Szafraniec Piotr (senior) z Pieskowej Skały h. Starykoń (zm. 1437), podstoli i podkomorzy krakowski, wojewoda sandomierski i krakowski, starosta podolski, łęczycki, sieradzki, chęciński i krakowski.

Był synem Piotra z Łuczyc i Pieskowej Skały (zm. 1398, zob.) i Kachny (Katarzyny), bratem m.in. Jana (zob.), Stanisława z Młodziejowic, Tomasza z Łuczyc (zm. 20 I 1434), Kochny (zob. Koniecpolska Konstancja) i nieznanej z imienia żony Imrama z Chrząstowa.

W r. 1398 objął S. po ojcu podstolstwo krakowskie, a ponieważ z tym urzędem wiązały się także obowiązki na dworze królewskim (podstolego nadw.), szybko znalazł się w otoczeniu Władysława Jagiełły. W r. 1399 towarzyszył królowi w objeździe Wielkopolski. W marcu 1401 uczestniczył w zjeździe w Radomiu i był jednym z sygnatariuszy tzw. unii wileńsko-radomskiej. Wiosną r.n. ponownie brał udział w królewskim objeździe Wielkopolski. Dn. 10 I 1403 uzyskał zgodę króla na wykup za 1 tys. grzywien tenuty rabsztyńskiej z rąk Elżbiety, wdowy po woj. krakowskim Spytku Melsztyńskim; wykup nie został zrealizowany. Dn. 4 III 1404 król nadał mu duży kompleks dóbr na Podolu: dziesięć wsi z Satanowem (pow. smotrycki) i wieś Czez (pow. latyczowski). Nadanie wiązało się z powierzeniem S-owi obowiązków star. podolskiego, po odebraniu tej ziemi ks. lit. Świdrygielle; star. podolskie dzierżył do końca r. 1405. Następnie król powierzył mu star. łęczyckie, gdzie S. sprawował obowiązki już w lipcu 1406. T.r. (prawdopodobnie 6 III) został także podkomorzym krakowskim po Gniewoszu z Dalewic. W r. 1408 towarzyszył królowi w objeździe kraju; w lipcu t.r. objął także (zapewne na krótko, jedyne wystąpienie 18 VII) stanowisko marszałka dworu królewskiego i w związku z reorganizacją urzędów dworskich przejął część obowiązków marszałka kor. Ze zjazdu w Łęczycy, gdzie uchwalono decyzję o wsparciu Litwy w jej konflikcie z zakonem krzyżackim, w lipcu 1409 wysłano S-a z poufną misją do bp. płockiego Jakuba Kurdwanowskiego, by nakłonić go do wystąpienia przeciw Krzyżakom; przy tej okazji S. wzmocnił swoimi ludźmi zamek w Złotorii w ziemi dobrzyńskiej.

S. od początku brał udział w «wielkiej wojnie» z Zakonem, najpierw w oblężeniu Bydgoszczy, a następnie w podpisywaniu zawieszenia broni (8 X 1409). Na generalną rozprawę z Krzyżakami w r. 1410 wyruszył z własną chorągwią, składającą się częściowo ze szlachty ziemi łęczyckiej. Dn. 10 VII t.r. wszedł do ośmioosobowej rady, wyłonionej z wielkiej rady królewskiej, co wskazuje, że należał już wówczas do grona najbliższych doradców Władysława Jagiełły. W bitwie pod Grunwaldem (15 VII) dowodził 35. chorągwią (pod h. Starykoń). Po bitwie, wraz z marsz. Królestwa Zbigniewem z Brzezia, odbierał od pojmanych rycerzy przysięgę, że stawią się w dniu św. Marcina (11 XI) na zamku krakowskim, by wykupić się z niewoli. Pod koniec października objął dowództwo nad pospolitym ruszeniem z Wielkopolski, Kujaw, ziemi sieradzkiej i łęczyckiej. Dowodzona przez niego grupa rozbiła Krzyżaków pod Tucholą (ok. 5 XI), ale nie udało się jej zdobyć miasta. S. był jednym z negocjatorów warunków pokoju toruńskiego oraz jego gwarantów (1 II 1411). Dn. 2 i 3 III 1411 poręczał za króla wypłatę należności zaciężnym. Za zasługi w wojnie otrzymał od Władysława Jagiełły 200 grzywien na star. chęcińskim (25 X 1410) i 100 grzywien na Sobótce w ziemi łęczyckiej (17 XI 1411). Z rozkazu monarchy w r. 1412 na czele sześciuset rycerzy eskortował do Austrii Cymbarkę, siostrzenicę Władysława Jagiełły, poślubioną ks. austriackiemu Ernestowi. Był następnie jednym z gwarantów unii horodelskiej (2 X 1413), chociaż do jego herbu żaden z rodów litewskich nie został wówczas adoptowany. W dn. 24–30 IV 1414 uczestniczył w polsko-krzyżackich negocjacjach w Grabiach, a potem brał udział w działaniach wojennych przeciw Zakonowi, dowodząc zapewne częścią zaciężnych (należność za służbę trzem rotmistrzom wypłacił z kasy królewskiej w r. 1415). Był jednym z gwarantów rozejmu zawartego z Krzyżakami 8 X 1414 pod Brodnicą. W r. 1415 uzyskał od króla nadanie miejskiego prawa magdeburskiego dla wsi Oleszno (pow. chęciński), a ponadto poł. wójtostwa w Wolbromiu, jako rekompensatę za opłacenie (w sumie 1200 grzywien) najemników na obronę granic Korony od strony Śląska (tenutę wolbromską, tj. m. Wolbrom oraz wsie: Lgota, Dłużec i Łobzów, posiadał jeszcze przed 14 IX 1402). Wiosną 1416 towarzyszył królowi w drodze z Krakowa do Brodni, a następną część roku spędził w Łęczycy, wykonując obowiązki starosty. Pod koniec kwietnia 1417 król wezwał S-a do Sanoka wraz z gronem zaufanych doradców (arcybp. lwowskim Janem Rzeszowskim, bp. krakowskim Wojciechem Jastrzębcem, bp. chełmskim Janem Biskupcem, kaszt. krakowskim Krystynem Ostrowskim, woj. krakowskim Janem Tarnowskim i Zbigniewem z Brzezia), aby zasięgnąć rady w sprawie planowanego małżeństwa z Elżbietą z Pilcy (Pilicy) Granowską. S. jednoznacznie opowiedział się po stronie króla, zyskując jego wdzięczność i w następstwie awans rodziny. Już w r. 1418 (po śmierci 22 VII t.r. podkanclerzego Dunina ze Skrzyńska) monarcha oddał podkanclerstwo kor. bratu S-a, Janowi, wówczas scholastykowi krakowskiemu, mimo że wcześniej miał je obiecane protonotariusz w kancelarii królewskiej, Zbigniew Oleśnicki, a S. otrzymał star. sieradzkie, które przejął do wiernych rąk 18 VIII t.r., zdając star. łęczyckie. Od tego czasu przewodniczył sesjom sądu grodzkiego w Sieradzu i trzy razy w roku prowadził tam wiece. Corocznie spotykał się też z królem w podsieradzkiej Brodni, gdzie odprawiano roki królewskie (najczęściej od końca marca do maja i od lipca do sierpnia) lub w samym Sieradzu. W zarządzie star. sieradzkim pomagał mu Otton z Dobrej i Krzepczowa h. Junosza, który wcześniej był z jego ramienia burgrabią w Łęczycy, natomiast w Sieradzu sam sprawował funkcję sędziego grodzkiego (łącząc ją początkowo z urzędem burgrabiego) aż do r. 1442, kiedy Szafrańcowie utracili starostwo.

