Śliwa Paweł (1921—1989), ksiądz rzymskokatolicki, filozof, teolog.
Ur. 29 VI w Trzcianie (pow. mielecki), był najmłodszym z ośmiorga dzieci Józefa i Anny z domu Topór.
Ś. uczęszczał do Państw. Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Konarskiego w Mielcu, należał w tym czasie do ZHP i przewodniczył szkolnej Sodalicji Mariańskiej. Po zdaniu 16 V 1939 matury wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie, które w okresie okupacji niemieckiej mieściło się w majątku seminaryjnym w Błoniu (pow. tarnowski). Na pierwszym roku studiów przetłumaczył z języka łacińskiego podręcznik do krytyki ludzkiego poznania „Critica” (Innsbruck 1915), autorstwa jezuity Josefa Donata. Dn. 22 V 1941 został z innymi alumnami aresztowany przez Gestapo; do 3 IX t.r. był więziony w Tarnowie przy ul. Urszulańskiej. Po wyzwoleniu miasta spod okupacji niemieckiej przyjął 22 IV 1945 święcenia kapłańskie z rąk krakowskiego bp. pomocniczego Stanisława Rosponda. Był wikariuszem w Wietrzychowicach (pow. dąbrowski), od r. 1946 w Szczurowej (pow. brzeski) i od r.n. w Ujanowicach (pow. limanowski). Po zaliczeniu 16 II 1945 przez Radę Wydz. Teologicznego UJ okupacyjnych studiów seminaryjnych kontynuował je tam zaocznie i uzyskał 9 XI 1949 magisterium na podstawie pracy Teoria poznania materializmu dialektycznego. W l. 1950—5 był wikariuszem w parafii p. wezw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tarnowie. Dn. 5 VII 1954 uzyskał na Wydz. Teologicznym UJ doktorat na podstawie dysertacji Teoria prawd pierwotnych a nauka Szkoły Lowańskiej w kwestii punktu wyjścia epistemologii, napisanej pod kierunkiem ks. Kazimierza Kłósaka. Od 1 X 1955 studiował na Wydz. Filozofii Chrześcijańskiej KUL, gdzie ponownie uzyskał 9 III r.n. magisterium na podstawie rozprawy Ideał poznania w epistemologii F. van Steenberghena oraz 1 X 1957 doktorat na podstawie dysertacji Natura zgodności powszechnika z treścią rzeczy w świetle koncepcji bytu (fragmenty pt. Tożsamość powszechnika z istotą rzeczy na tle koncepcji bytu w filozofii tomistycznej, w: „Roczn. Filoz.” T. 10: 1962 z. 1); promotorem obu prac był o. Mieczysław Albert Krąpiec.
W r. 1958 został Ś. wykładowcą ontologii, kosmologii i teorii poznania w seminarium duchownym diec. warmińskiej w Olsztynie; równocześnie pełnił posługę w kaplicy p. wezw. Matki Bożej Różańcowej w olsztyńskiej dzielnicy Dajtki. Od 11 V 1959 do 7 IV 1960 studiował w Faculté des Lettres na uniw. w szwajcarskim Fryburgu. Po powrocie był ojcem duchownym w seminarium w Tarnowie (do r. 1963) oraz pełnił funkcje wikariusza eksponowanego i rektora kościoła św. Marcina w Zawadzie (pow. tarnowski). W l. 1963—73 pracował jako wizytator sióstr dominikanek, elżbietanek i Sacré Coeur, a także był spowiednikiem wielu innych zgromadzeń zakonnych. Od r. 1963 wykładał w tarnowskim seminarium teologię fundamentalną, logikę, wstęp do filozofii, metafizykę, teodyceę, krytykę ludzkiego poznania, psychologię racjonalną i eksperymentalną oraz historię filozofii. Jego zainteresowania naukowe skupiały się na tomizmie egzystencjalnym, realizmie teoriopoznawczym i antropologii filozoficznej; opublikował m.in. prace Problem bezpośredniego realizmu świata zewnętrznego na gruncie egzystencjalizmu tomistycznego („Roczn. Filoz.” T. 11: 1963 z. 1), Znaczenie teorii prawd pierwotnych dla zagadnienia punktu wyjścia teorii poznania („Tarnowskie Studia Teolog.” T. 5: 1972), „Przedmiot” czy „rzecz w sobie” w klasycznej definicji prawdy na tle jej interpretacji w Szkole Lowańskiej (tamże T. 6: 1977), Bóg a transcendentalność pojęcia bytu (tamże T. 10: 1987 cz. 2) i Próba tomistycznej argumentacji za istnieniem Boga bez tradycyjnych założeń („Studia z filozofii Boga”, W. 1973 II). W rękopisach pozostały w Arch. Diecezjalnym w Tarnowie skrypty Ś-y dla seminarzystów: Elementy teorii poznania i metafizyki na tle historii filozofii, Kosmologia (1975), Teoria poznania (1975), Metafizyka, Ogólna metodologia nauk (1978), Wykład filozofii współczesnej — wiek XIX i XX.
