Kampian (Novicampianus, Novicampius, Novus Campianus) Paweł (ok. 1527–1600), doktor medycyny, rajca i burmistrz lwowski. Pochodził z Nowopola n. Pilicą, od którego przyjął łacińskie nazwisko Novicampianus, które z czasem zostało uproszczone i spolszczone na Kampian. Jego prawdziwe nazwisko miało brzmieć Wosczyna (Woszczynka). Syn Mikołaja, brat Wojciecha Novicampianusa (Nowopolczyka), retora i teologa, profesora Uniw. Krak. Jak można sądzić z procesu wytoczonego w r. 1629 miastu Lwów przez Stanisława Koniecpolskiego, hetmana w. kor., który domagał się wydania mu przez miasto potomków Pawła K-a oraz ich mienia, był K. zbiegłym z jego dóbr poddanym.
W r. 1544 wpisał się K. na Uniw. Krak. i ok. r. 1552 promował się na magistra filozofii. T. r. prowadził wykłady z zakresu fizyki, przy czym posiadał opinię znawcy medycyny, a także biegłego w naukach humanistycznych. Doktorat medycyny otrzymał K. na uniwersytecie w Bolonii, promowany 10 IX 1556 r. O szerokości jego zainteresowań świadczą także książki, niewątpliwie przez niego nabyte, a które weszły następnie w skład bogatej biblioteki syna Marcina.
Do Lwowa przybył K. już jako znany doktor medycyny i w r. 1560 przyjął prawo miejskie, obejmując równocześnie obowiązki miejskiego lekarza. Praktykę lekarską musiał prowadzić od dawna i miał z niej spore dochody, skoro już w r. 1561 mógł zakupić półtora łanu z ulicą zwaną Temryczowską. Lekarską wiedzę K-a wysoko cenił Wojciech Oczko, który poznał go w czasie bytności we Lwowie (ok. 1576) i poświęcił mu nawet osobny panegiryk. Także Sebastian Petrycy z Pilzna wymienił K-a wśród kilku lekarzy, którym dedykował swoją rozprawę „De natura, caussis, symptomis morbi gallici eiusque curatione quaestio” (Kr. 1591).
Przez małżeństwo z Anną Grynwaldówną wszedł K. w związki z lwowskim patrycjatem, a dzięki dużej zapobiegliwości niebawem sam stał się jednym z najznaczniejszych mieszczan Lwowa. Źródłem jego dochodów, obok praktyki lekarskiej, stały się podejmowane przez niego liczne spekulacje finansowe, przede wszystkim pożyczanie na procent. W r. 1584 wszedł K. do Rady Miejskiej, w której potrafił zapewnić sobie mocną pozycję, posuwając się nawet do nadużywania swego stanowiska. Dzięki licznym pożyczkom udzielanym miastu, w ślad za którymi szły korzystne dzierżawy i zastawy, jak np. oddanie mu w r. 1594 w posiadanie młynów miejskich, majątek K-a szybko się powiększył. Do ulicy Temryczowskiej doszła Kalecza Góra i założona na przedmieściu Lwowa osada, nazwana od jego imienia Wolą Kampianowską. Surowy i bezwzględny wierzyciel, zapełnił K. wiele stron miejskich ksiąg opisami swoich procesów, a szczególnie dużo miejsca zajął ciągnący się latami spór z aptekarzem Pawłem Abrahamowiczem. Spór ten zakończyła dopiero śmierć K-a, gdyż chociaż uparty aptekarz nie ustawał w gromadzeniu dowodów winy i świadków przeciw K-owi, nie mógł pokonać rajcy, którego bano się powszechnie, «iż jest urzędnikiem tego miasta, a do tego mściwym, że mu trudno kto ma wytrwać».
Świetność swojego rodu postanowił K. upamiętnić przez zbudowanie rodzinnej kaplicy. Jego staraniem odbudowana została od fundamentów, zniszczona, dawna kaplica Strumiłłów przy kościele katedralnym, w której wzniesiono nowy ołtarz i rozpoczęto prace nad epitafiami. Robót tych dokonał na zlecenie K-a mistrz Henryk Horst. Kontynuację dzieła, którego początek przypada na r. 1585, zlecił K. w testamencie synowi. Budowla ta łączyła się z innego rodzaju fundacją, znamienną dla zapobiegliwości i mieszczańskiej dumy jej twórcy. W uzupełnieniu testamentu, w r. 1600 zapisał K. 1 000 zł na założenie domu zastawniczego (Mons Pietatis), który miał zajmować się wypożyczaniem pieniędzy ubogim mieszczanom jedynie za zastaw, bez pobierania procentu. Miejscem zaś przechowywania pieniędzy i zastawów miała być właśnie nowo wybudowana kaplica, w której polecił także pochować swoje ciało; cofnął natomiast wówczas swój poprzedni zapis na naukę dla studentów ze Lwowa i Nowopola, a sumę tę (1 000 zl) przeznaczył na utrzymanie kaplicy.
K. zmarł 21 XI 1600 r. Zostawił córkę Zuzannę, żonę Marka Szarfenberga-Ostrogórskiego, oraz syna Marcina.
Popiersie na nagrobku w kaplicy w katedrze łacińskiej we Lwowie; – Estreicher; Giedroyć, Źródła do dziej. medycyny; Kośmiński, Słownik lekarzów; – Gąsiorowski, Zbiór wiad. do hist. sztuki lek., I 265; Gębarowicz M., Studia nad dziejami kultury artystycznej późnego renesansu w Polsce, Tor. 1962; Łoziński W., Patrycyat i mieszczaństwo lwowskie w XVI i XVII w., Lw. 1902; Zubrzycki D., Kronika miasta Lwowa, Lw. 1844 s. 182, 209; Zubyk R., Gospodarka miasta Lwowa w latach 1624–1635, Lw. 1930 s. 82, 458; – Akta grodz. i ziem., X 112, 143, 177; Album stud. Univ. Crac, II 315; Liber diligentiarum, 299; Lwowskie inwentarze biblioteczne w epoce renesansu, Oprac. J. Skoczek, Lw. 1939 s. 17, 261–78; Materiały do biografii Józefa Bartłomieja Zimorowicza, Wyd. K. J. Heck, Arch. do Dziej. Liter., Kr. 1895 VIII 216; Oczko W., Cieplice, Wyd. Klinka, 1881 s. 493; tenże, In opera Pauli Novicampiani carmen apologeticum, Cracoviae 1576; Szarfenberg M., Na pogrzeb Pana Pawła Novicampiana medika, fizyka, radcy lwowskiego do zacnych Obywatelów miasta Lwowa wiersz żałobny, 1601; Szymona Marycjusza z Pilzna korespondencja z lat 1551–1555, Wyd. S. Kot, Arch. do Dziej. Liter., Kr. 1929 XVI; Windakiewicz S., Informacje o aktach uniwersytetu bolońskiego, Arch. do Dziej. Liter., Kr. 1892 VII 142.
Halina Kowalska