W pierwszych miesiącach r. 1418 uczestniczył S. u boku króla w objeździe kraju; został wówczas wyznaczony (m.in. z Duninem ze Skrzyńska, Jakubem Koniecpolskim i Zbigniewem z Brzezia), do prowadzenia rokowań z Krzyżakami w Brześciu Kujawskim, zaplanowanych na 25 IV t.r.; zakończyły się one przedłużeniem rozejmu o kolejny rok. Pod koniec lipca wziął udział w zjeździe ogólnokrajowym w Łęczycy, skąd został wysłany na Litwę (z woj. brzeskim Maciejem z Łabiszyna i sekretarzem królewskim Marcinem z Goworzyna) w celu pojednania w. ks. lit. Witolda ze Świdrygiełłą; misja doprowadziła do powrotu Świdrygiełły z Węgier. W r. 1419 ponownie S. uczestniczył (wraz z dygnitarzami wielkopolsko-kujawskimi) w negocjacjach z Krzyżakami, które przy pośrednictwie legatów papieskich toczyły się w dn. 5–12 V t.r. w Gniewkowie i Toruniu. Po ich fiasku wziął udział w wyprawie przeciw Zakonowi, którą po interwencji legatów papieskich wstrzymano. Pod Czerwińskiem (15 VII) uczestniczył w podpisaniu antykrzyżackiego przymierza z państwami unii kalmarskiej. Po wydaniu przez króla węgierskiego i rzymskiego Zygmunta Luksemburskiego niekorzystnego dla strony polsko-litewskiej wyroku w sprawie z Zakonem we Wrocławiu (6 I 1420) S. podzielał zdanie Władysława Jagiełły (zapewne widząc w tym swój interes polityczny), że winą za to należy obarczyć kanclerza Wojciecha Jastrzębca. Na zjeździe w Łęczycy (23–25 VII 1420) król wytoczył proces kanclerzowi, zarzucając mu, że działał niezgodnie z jego zaleceniami, a S. z ramienia monarchy został oskarżycielem (wraz z podkomorzym łęczyckim Wojciechem Malskim i podkomorzym sandomierskim Bartoszem z Wierzchosławic). Grono to miało dowieść niekompetencji kanclerza, który nie chciał wziąć na siebie ewidentnej porażki króla w polityce zewnętrznej, opierającej się na zaufaniu do Zygmunta Luksemburskiego. Proces zakończył się bez uznania winy Jastrzębca. Niewątpliwie w nagrodę za lojalność S. otrzymał 14 VIII 1420 zgodę króla na przeniesienie swych dwóch miast i 24 wsi na prawo magdeburskie.

Na przełomie marca i kwietnia 1421 uczestniczył S. w pertraktacjach Jagiełły z margrabią brandenburskim Fryderykiem Hohenzolernem, które doprowadziły do zawarcia sojuszu i przyjęcia projektu małżeństwa jego syna Fryderyka z Jadwigą, córką Jagiełły. We wrześniu monarcha zapisał S-owi za zasługi 200 grzywien na star. chęcińskim. W r. 1422 brał S. udział w wojnie z Zakonem, a potem był jednym z gwarantów pokoju nad jeziorem Melno (zawartego 27 IX t.r.). Za zasługi w wojnie otrzymał od króla (28 X) prawem wieczystym zamek w Pieskowej Skale wraz z przynależnym kluczem wsi, a także wieś Przeginię (do tego czasu dobra te były zastawem królewskim); wtedy także oddał mu król za pożyczkę sołectwo we wsi Jeżówka, graniczącej z kluczem pieskowoskalskim. Pierwszą poł. r. 1423 spędził S. w Sieradzu. Po powrocie króla z Węgier spotkał się z nim w czerwcu t.r., wraz z innymi dygnitarzami, w Nowym Mieście Korczynie, a następnie towarzyszył mu w objeździe Małopolski. Dn. 5 III 1424 wziął udział w uroczystościach koronacyjnych Zofii Holszańskiej; uczestniczył także w odbywających się przy tej okazji debatach nad przedstawioną przez króla duńskiego, szwedzkiego i norweskiego Eryka Pomorskiego propozycją zawarcia małżeństwa Jadwigi Jagiełłówny z ks. pomorskim Bogusławem IX. W 2. poł. kwietnia t.r. król wysłał S-a do Byczyny na pertraktacje z książętami oleśnickimi: bp. wrocławskim Konradem IV, Konradem V Kąckim i Konradem VII Białym; efektem spotkania było odnowienie przymierza między nimi a Koroną. W czerwcu t.r., wraz z bratem Janem i synem Piotrem (zm. 1441, zob.), wspierał S. drugą wyprawę ks. lit. Zygmunta Korybutowicza do Czech; wszystko wskazuje na to, że król, mimo że oficjalnie odciął się od tego przedsięwzięcia, po cichu je aprobował (monarcha nie tylko nie ukarał organizatorów tej dwuznacznej politycznie wyprawy, ale nadal ich nagradzał i wyróżniał). Od sierpnia do listopada S. ponownie towarzyszył królowi w objeździe Małopolski i Rusi.