W r. 1969 został Ś. honorowym kapelanem papieskim. W 1. 1970—87 pełnił obowiązki ojca duchownego księży diec. tarnowskiej i organizował «dni skupienia», z których materiały z l. 1970—82 zamieścił w książce Kapłan — pasterz w oczach Bożych (W. 1984). Po utworzeniu w r. 1980 parafii w Zawadzie został jej proboszczem; przeprowadził konserwację tamtejszego drewnianego kościoła św. Marcina. W r. 1981 zrezygnował z probostwa, pozostał jednak w Zawadzie, dojeżdżając na wykłady do tarnowskiego seminarium. W l. 1981—6 przewodniczył podkomisji seminaryjnego przygotowania do kapłaństwa w Komisji ds. Powołań i Seminarium Duchownego oraz podkomisji dla formacji duchowej w Komisji ds. Duchowieństwa Diecezjalnego IV Synodu Diec. Tarnowskiej. W r. 1983 został mianowany tymczasowym wikariuszem ekonomem w Miliku (woj. nowosądeckie); dojeżdżał odtąd także do Andrzejówki, Nowej Wsi i Roztoki Wielkiej. W r. 1985 został administratorem, a w r. 1986 proboszczem w Zbyszycach (woj. nowosądeckie); 8 VIII 1987 zrezygnował z tej funkcji z powodu choroby. Zmarł 22 VII 1989 w Tarnowie, został pochowany 25 VII w kaplicy cmentarnej w Zawadzie.
W kościele paraf. w Zawadzie poświęcono Ś-ie dzwon, a w r. 1999 umieszczono tablicę pamiątkową.
Portret przez Stanisława Nowaka w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie; — Bibliografia historii Kościoła w Polsce za lata 1944—1970, W. 1977 II; Encyklopedia Tarnowa, Tarnów 2010; Nowak A., Słownik biograficzny kapłanów diecezji tarnowskiej 1786—1985, Tarnów 2004 IV; Polska bibliografia nauk kościelnych za lata 1972—1973, W. 1979; toż za l. 1977—9, W. 1986 I; Słown. Pol. Teologów Katol., VIII (bibliogr. prac); Szołdrski W., Martyrologium duchowieństwa polskiego pod okupacją niemiecką w latach 1939—1945, „Sacrum Poloniae Millenium” T. 11: 1965; Witek J., Encyklopedia miasta Mielca, Mielec 2009 III (fot.); — Piech S., Charyzmatyczny ojciec duchowny. Ksiądz Paweł Śliwa (1921—1989). W dwudziestą piątą rocznicę śmierci, „Currenda” R. 164: 2014 nr 3 s. 299—308; tenże, Doktorzy teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1945—1954, „Saeculum Christianum” R. 5: 1998 nr 1 s. 202; tenże, Ksiądz Paweł Śliwa (1921—1989). Filozof, ojciec duchowny księży diecezji tarnowskiej, w: Non cesso gratias agere Deo et hominibus, Kr.—W. 2013 s. 331—8; tenże, Księża diecezji tarnowskiej doktorzy teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego (1916—1954), „Currenda” R. 142: 1992 nr 7/9 s. 709, 713—14; Strzała J., Ks. prałat prof. dr Paweł Śliwa — człowiek niezwykłej dobroci, „Mieleckie Zap.” 2000/1 nr 314 s. 54—9 (fot.); Szorc A., Kopiczko A., Wyższe Seminarium Duchowne „Hosianum”. Zarys dziejów, Olsztyn 1995 s. 161; — IV Synod Diecezji Tarnowskiej. Tarnów 1982—1986, Tarnów 1990 s. 313—14, 319—20; Karwat P., Ks. dr prałat Paweł Śliwa. Człowiek niezwykłej dobroci, Tarnów 1999 (fot.); Schematyzm diecezji tarnowskiej za l. 1977, 1983, 1987, 1992 (cz. hist.); Spis duchowieństwa i parafii diecezji warmińskiej za r. 1959; — „Gość Niedzielny” (wyd. tarnowskie) 1999 nr 33 s. 22, nr 34 s. 24 (omówienie książki P. Karwata); „Roczn. Diec. Tarnowskiej” 1946, 1948, 1950, 1959, 1963, 1967, 1972; „Więź” R. 39: 1996 nr 8 s. 82—3; — Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Currenda” R. 139: 1989 nr 10/12, R. 140: 1990 nr 4/6 (W. Szurek, J. Trela, fot.); — Arch. Diec. w Tarnowie: sygn. PŚ II/4 (akta personalne i spuścizna); Arch. UJ: sygn. WT II 252 (akta magisterskie), sygn. WT II 273 (akta doktorskie), sygn. WT II 276 nr 103, sygn. S II 524 nr 10727; Arch. Uniw. Papieskiego Jana Pawła II w Kr.: sygn. T—1040 (Skoczeń W., Idea stwórczo-zbawczego powołania człowieka w pismach księdza Pawła Śliwy, Tarnów 1992, mszp.), sygn. T—1509 (Cygan B., Teoriopoznawcze i ontologiczne uwarunkowania argumentacji za istnieniem Boga w ujęciu księdza Pawła Śliwy, Tarnów 1993, mszp.), sygn. T—1530 (Nowak G., Sylwetka osobowościowa i naukowa księdza Pawła Śliwy, Tarnów 1993, mszp.), sygn. T—2097 (Stachel T., Ideał kapłana w nauczaniu i życiu księdza Pawła Śliwy, Tarnów 1994, mszp.), sygn. T—6641 (Skoczeń W., Idea powołania człowieka w pismach księdza Pawła Śliwy, Tarnów 1999 [2002], mszp.); — Mater. Red. PSB: Wydruk ze strony internetowej www.zawada.net.pl; — Informacje z USC w Czerminie i dyrektora Arch. Uniw. KUL Marka Pawelca.
Stanisław Ludwik Piech