Koźmiński Piotr h. Poraj (zm. 1650), podsędek kaliski, poseł na sejmy, działacz dysydencki. Pisał się z Iwanowic. Był synem Jana, właściciela wsi Chlewo w pow. ostrzeszowskim, i zapewne Doroty z Zakrzewskich. W latach dwudziestych XVII w. osiadł w Karminie w pow. kaliskim. Cześnik kaliski w r. 1629, sekretarz królewski w 1630, został podsędkiem kaliskim w r. 1636, sędzią surogatorem grodzkim kaliskim w r. 1637. Z kaliskiego posłował na sejmy: 1628, oba sejmy 1629, konwokacyjny 1632, koronacyjny 1633, 1637, 1639, 1640, 1641, 1642, 1645. Z sejmu 1629 r. był deputatem do kwarty i członkiem komisji dla sporów granicznych ze Śląskiem, z sejmu 1633 r. komisarzem dla taksowania towarów kupieckich. W r. 1633 wybrano go sędzią kapturowym, w r. 1642 marszałkiem sejmiku średzkiego, w r. 1646 komisarzem dla rozrachunku z żołnierzem wojewódzkim.
Wychowany w wyznaniu braci czeskich, wykorzystywał swoje wpływy polityczne w interesie dysydentów. Na synodzie w Lesznie 1643 r. obiecał interweniować u biskupa poznańskiego w obronie zagrożonych zborów; współwyznawcy i władze Jednoty zwracały się do niego o pomoc w różnych drobniejszych sprawach. Brał udział w przygotowaniach do toruńskiego Colloquium Charitativum. W r. 1643 synod powierzył K-emu i kilku panom kalwińskim misję rokowania z luterańską szlachtą w celu zorganizowania wspólnej akcji w Toruniu. Na synodzie w Lesznie w r. 1645 obrano go delegatem na Colloquium, miał się również na sejmie t. r. porozumieć z posłami dysydenckimi innych dzielnic w sprawie ostatecznych przygotowań. Był patronem zboru w Karminie, gdzie rezydowali kolejno dwaj seniorowie Jednoty, Marcin Orminiusz i Jan Bytner. Przyczynił się do zbudowania tam w r. 1641 nowego kościoła. Zmarł w początkach 1650 r. Należał do średnio zamożnej szlachty; oprócz połowy Karmina posiadał Polską Wieś i Różę w pow. kaliskim. Żonaty był z Barbarą Bronikowską, wdową po Andrzeju Sośnickim, po raz drugi z Anną Latalską. Miał dzieci: Bartłomieja, Władysława, Mariannę za Wojcieciechem Żychlińskim, później Janem Wierzbickim, Zofię za Adamem Żychlińskim, Krystynę i Barbarę za Florianem Kosińskim.
Boniecki; Niesiecki; – Dworzaczek W., Skład społeczny wielkopolskiej reprezentacji sejmowej, „Roczniki Hist.” R. 23: 1957 s. 299; Dworzaczkowa J., Zbór braci czeskich w Karminie, „Odr. i Reform. w Pol.” T. 13: 1968; Łukaszewicz J., O kościołach braci czeskich w dawnej Wielkiej Polsce, P. 1835 s. 211; – Akta sejmikowe woj. pozn., I cz. 2; Listy Krzysztofa Opalińskiego do brata Łukasza, Pod red. R. Pollaka, Wr. 1957; Vol. leg., Pet. 1859 III 295, 299, 352, 383; – Arch. Państw. w P.: Kalisz Grodz. 1 f. 489, 6 f. 819v., 12 f. 101, 12 f. 177v., 12 f. 568, 132 s. 219, 266 f. 478, 267 f. 173, 267 f. 173, 268 f. 354, Pyzdry Grodz. 64 s. 383, Jednota Braci Czeskich, III Synodalia.
Jolanta Dworzaczkowa