Dzięki awansowi brata, Jana w r. 1423 na kanclerstwo oraz objęciu przez niego w r. 1428 biskupstwa włocławskiego, Szafrańcowie uzyskali dominującą pozycję w otoczeniu królewskim; dodatkowo byli jeszcze wspierani w l. 1428–33 przez podkanclerzego Władysława Oporowskiego. S. otrzymał w tym czasie star. krakowskie (1431) oraz awansował na woj. sandomierskie (1431), a następnie krakowskie (1433); jego syn Piotr objął po ojcu podkomorstwo krakowskie oraz uzyskał star. spiskie i żarnowieckie, a ponadto pełnił władzę w Głogowie (na Śląsku) w imieniu Jagiełły; król sprawował tam kontrolę z racji opieki nad swymi nieletnimi siostrzeńcami, książętami cieszyńskimi, do których należała poł. Głogowa. S. i jego brat Jan stworzyli ugrupowanie dworskie z wchodzących do rady królewskiej swoich powinowatych (woj. sieradzki Jakub Koniecpolski, miecznik krakowski Mikołaj z Chrząstowa, kaszt. sądecki Krystyn Koziegłowski) i urzędników centralnych (Oporowski) oraz ziemskich średniego i niższego szczebla (kaszt. lubelski Jan ze Szczekocin, kaszt. biecki Domarat z Kobylan, podkomorzy sandomierski Andrzej Ciołek z Żelechowa, kaszt. wiślicki Florian z Korytnicy, marsz. nadw. Wawrzyniec Zaręba, podkomorzy dobrzyński Andrzej z Lubina). W l. 1423–33 ugrupowanie to miało zasadniczy wpływ na kierunek polityki polskiej. W. ks. lit. Witold w listach z l. 1429–30 nazywał obu braci Szafrańców oraz ich popleczników «nową i prywatną radą», której opinie i sugestie król bierze pod uwagę, nie zważając na innych członków rady królewskiej. S. wspierał dążenia Władysława Jagiełły o zapewnienie jego synom sukcesji. W r. 1425 uczestniczył w uroczystych chrzcinach królewicza Władysława (18 II t.r.), a następnie udał się z królem na Kujawy na zjazd brzeski (25 V – 1 VI), na którym po raz pierwszy poruszono sprawę następstwa tronu. We wrześniu otrzymał od władcy zapis 300 grzywien na wsi Fajsławice (pow. chęciński). W r. 1426 ponownie towarzyszył królowi w objeździe kraju; 9 IV t.r. wraz z bratem Janem, woj. krakowskim Janem Tarnowskim oraz podkomorzym i star. łęczyckim Wojciechem Malskim wydał wyrok w sprawie między kmieciem Mikołajem z Michałowa i Jakubem z Pleszewa, a 19 V brał udział w zjeździe łęczyckim; stamtąd został wysłany z poselstwem (wraz z bp. krakowskim Zbigniewem Oleśnickim i sekretarzem królewskim Mikołajem Drzewickim) do Witolda z wiadomością, że strona polska zgadza się odstąpić Krzyżakom sporny młyn Lubicz; posłowie dotarli na Litwę przed 31 V, a wrócili po 9 VI. Sprawując, jako podkomorzy krakowski, nadzór nad żupami, S. wsparł w r. 1427 żupnika wielicko-bocheńskiego Antoniego z Florencji w sporze z jego wspólnikiem, kupcem krakowsko-wrocławskim Janem Bankiem, którego przez kilka miesięcy trzymał w więzieniu. Jednak w r. 1428 Antoni z Florencji utracił dzierżawę salin na rzecz Mikołaja z Tarnawy. W październiku t.r. S. z bratem Janem odprowadzał królową Zofię do Łucka, gdzie na styczeń 1429 zaplanowano zjazd Władysława Jagiełły z Witoldem i Zygmuntem Luksemburskim. W zjeździe tym S. nie wziął jednak udziału. Po jego zakończeniu był wraz z bratem Janem i Oporowskim głównym przeciwnikiem koronacji Witolda; świadczą o tym liczne listy w. księcia do Jagiełły i panów rady kor., w których bezskutecznie apelował o odsunięcie Szafrańców i odebranie synowi S-a tenuty lubowelskiej; wytykał królowi zależność od kanclerza i podkomorzego; starał się także poróżnić Szafrańców z resztą rady.

Dn. 4 III 1430 przywiesił S. swą pieczęć do dokumentu przywileju jedlneńskiego; z królem rozstał się w Brodni i resztę roku spędził w Sieradzu. Po powrocie Jagiełły z Litwy na początku r. 1431 awansował na woj. sandomierskie, a jego syn Piotr objął po nim podkomorstwo krakowskie. W Krakowie (19 III t.r.) przysłuchiwał się S. dyspucie profesorów Uniw. Krak. z poselstwem czeskim na temat istoty husytyzmu. Król przed wyruszeniem na Łuck przeciw Świdrygielle powierzył mu w kwietniu star. krakowskie; 17 V zobowiązał się S. pod przysięgą oddać starostwo tylko władcy lub któremuś z jego synów (tym samym opowiedział się za bezwarunkowym objęciem tronu przez synów Jagiełły). Po nieudanej wyprawie łuckiej włączył się S. w działania na rzecz pojednania ze Świdrygiełłą. Dn. 30 XII napisał list do w. księcia, proponując mu nawet (za wiedzą kanclerza, lecz bez wiedzy króla) regencję w Polsce. Ujawnienie przez Świdrygiełłę tego faktu doprowadziło na początku marca 1432 do odebrania S-owi star. krakowskiego; szybko jednak wrócił on do łask króla. W tym czasie popadł w konflikt z żupnikiem wielicko-bocheńskim Mikołajem z Tarnawy; zakwestionował szlachectwo Mikołaja, a jego syn Piotr oskarżył żupnika o wybijanie fałszywej monety. W obu sprawach Szafrańcowie doznali jednak porażki; w styczniu t.r. zostali obaj skazani na zapłacenie kary na rzecz Mikołaja i sądu. S. na początku r. 1433 ponownie oskarżył żupnika, tym razem o sfałszowanie statutów górniczych, ale i w tym przypadku sąd królewski uniewinnił pozwanego. Na przełomie kwietnia i maja 1432 uczestniczył S. w zjeździe w Sieradzu, na którym dwór po raz kolejny starał się uzyskać zgodę na następstwo tronu dla królewicza Władysława, dopuszczając zarazem oddanie władzy na Litwie Świdrygielle. Gdy propozycję pojednania Świdrygiełło odrzucił, S. opowiadający się (jak większość polskich dygnitarzy) za inkorporacją Litwy do Polski, stał się zwolennikiem rozwiązania konfliktu siłą. Zapewne aprobował zamach (przeprowadzony przez stronę polską, za wiedzą króla), który w nocy z 31 VIII na 1 IX 1432 pozbawił Świdrygiełłę władzy. Był jednym z sygnatariuszy unii grodzieńskiej, potwierdzonej przez Jagiełłę 3 I 1433 oraz przywileju krakowskiego 9 I t.r. Awansował w tym czasie na woj. krakowskiego.

