księstwa Litewskiego za Jagiellonów, Lw. 1930 I; Łowmiański H., Studia nad początkami społeczeństwa i państwa litewskiego, Wil. 1931 I 269; Malczewska M., Początki rodu Radziwiłłów. Przegląd i krytyka badań, w: Studia z dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV–XVIII w., Pod red. J. Ochmańskiego, Zesz. Nauk. Uniw. A. Mickiewicza w P. Nr 74 (Historia Z. 11), P. 1971 s. 5–22 (rec. J. Wiśniewskiego: „Zap. Hist.” T. 39: 1974 s. 129–30, dotycząca sprawy Lizdejki i potomstwa O-a); Narbutt T., Dzieje starożytne Narodu Litewskiego, Wil. 1840 VI 39, VII 45, VIII 8, 46; Semkowicz W., O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle 1413 r., „Roczn. Tow. Herald.” T. 5: 1920 [druk.] 1921; tenże, Tradycja o kniaziowskim pochodzeniu Radziwiłłów w świetle krytyki historycznej, „Kwart. Hist.” R. 34: 1920 s. 94–108; – Akta Unii; Akty istoričeskie, otnosjaščiesja k Rossii…, S. Pet. 1841–2 I–II nr 111, 118, 216; Cod. epist. saec. XV, II; Cod. epist. Vitoldi; Cod. Regni Pol. et M. Duc. Lit., IV nr 97; Daniłowicz J., Skarbiec Diplomatów…, Wil. 1862 II 80, 126; Dokumenty Moskovskago Archiva Ministerstva Justicii, Moskva 1897 I nr 21; Kod. katedry i diec. wil., I nr 57, 135, 166, 233; Liv.-Est.-u. Kurlandisches Urkundenbuch…, Reval–Riga–Moskau 1859–84, IV nr 1479, VIII nr 462; Russkaja Istoričeskaja Biblioteka. T. 27: Litovskaja Metrika, S. Pet. 1910 s. 16; Vol. leg., I 57.

Agnieszka Winiarska

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Grzegorz z Sanoka

około 1407 - 1477-01-29
arcybiskup lwowski
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.