Maurizio Parys (1813–1890), właściciel cukierni i działacz gminy ewangelickiej w Krakowie. Pochodził z rodziny retoromańskiej osiedlonej w dolinie Bregalii (Bergell) kantonu Graubünden w Szwajcarii. Ur. 5 IV w Vicosoprano, był synem Jana Andrzeja, podesty doliny Bregalii, i Marii z Poolów. Po ukończeniu szkoły w Vicosoprano i szkoły kantonalnej w Chur emigrował ok. r. 1835 do Galicji. Początkowo osiadł we Lwowie, gdzie przebywali jako cukiernicy krewni jego matki Poolowie, i tam też odbył praktykę cukierniczą. Następnie przybył do Krakowa i pracował w cukierni Gaudentego Redolfiego, również pochodzącego z doliny Bregalii. Wkrótce przyjęty został do zgromadzenia cukierników krakowskich, a w r. 1839 przyjął prawo miejskie. W r. 1841 został współwłaścicielem cukierni założonej przez Redolfiego w r. 1834. W r. 1841 zakupił, wraz z G. Redolfim, kamienicę tzw. Kencowską w Rynku Głównym 38, na linii A–B, za 72 000 złr. Po spłaceniu w r. 1868 części cukierni i domu, należących do Redolfiego, został M. wyłącznym właścicielem firmy i domu. Cukiernia, urządzona stylowymi meblami i ozdobiona starymi sztychami angielskimi, cieszyła się dużym powodzeniem i przez wiele lat była miejscem spotkań elity umysłowej i towarzyskiej Krakowa. M. był członkiem Rady Parafialnej i długoletnim kasjerem, tj. zarządzającym finansami zboru ewangelickiego przy kościele Św. Marcina w Krakowie, członkiem czynnym Tow. Dobroczynności, ponadto w r. 1870 został członkiem Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego w Krakowie.
W końcu 1873 r. wybrany został starszym cechu cukierników. Ok. r. 1875 przestał prowadzić firmę, przekazując ją najstarszemu synowi. Wtedy M. przeniósł się z własnej kamienicy w Rynku Głównym do dworku przy ul. Św. Filipa 5. M. zmarł 11 XI 1890 w Krakowie. Żoną jego była od 12 III 1848 (ślub w Castasegna w Szwajcarii) Maria Spargnapani (1826–1900), z którą miał 14 dzieci, m. in. Jana Ulryka (zob.) i Gustawa (1865–1919), którzy prowadzili cukiernię, oraz Adama (zob.) i Edwarda (zob.).
Portret M-a i portret jego żony pędzla J. Matejki (olej., 1859, oba w Muz. Narod. w Kr.); – Cyrankiewicz S., Książkowy przewodnik po cmentarzach Krakowa, Podgórza i Zwierzyńca, Kr. 1911 s. 217; – Bednarski T. Z., 150-lecie „Antycznej”. Na ciastka do Maurizia, „Echo Krakowa” 1973 nr 98; Bieniarzówna J., Kubisz B. K., 400 lat reformacji pod Wawelem, W. 1958 s. 45, 49, 52, 55; Estreicherówna M., Życie towarzyskie i obyczajowe Krakowa w latach 1848–1868, Wyd. 2., Kr. 1968 s. 164; Klein F., Notatnik krakowski, Kr. 1965 s. 38–41; Księga jubileuszowa Kuriera Warszawskiego 1821–1896, W. 1896 s. 721; Lechner E., Die periodische Auswanderung der Engadiner und anderer Bündner, Samaden 1912 s. 89, 93, 115, 196; L[ouis] J., Przechadzka kronikarza po Rynku krakowskim, Kr. 1890 s. 83; Polkowski I., Książka pamiątkowa Arcybractwa Miłosierdzia, Kr. 1884 s. 145; Wdowiszewski Z., Matejkowskie portrety rodziny Maurizio dla Muzeum Narodowego w Krakowie, „Kur. Pozn.” 1929 nr 221 Dział sztuki i kultury; Wyka K., Matejko i Słowacki, W. 1953 s. 130; Ziemski J., i in., Monografia rzemiosła polskiego Krakowa i woj. krakowskiego, Lw.–Kr. 1939 s. 52; Żeleński T. [Boy], O Krakowie, Kr. 1968 s. 106–8; – Krzyżanowski M., Wspomnienia księgarza, Kopiec wspomnień, Kr. 1964; Maurizio G., Storia, avventure e vita di me… „Quaderni Italiani” Anno I e II 1931/2 (Pamiętniki stryja Parysa); – „Reforma” 1890 nr z 12 XI; – Nekrologi i wspomnienia: „Czas” 1890 nr 260, „Kur. Pol.” 1890 nr 311; – Arch. Izby Rzemieślniczej w Kr.: CRR 109, teczka 308; Arch. Państw. w Kr.: Spis ludności z r. 1880; Arch. Parafii Ewangelickiej w Kr.: Księga rodzin Ewangelickiego Zboru w Krakowie.
Tadeusz Z. Bednarski