Szafrańcowie utrzymywali dobre kontakty z husytami, początkowo w celu szachowania Zygmunta Luksemburskiego (wsparcie drugiej wyprawy Zygmunta Korybutowicza), potem dla wykorzystania militarnego potencjału husytów w wojnie z Krzyżakami. Pośrednikiem w kontaktach z nimi był m.in. burgrabia będziński Mikołaj Kornicz Siestrzeniec, klient Szafrańców; nadgraniczny Będzin stał się na przełomie l. dwudziestych i trzydziestych punktem przerzutowym broni, koni i żywności. Dn. 17 VII 1432 w Pabianicach uczestniczył S. w rozmowach króla z husytami, zakończonych podpisaniem przymierza skierowanego przeciw Krzyżakom (i całemu narodowi niemieckiemu). Protesty wrogiego husytom bp. Oleśnickiego oraz jego aroganckie zachowanie wobec króla doprowadziły w 2. poł. sierpnia t.r. (wg J. Długosza i anonimowego „Vita Sbignei”) do pomysłu zamachu na życie biskupa w Nowym Mieście Korczynie; wg „Vita Sbignei” głównym wykonawcą tego zamierzenia miał być S. Informacja ta jest zgodna z itinerarium S-a oraz pozostałych osób wymienionych w tych źródłach. Do zamachu jednak nie doszło, co wskazuje, że plany uległy nagłej zmianie, albo że rozpowszechniono jedynie plotkę obliczoną na zastraszenie biskupa (ostatnio, wbrew źródłom, neguje te informacje J. Nikodem).

Na początku r. 1433 (m.in. w Sieradzu 9 II t.r.) uczestniczył S. w naradach, dotyczących wznowienia wojny z Krzyżakami. Następnie brał udział w przygotowaniach do wyprawy oraz w opracowywaniu jej planu na zjeździe w Kole (24 VI). W działaniach wojennych nie brał jednak czynnego udziału; wraz z bratem Janem pozostawał u boku monarchy. Po niespodziewanej śmierci brata (28 VII) S. nie był w stanie przejąć przywództwa obozu dworskiego, zwłaszcza gdy w niecały rok później zmarł Władysław Jagiełło. Jeszcze za życia króla 27 II 1434 przystawił swą pieczęć do aktu nadania Litwy ks. Zygmuntowi Kiejstutowiczowi. Uczestniczył następnie w uroczystościach pogrzebowych Jagiełły, a potem (25 VII t.r.) w koronacji Władysława III. Był obecny w gronie najwyższych dostojników, którzy w Krakowie poręczyli zebranej szlachcie, iż nieletni elekt po osiągnięciu 15 lat potwierdzi przywileje Królestwa. Kilka dni później (3–7 VIII) brał udział w naradach dla wypracowania systemu rządów w okresie małoletności króla; w wyniku kompromisu między ugrupowaniem dworskim a stronnictwem bp. Oleśnickiego ustalono, że faktyczną władzę obejmie rada królewska, której podlegać będą tutorzy zarządzający poszczególnymi ziemiami.

Jesienią 1434, rozsiewając plotki, że Zygmunt Luksemburski zostanie zaproszony do objęcia w Polsce regencji, zablokował S. projekt małżeństwa Władysława III z Anną Habsburżanką, wnuczką Zygmunta, córką Albrechta Habsburga. W radzie królewskiej rywalizował stale z bp. Oleśnickim. W r. 1435 zdołał wyjednać nominację na biskupstwo przemyskie dla swego krewnego, Piotra Chrząstowskiego. Po śmierci Jastrzębca (2 IX 1436) popierał projekt osadzenia Oleśnickiego na wakującym arcybiskupstwie gnieźnieńskim oraz oddanie biskupstwa krakowskiego Oporowskiemu; zabiegi te zakończyły się jednak fiaskiem. Związany do końca życia z dworem królewskim, zapewne jeszcze w maju 1435 za namową królowej Zofii umożliwił (z synem Piotrem) ucieczkę więzionemu od początku r. 1434 w zamku sieradzkim szwagrowi królowej, Eliaszowi, hospodarowi mołdawskiemu. Dn. 4 II 1437 w liście do ks. oleśnickiego Konrada VII Białego domagał się nieprzekazywania zamku Świerklaniec i m. Bytomia niejakiemu Pukliczy, ponieważ jest on nieprzyjazny Polakom.

Majątek S-a składał się z ponad pięćdziesięciu wsi; część z nich tworzyła klucze, a część była luźnymi osadami. W pow. krakowskim były to: klucz wokół zamku w Pieskowej Skale (zapewne S. przyczynił się do jego rozbudowy), składający się z Sułoszowej, Milonek, Wielmoży, Woli i Przegini (zapisał go wraz z zamkiem w r. 1415 synowi Piotrowi z zastrzeżeniem sobie dożywocia ) oraz klucz składający się z Tomaszowic, części Podskalan, Brzezia i Gałązkowic z prawem patronatu w kościele św.św. Jakuba i Filipa na Kleparzu oraz Giebułtowa (dobra zakupione po r. 1431), ponadto Nowa Wieś, Bogucice, Sidzina, Podstolice, Trątnowice i Filipowice oraz sołectwo w Zadrożu i Jeżówce. W pow. szczyrzyckim miał Liplas, natomiast w pow. lelowskim Konopiska, Niegowonice i Rokitno. Po r. 1433 kupił od bratanka, Stanisława z Młodziejowic (może wspólnie z synem) część klucza bobolickiego z poł. zamku Bobolice, Tarnawą i poł. Zdowa. W pow. chęcińskim posiadał klucze oleszeński (Oleszno, Wola Oleszeńska, Lasocin) i secemiński (m. Secemin oraz wsie Bichniów, Zwlecza i Zakrzów), a także wieś Sokołów. W pow. opoczyńskim miał: Wywóz, Rozwady, Brzezinki i Gałkową Wolę (Wolicę) – klucz zakupiony w r. 1413 od Mściwoja ze Skrzyńska, a ponadto wieś Bliżyn. W pow. ksiąskim należała do niego wieś Sudoł, a w ziemi sieradzkiej Zawadów, który w r. 1429 zapisał jako uposażenie kościołowi paraf. w Seceminie (z S-em należy łączyć budowę tamże murowanego kościoła, ale z pewnością datą fundacji nie był r. 1402 funkcjonujący w literaturze). Odziedziczone Łuczyce i Pielgrzymowice w pow. krakowskim oraz zakupione Mikołajowice i Sierachowice w pow. pilzneńskim przekazał w r. 1434 bratankowi Stanisławowi z Młodziejowic, zastrzegając sobie dożywocie w dwóch pierwszych (w r. 1436 oddał mu także część kosztowności po swoich zmarłych braciach, Janie i Tomaszu z Łuczyc). Ponadto posiadał tenutę wolbromską przejętą zapewne przed r. 1402 i zapisaną w r. 1415 synowi Piotrowi (z zastrzeżeniem sobie dożywocia) oraz tenutę będzińską (zamek i m. Będzin, Szczakowa i poł. Ciężkowic), przejętą zapewne na przełomie l. 1434 i 1435, a także sumy zapisane na star. chęcińskim i sieradzkim. Posiadał dwa domy w Krakowie: przy ul. Grodzkiej oraz w sąsiedztwie klasztoru Dominikanów. W Sieradzu, na mocy nadania Władysława Jagiełły z r. 1426, miał plac pod zamkiem wraz z łąką, pastwiskami i dwoma kmieciami we wsi Męka. Nie udało się natomiast S-owi utrzymać dóbr podolskich (w r. 1415 zapisał je synowi), które w l. 1415–30 wykupił w. ks. Witold za 1 tys. kop gr szerokich praskich. Należność uregulował dopiero Jagiełło w r. 1434 (dodając 150 grzywien rekompensaty); już w r. 1431 król nadał te dobra star. samborskiemu Piotrowi Odrowążowi.

