Pełka (Fulko), (zm. ok. 1299), magister, kanclerz kujawski, łęczycki i sieradzki Władysława Łokietka. Jako kanclerz kujawski P. przebywał w r. 1292 u boku Władysława Łokietka w księstwie krakowskim, gdzie bp płocki Tomasz uzyskał zezwolenie na wzniesienie fortyfikacji w swojej wsi Opoki na Kujawach. W sierpniu 1293 znajdował się P. w Brześciu Kujawskim i świadczył na dokumentach księcia dla kanoników regularnych w Trzemesznie i cystersów w Lądzie, zaś 22 II 1294 był świadkiem zezwolenia książęcego na budowę szpitala Św. Ducha pod Brześciem Kujawskim. Od maja 1296 występował z tytułem kanclerza łęczyckiego; obok niego w dn. 21–26 V t. r. w Sieradzu znajdowali się ponadto: Jan, kanclerz kujawski, i Michał, kanclerz sieradzki. Jako kanclerz łęczycki uczestniczył 21 IX 1297 w nadaniu ziemskim, jakiego dokonał Władysław Łokietek na rzecz mieszczanina łęczyckiego Peregryna. Po odejściu kanclerza Jana z Kujaw w r. 1297 książę nie mianował następcy, a działalność podkanclerzego Rudgera z Sokołowa nie trwała długo. W tym czasie P. stał się głównym kanclerzem Władysława Łokietka, gdyż złączył w swym ręku urzędy kanclerzy kujawskiego, łęczyckiego i sieradzkiego. Z tym ostatnim tytułem wystąpił na pocz. 1297 r. na trzech dokumentach. Dwa pierwsze, wystawione 28 II t. r. w Brzeźnicy koło Pajęczna w Sieradzkiem, przeznaczone były dla bpa krakowskiego Jana Muskaty i kapituły krakowskiej, a dotyczyły sprawy klucza majątkowego w opolu chropskim. P. był już wówczas plebanem w Pajęcznie, które należało do uposażenia kanclerzy sieradzkich. Potwierdza to treść trzeciego dokumentu, spisanego również w Brzeźnicy, zapewne równocześnie z tamtymi (we współczesnej kopii jest data: 1277!). P. nadał wówczas Stanisławowi, synowi Wajena, wieś Będków, należącą do kościoła w Pajęcznie, z prawem lokowania jej na prawie niemieckim. Jako kanclerz sieradzki P. przebywał u boku Władysława Łokietka 8 V 1297 w Kaliszu, a w listopadzie t. r. prowadził w imieniu księcia pertraktacje z Wacławem II czeskim w sprawie ziem krakowskiej i sandomierskiej. Dn. 16 III 1298 był wraz z księciem w Sieradzu, na początku września t. r. w Kaliszu, gdzie kupcy miasta Lubeki otrzymali od Władysława Łokietka przywilej handlowy i gwarancję opieki książęcej (P. nazwany jest tutaj także kapelanem księcia); w końcu listopada t. r. był ponownie w Sieradzu. P. zmarł po 19 VII 1299, kiedy to ostatni raz świadkował na dokumencie księcia, wystawionym w Łęczycy.
Maurer R., Urzędnicy kancelaryjni książąt i królów polskich, „Przew. Nauk.-Liter.” R. 12: 1884; – Bielińska M., Kancelaria Władysława Łokietka w latach 1296–1299, „Studia Źródłozn.” R. 6: 1961 s. 41–2, 52, 60; taż, Kancelarie i dokumenty wielkopolskie XIII wieku, Wr. 1967; Bieniak, Wielkopolska, Kujawy wobec problemu zjednoczenia państw.; Maleczyński K., Zarys dyplomatyki polskiej wieków średnich, Wr. 1951 I; Maleczyński K., Bielińska M., Gąsiorowski A., Dyplomatyka wieków średnich, W. 1971; Mitkowski J., Początki klasztoru cystersów w Sulejowie, P. 1949; Sikora F., Ze studiów nad dokumentami i kancelarią Leszka Czarnego, „Studia Hist.” R. 21: 1978 z. 1; Zajączkowscy S. i S. M., Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 roku, Ł. 1966 I 12; – Cod. Pol., II nr 149, III nr 70; Dok. kuj. maz., s. 166, 369; Kod. katedry krak., I nr 102, 103; Kod. Wpol., II nr 707, 708, 763, 793, 814, 815, III nr 2036; Wiadomości do dziejów polskich z Archiwum Prowincji Szląskiej, Wyd. A. Mosbach, Wr. 1860.
Jan Szymczak