S. był wielkim dobrodziejem Uniw. Krak. W l. 1402–6, wraz z braćmi: Janem, Stanisławem i Tomaszem, doprowadził do skutku pierwszą fundację, tworząc w katedrze krakowskiej przy ołtarzu św. Bartłomieja (znajdował się pod średnią arkadą, po lewej stronie, pod większymi organami) altarię, której obsadę zastrzeżono dla mistrzów Wydz. Sztuk Wyzwolonych; uposażono ją częścią wsi Trątnowice. Nadając w r. 1412, wraz z bratem Janem i synem Piotrem, wieś Podstolice, uposażono drugiego altarystę przy tym ołtarzu. Wspólnie z bratem Janem ufundował w r. 1420 drugi ołtarz w katedrze krakowskiej p. wezw. Bożego Ciała, Ofiarowania NMP, św. Stefana i św. Aleksego; stanął on w kaplicy Szafrańców, późniejszej nekropolii rodziny, zbudowanej w wieży dzwonowej, a uposażono go wsią Bogucice wraz z karczmą; trzech altarystów ołtarza miano wybierać spośród doktorów, magistrów lub scholarów Wydz. Teologii, bądź Wydz. Prawa Kanonicznego, a uczelnia otrzymała prawo prezenty. Altarię doposażył w l. 1435–7 wraz z synem Piotrem wsią Filipowice. Wypełniając testament brata, Jana, byłego rektora uniwersytetu, przekazał uczelni w r. 1434 zakupiony w Krakowie z jego pieniędzy dom przy ul. Żydowskiej; w dowód wdzięczności dla rodziny władze uniwersytetu umieściły na berle uczelni h. Starykoń. S. utrzymywał ścisłe związki z wikariuszami katedry krakowskiej, dominikanami krakowskimi, kanonikami regularnymi z kościoła Bożego Ciała na podkrakowskim Kazimierzu oraz augustianami z tamtejszego kościoła św. Katarzyny. Wikariusze w r. 1398, w zamian za obsługę ołtarza św. Bartłomieja w katedrze, otrzymali dwie zabudowane działki pod Wawelem. Dominikanom finansował S. budowę sklepienia w prezbiterium (1420–37), ufundował dwie kaplice oraz w r. 1416 nadał 15 grzywien czynszu ze wsi Bogucice i tamtejszej sadzawki na potoku Rżąka. Fundując w r. 1418 ołtarz p. wezw. Matki Bożej w kościele Bożego Ciała kanoników regularnych, nadał na utrzymanie altarii wieś Liplas, natomiast augustianom zapisał w r. 1436 (wraz z synem Piotrem) 8 grzywien rocznego czynszu z Sidziny, razem z łąką zwaną Giglówka. Był także S. dobrodziejem klasztoru bożogrobców w Miechowie. Przyczynił się ponadto do uposażenia kaplicy zamkowej w Sieradzu, wykupując w r. 1432 wieś królewską Dzierżążnię z rąk Świętosława z Ziemięcina. S. zmarł 22 II 1437.

S. był żonaty z bliżej nieznaną Różą (zm. 8 III, po 1433), której w r. 1410 oprawił posag, zapisując 800 grzywien na dobrach secemińskich. Dn. 26 VIII 1421 otrzymała ona wraz z mężem od papieża Marcina V odpust zupełny na wypadek śmierci. Jako dobrodziejka krakowskich dominikanów została pochowana w ich klasztorze. Z małżeństwa tego miał S. syna Piotra juniora oraz cztery córki: Katarzynę, żonę Marcina z Moskorzewa h. Pilawa, syna Klemensa Moskorzowskiego (zob.), Elżbietę, żonę Mikołaja z Irządza i Pukarzowa h. Szreniawa, podczaszego sieradzkiego, Katarzynę, żonę Krystyna Koziegłowskiego h. Lis, kaszt. sądeckiego, i Małgorzatę, zaręczoną z Gniewoszem młodszym z Dalewic, podstolim krakowskim (małżeństwo nie doszło do skutku).

S. występuje w powieści Andrzeja Sapkowskiego „Lux perpetua” (W. 2006).

Boniecki, V; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy, s. 28–9, 90, 50–1, 102, 168, 210–11, 223–4; PSB (Mikołaj z Tarnawy); Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., V (Bobolice, Brzezie, Dłużec, Dobczyce – zamek i tenuta, Filipowice, Gałązkowice, Giebułtów, Janowice, Jeżówka, Konopiska, Korzkiew, Kowalowa, Liplas, Łobzów, Łuczyce); Urzędnicy, II/1, III/3, IV/1; – Biskup M., Z badań nad „Wielką wojną” z Zakonem Krzyżackim, „Kwart. Hist.” T. 66: 1959 s. 676–7 dod. nr 3; Błaszczyk G., Burza koronacyjna. Polska–Litwa 1429–1430, P. 1998 s. 121; Gawęda S., Możnowładztwo małopolskie w XIV i w pierwszej połowie XV wieku. Studium z dziejów rozwoju wielkiej własności, Kr. 1966; Grygiel J., Życie i działalność Zygmunta Korybutowicza. Studium z dziejów stosunków polsko-czeskich w pierwszej połowie XV wieku, Kr. 1988 s. 88; Guerquin B., Zamki w Polsce, W. 1984 s. 251–2; Hadamik C., Średniowieczne dwory obronne w powiecie włoszczowskim, Włoszczowa 2005 s. 22–4, 27–31; Heck R., Tabor a kandydatura jagiellońska w Czechach (1438–1444), Wr. 1964 s. 31–2; Jasiński K., Przymierze polsko-austriackie w 1412 r. ze szczególnym uwzględnieniem małżeństwa Cymbarki księżniczki mazowieckiej z Ernestem Żelaznym, księciem austriackim, w: Prace z dziejów państwa i zakonu krzyżackiego, Red. A. Czacharowski, Tor. 1984 s. 131; Katalog zabytków sztuki w Pol., III z. 12 s. 48; Kiryk F., Urbanizacja Małopolski, województwo sandomierskie XIII–XVI wiek, Kielce 1994 s. 127; Klimecka G., Czy rzeczywiście „doradcy” Władysława Jagiełły?, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, Red. S. K. Kuczyński, W. 1985 IV 214; Koczerska M., Świadomość genealogiczna możnowładztwa polskiego w XV wieku, w: tamże, W. 1982 II 321; Kolak W., Klasztor augustianów przy kościele św. Katarzyny w Krakowie, Kr. 1982 s. 45–6; Kozłowska-Budkowa Z., Odnowienie Jagiellońskie Uniwersytetu Krakowskiego, w: Dzieje UJ, I; Krzyżaniakowa J., Kancelaria królewska Władysława Jagiełły, P. 1972 cz. I s. 58, P. 1979 cz. II s. 95–105; Krzyżaniakowa J., Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Wr. 2006; Kuczyński S. M., Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim w latach 1409–1411, W. 1980; Kurtyka J., Podole pomiędzy Polską i Litwą w XIV i 1. połowie XV wieku, w: Kamieniec Podolski. Studia z dziejów miasta i regionu, Red. F. Kiryk, Kr. 2000 I 31; tenże, Problem identyczności urzędów ziemskich krakowskich i nadwornych w wiekach XIV–XVI, w: Urzędy dworu monarszego dawnej Rzeczypospolitej i państw ościennych, Red. A. Gąsiorowski, R. Skowron, Kr. 1996 s. 39–40; tenże, Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu, Kr. 1997; tenże, Z dziejów królewszczyzn i organizacji militarnej na Podolu w XV i początku XVI w. (Wokół nadania starostwa podolskiego Teodorykowi z Buczacza w 1442 r.), „Roczn. Przemyski” T. 43: 2007 s. 21, 45–6; Kurtyka J., Sperka J., Jarosławowi Nikodemowi w odpowiedzi, „Roczniki Hist.” R. 71: 2005 s. 316–19; Lichończak-Nurek G., Wojciech Jastrzębiec arcybiskup i mąż stanu (ok. 1362–1436), Kr. 1996; Łatak K., Kanonicy regularni laterańscy na Kazimierzu w Krakowie do końca XVI wieku, Ełk 1999 s. 62, 76–7; Majewski A., Zamek w Pieskowej Skale, „Teka Konserwatorska” 1953 z. 2 s. 7–8; Maleczyńska E., Rola polityczna królowej Zofii Holszańskiej na tle walki stronnictw w Polsce w latach 1422–1434, Lw. 1936 s. 51, dod. nr 2 s. 111; taż, Społeczeństwo polskie pierwszej połowy XV wieku wobec zagadnień zachodnich. Studia nad dynastyczną polityką Jagiellonów, Wr. 1947 s. 94; Mosingiewicz K., Chorągwie rodowe i ich dowódcy w bitwie pod Grunwaldem, w: Prace z dziejów państwa i zakonu krzyżackiego, Red. A. Czacharowski, Tor. 1984 s. 113–14; Nikodem J., [...] caput meum carnifici non subducam [...] O domniemanym zamachu na Zbigniewa Oleśnickiego w 1432 roku, w: Zbigniew Oleśnicki książę Kościoła i mąż stanu, Red. F. Kiryk, Z. Noga, Kr. 2006 s. 225–39; tenże, Polska i Litwa wobec husyckich Czech w latach 1420–1433, P. 2004 s. 315; tenże, Spory o koronację Wielkiego księcia Litwy Witolda w latach 1429–1430, „Lituano-Slavica Posnaniensia Studia Historica” T. 6–7: 1994–7 cz. I–II; Nowak Z. N., Współpraca polityczna państw unii polsko-litewskiej i unii kalmarskiej w latach 1411–1425, Tor. 1996, dod. V a; Pawiński A., Sejmiki ziemskie, początek ich i rozwój aż do ustalenia się posłów ziemskich w ustawodawstwie sejmu wielkiego 1374–1505, W. 1895, dod. nr 2, 123; Piekosiński F., O monecie i stopie menniczej w Polsce w XIV i XV wieku, „Rozpr. AU Wydz. Hist.-Filoz.” T. 9: 1878 nr 2 s. 256–7; Prochaska A., Ostatnie lata Witolda, W. 1882; Ptaśnik J., Studia nad patrycjatem krakowskim wieków średnich (cz. II), „Roczn. Krak.” T. 16: 1914 s. 16–17; [Rec.: Nikodem J., Polska i Litwa wobec husyckich Czech w latach 1420–1433, P. 2004], w: „Roczniki Hist.” R. 70: 2004 s. 245–50 (J. Kurtyka, J. Sperka); Sikora F., Uwagi o przygotowaniach rycerzy małopolskich do wojny z Zakonem Niemieckim, w: Venerabiles, nobiles et honesti, Tor. 1997 s. 247–8, 255–6; Skowron R., Przemiany w zabudowie miasteczka wawelskiego w okresie od XIV do XX wieku, w: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, Red. J. Wyrozumski, Kr. 2007 s. 75; Sochacka A., Możnowładcy polscy wobec unii horodelskiej, w: Średniowiecze polskie i powszechne, Red. I. Panic, J. Sperka, Kat. 2004 III 126–9; Sperka J., Biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki a ugrupowanie dworskie w okresie panowania Władysława Jagiełły i w pierwszych latach Władysława III, w: Zbigniew Oleśnicki książę Kościoła i mąż stanu, Red. F. Kiryk, Z. Noga, Kr. 2006 s. 107–22; tenże, Działalność polityczna Piotra i Jana Szafrańców w okresie rządów Władysława Jagiełły, w: Genealogia. Rola związków rodzinnych i rodowodowych w życiu publicznym w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, Red. A. Radzimiński, J. Wroniszewski, Tor. 1996 s. 93–128; tenże, Dzieje Będzina w XIV–XV w., w: Będzin 1358–2008, Red. J. Sperka, Będzin 2008 II 152–3; tenże, Faworyci Władysława Jagiełły, w: Faworyci i opozycjoniści. Król a elity polityczne w Rzeczypospolitej XV–XVII wieku, Red. M. Markiewicz, R. Skowron, Kr. 2006 s. 47–50; tenże, Nekropolie możnowładcze w krakowskich klasztorach mendykanckich, w: Mendykanci w średniowiecznym Krakowie, Red. K. Ożóg i in., Kr. 2008 s. 63–4; tenże, Osobiste akty hołdownicze panów polskich z okresu panowania Władysława Jagiełły, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, Red. S. K. Kuczyński, W. 2001 IX 242–3; tenże, Szafrańcowie herbu Stary Koń. Z dziejów kariery i awansu w późnośredniowiecznej Polsce, Kat. 2001; tenże, Szafrańcowie, Koniecpolscy, Koziegłowscy, Chrząstowscy. Nieznane koligacje i ich wpływ na funkcjonowanie sceny politycznej w okresie panowania Władysława Jagiełły, w: Średniowiecze polskie i powszechne, Red. I. Panic, Kat. 1999 I 134–52; tenże, Szafrańcowie, orędownicy zbliżenia polsko-czeskiego w okresie wojen husyckich, „Acta Facultatis Philosophicae Universitatis Ostraviensis” T. 182: 1999, Historica nr 7 s. 17–34; tenże, Zmiany na arcybiskupstwie gnieźnieńskim, biskupstwie krakowskim i urzędach kancelaryjnych na przełomie 1422/1423 roku, w: Teki Krakowskie. Prace ofiarowane Franciszkowi Sikorze z okazji sześćdziesiątych urodzin, Red. S. Kołodziejski, R. Marciniak, Kr. 1997 V s. 139–46; Sułkowska-Kurasiowa I., Doradcy Władysława Jagiełły, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, Red. S. K. Kuczyński, W. 1982 II 188; Szweda A., Organizacja i technika dyplomacji polskiej w stosunkach z zakonem krzyżackim w Prusach w latach 1386–1454, Tor. 2009; Szybkowski S., Przedmałżeńskie i małżeńskie kłopoty młodszego Gniewosza z Dalewic z genealogią Szafrańców w tle, w: Studia z genealogii i prozopografii polskiej szlachty późnośredniowiecznej, Gd. 2003 s. 65–9, 223–4; Węcowski P., Działalność publiczna możnowładztwa małopolskiego w późnym średniowieczu. Itineraria kasztelanów i wojewodów krakowskich w czasach panowania Władysława Jagiełły (1386–1434), W. 1998; Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w powiecie włoszczowskim, Marjówka Opoczyńska 1932 s. 222–3; Wojciechowski T., Kościół katedralny w Krakowie, Kr. 1900 s. 105; Zajączkowski S. M. W sprawie wielkości pocztów rycerskich w Polsce w okresie monarchii stanowej, „Zesz. Nauk. Uniw. Łódz. Nauki Human.-Społ.”, S. I, 1978 z. 29 s. 84–5; Zawitkowska W., W służbie pierwszych Jagiellonów. Życie i działalność kanclerza Jana Taszki Koniecpolskiego, Kr. 2005; – Acta capitulorum, II; Akta grodz. i ziem., II–VI, IX; Akta Unii; Arch. Sanguszków, I–VII; Bull. Pol., IV; Cod. Brand., III; Cod. epist. saec. XV, I–II; Cod. epist. Vitoldi; Cod. Pol., I–III; Cod. Regni Pol. et M. Duc. Lit., I, IV; Cod. Univ. Crac., I; Cracovia artificum [2], Kr. 1998 nr 100; Długosz, Annales, X–XI; Długosz, Liber benef., II, III; Dok. kuj. i maz., s. 166; Dok. sądu ziem. krak.; Dwa fragmenty ksiąg kancelaryjnych z 1-szej połowy XV w., Wyd. T. Wierzbowski, W. 1907 s. 28; Koczerska M., Piętnastowieczne biografie Zbigniewa Oleśnickiego, „Studia Źródłozn.” T. 24: 1979; Kod. katedry krak., II; Kod. Litwy; Kod. m. Kr., I, III; Kod. Mpol., IV; Kod. Wpol., III nr 2002, V nr 88, 131, 138, 153, 257, 279, 402, 516, 590, VII–IX; Kod. Wielkiej Polski, nr 111; Kutrzeba S., Sądy ziemskie i grodzkie w wiekach średnich, cz. 2, „Rozpr. AU Wydz. Hist.-Filoz.” T. 42: 1902 s. 149–51, 170–1, 177; Lehns-u. Besitzurkunden Schlesiens, II; Materialy do istorii suspilno-polityčnych i ekonomičnych vidnosyn zachidnoi Ukraïny, Ed. M. Hroševśkyj, „Zapysky Naukovoho Tovarystva im. Ševčenka” T. 63–4: 1905 nr 13 s. 15; Materiały archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej od 1348 do 1607 r., Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890 nr 27, 42, 60, 95; Materiały do historii wojen z Krzyżakami, Wyd. K. Marcinkowski, „Roczn. Tow. Nauk. w Tor.” T. 13: 1906 s. 243; Marticularum summ., I–III; Mosbach A., Przyczynki do dziejów polskich z Archiwum miasta Wrocławia, P. 1860 s. 51; Najst. księgi m. Kr., cz. II s. 281; Najstarsza księga sądu najwyższego prawa niemieckiego na zamku krakowskim, Wyd. A. Kłodziński, Arch. Kom. Hist., 1936 X nr 1166, 1401, 1532, 1947, 1981, 2003, 2021, 2043, 2395, 2965, 3255; Najstarszy zbiór przywilejów i wilkierzy miasta Krakowa, Wyd. S. Estreicher, Kr. 1936 nr 17; Nowak Z. N., Dokument strony polsko-litewskiej traktatu przymierza z państwami unii kalmarskiej z 1419 r., „Zap. Hist.” T. 36: 1971 z. 3 s. 65–7; tenże, Protokół z rokowań polsko-krzyżackich w Grabiu i na kępie wiślanej pod Raciążkiem w roku 1414, w: Prace z dziejów państwa i zakonu krzyżackiego, Red. A. Czacharowski, Tor. 1984 s. 152–67; Podwody kazimierskie 1407–1432, Wyd. S. Krzyżanowski, Arch. Kom. Hist., 1903–13 XI s. 44, 56, 57; Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum 1198–1525, Hrsg. E. Joachim, W. Hubatsch, Göttingen 1948–50 I–II nr 1632, 1914, 1949; Simosfeld H., Der Fondaco dei Tedeschi in Venedigk und die deutschvenetianischen Handelsbeziehungen, Stuttgart 1887 I nr 358; Spis chronologiczny przywilejów w Archiwum Akt Dawnych w Sieradzu w roku 1850 się znajdujących, w: Biblioteka starożytna pisarzy polskich, Wyd. J. Szaniawski, W. 1854 II nr 40, 41 s. 362–5; Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert, Wyd. E. Weise, Königsberg 1939 I; Stankowa M., Zapiski o sądach królewskich z lat 1416–1542 w księgach ziemskich lubelskich, w: Problemy historii i archiwistyki, Red. T. Mencel, L. 1986 nr 2 (aneks); Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 659, 1094, 1132, 1138, 1245, 1252, 1294, 1385, 1386, 1407, 1427, 1538, 1550, 1680, 1692, 1712, 1725, 1782, 1895, 2034, 2091, 2205, 2311, 2316, 2341, 2346, 2355, 2356, 2362, 2391, 2478, 2489, 2513, 2518, 2519, 2569, 2583, 2587, 2588, 2591, 2597, 2659, 2661, 2667, 2668, 2989, 3074 s. 335, 379, 381, 394, 401, 408, 412, 418, VII/2 nr 308, 376, 604, 632, 1273, VIII nr 7828 (uwagi: 226/10, 356/2,3); Trzydzieści osiem niedrukowanych oryginałów pergaminowych z Archiwum Diecezjalnego we Włocławku z pierwszej połowy XV w., Wyd. S. Librowski, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kośc.” T. 56: 1988 nr 24; Wywody szlachectwa w Polsce XIV–XVII w., Wyd. W. Semkowicz, „Roczn. Herald.” T. 3: 1913 nr 19; Zapiski sądowe województwa sandomierskiego 1395–1444, Wyd. F. Piekosiński, Arch. Kom. Prawn., 1907 VIII cz. 1 nr 477, 557, 1030, 1705; Zbiór dok. katedry i diec. krak., cz. 1 nr 143; Zbiór dok. mpol., cz. I nr 341, 344, cz. II nr 347, 359, 370, cz. V nr 1253, 1284, 1324, 1381, 1388, cz. VI nr 1656, 1660, 1662, 1673, 1675, 1676, 1708, 1713, 1717, 1725, 1735, 1737, 1738, 1747, 1774, 1779, 1783, 1796, 1797, 1800, 1813, 1814, 1854, 1856, 1857, cz. VII nr 1896, 1906, 1909, 1915, 1948, 1960, 1965, 1989, 2011, 2023, 2036, 2049, 2054, 2067, 2069, 2071, 2095, 2110–2113, 2159, 2989, 3266, cz. VIII nr 2182, 2558, 2559, 2562; Zeissberg H. R., Kleinere Geschichtsquellen Polens im Mittelalter, „Archiv für Österreichische Gesch.” Bd. 55: 1877 s. 143–4; – AGAD: Księgi grodzkie sieradzkie, t. 3 s. 64, 581, t. 4 s. 51, 63, 87–90, 96, 99, 132, 141, 143, 146, 165, 174, 177, 187–90, 244, 287, 291, 305, 309, 313, 317, 319, 324–6, 327, 342–5, 350, 354, 356, 358, 360, 363, 365–8, 370, 372, 376, 377, 381, 384, 387, 424–7, 445, 454, 474, 476, 486, 495, 497, 508, 511, 527, 532, 537, 539, 552, 554, 556, 558, 559, 567, 589, 662, 674, 677, 685, 687, 694, 705–6, 712–13, t. 5 s. 33–4, 52, 58, 63, 68, 73, 78, 81, 82, 87, 89, 94, 95, 97, 98, 103, 108–10, 231, 234, 260–1, 266–9, 288–90, 307–11, 316, 408, 411, 414, 425, 434, 467–8, 474, 494, 571, 572, 578–9, 583, 594, 595, 598, 599, 612, 618–20, 625, 628, 651, 659, 660, 667, 673, 687, 689, 691, 709, 711, 715, 716, 721, 739, 740–6, 749, 825, 826, 831, 839, 906, 921, 941, 947, 948, t. 6 s. 1v, 8–9, 12, 14v, 15, 16, 36v, 37, 39, 41v, 45v, 46, 47, 53, 55v, 58v, 61–1v, 63–9, 72, 72v, 74, 97v–99, 101v–2, 126, 127, 230v, 131v, 132v, 139, 140, 144, 145v, 148, 149–50, 154v, 155, 179, 181v, 183v, 192, 271, 272v, 273, 276v, 373, 374v, 376v, 380, 381v, 382v, 387v, 391v, 391, 394–6v, 399v, 403, 405, 408, 412, 470, Księgi ziemskie łęczyckie, t. 4 s. 522v, 532, 539, 541, 549, 554, 560v, 567, 575v–9v, 585v, 601, 603v, 605, 606v, 625v, 627–8, t. 5 s. 4v, 8v, 10, 50, 51, 78, 138–9v, 165v, 220, 252v, 285v, 299, 305v, 320, 324, 328, t. 6 s. 1v, 6, 11, 50, 55, 135, 154, 201, 317, Księgi ziemskie sieradzkie, t. 6 k. 13v, 43v–4, 48, 49, 65, 72, 85v, 92v, 94–6v, 98, t. 7 s. 199, t. 8 k. 11, 16v, 22v, 26, 38v, 59, 60v, 66v, 90v, t. 9 k. 69–9v, 72v, 73–4, 89v, 93–3v, 96–7, 98–8v, 103, 105v, 112v, 120; AP w Kr.: dok. perg. nr 163; AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Akta sądów wyższych prawa miejskiego w Kr., sygn. SWPM I–1a s. 42, 74, 149, 296, Księgi ziemskie pilzneńskie, t. 20 s. 20–59, Castr. Crac., t. 1 s. 58, 397, 665, t. 1b s. 3v, 319, t. 2 s. 531, t. 3 s. 199, 606, t. 4 s. 37, 112, 237, 250, 254, 257, 262, 267, 279, 291, 292, 294, 1295, 303, 340, 351, 360, 362, 365, 366, 369, 379, 380, 383, 388, 398, 400, 403, 406, 407, 413, 419, 422, 423, 437, 445, 447, 454, 491, 504, 528, 571, 848, t. 5 s. 20, 104, 112, 195, 362, 476, 486, 490, 502, 514, 519–20, 524, 527, 538, 539, 542, 560, 564, 569, 572, 575, 581, 599, 603, 686, 699, 723, 730, 736, 741, Terr. Crac., t. 3a s. 236, 287, 375, 398, 616, t. 3b s. 261, 387, 395, 410, 420, 497, 513, 518, 528, 533, 550, 572, t. 4 s. 97, 155, t. 5 s. 125, 244, 267, 308, t. 6 s. 44, 76, 83, 121, 132, 314, 337, 386, 389–90, 504, 520, 524, 607, t. 7 s. 7, 190, 193, 194, 245, 255, 275, t. 8 s. 231, t. 9 s. 32, 89–90, 222, 271, 273, 279, t. 10 s. 22, 99–100, 117, 120, 122, 124, 130, 138, 158–9, 220–2, 284, 353, t. 11 s. 1, 172, 175, t. 12 s. 178, t. 30 s. 256–7, t. 146 s. 202–3, 212, 217, 221, 298, 308, t. 193 s. 248, 255, 285, t. 197 s. 285, t. 312 s. 70, 330; Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: Offic. Crac., t. 4 s. 288; Arch. UJ: dok. perg. nr 25; B. Czart.: dok. perg. nr 368, rkp. 3344 k. 1621, rkp. 3345 k. 74, 76, 97, 147, 154, 158, Teki Naruszewicza, XI nr 65 s. 311–15; B. Jag.: rkp. 3742 s. 5, rkp. 5008 VIII s. 336, rkp. 5347 II t. 2 k. 229–30v, 249–50, rkp. 5348 II s. 80, 354, rkp. 5378 II t. 2 s. 327–8; B. Narod.: Kopiarz przywilejów rodziny Szafrańców, rkp. 9796; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 1676 k. 204–4v.

Jerzy Sperka