Pieniążek Piotr z Witowic i Węchadłowa h. Jelita (zm. 1412), wojski krakowski. Był prawdopodobnie bratem, a na pewno bliskim krewnym Mikołaja Pieniążka z Witowic i Węchadłowa, prepozyta krakowskiego (zob.), który w l. 1418–19 występował przed sądem w sprawach majątkowych wspólnie z synami P-ka. W r. 1381 P. świadkował na wystawionym przez woj. krakowskiego Spytka Melsztyńskiego akcie fundacyjnym klasztoru Augustianów w Książu Wielkim. Należał do zwolenników powołania na tron polski Władysława Jagiełły, a potem (do r. 1399) był jednym z jego zaufanych dworzan. Przebywał zawsze z królem na Litwie, świadkując na wystawianych tam licznych dokumentach, a w Koronie towarzyszył królowi w objazdach po kraju. W r. 1391 Jagiełło zapisał P-kowi 100 grzywien na wsi Dzwonowice w pow. lelowskim, a później pewne sumy na Porębie Dzierżnej w pow. ksiąskim. W r. 1399 został P. starostą olsztyńskim. W r. 1408 poświadczał szlachectwo Floriana z Knyszyna, wraz z innymi Jelitczykami, m.in. Klemensem Mokrskim, kaszt. radomskim, i Klemensem, kaszt. czechowskim. Mianowany w początkach 1409 r. wojskim krakowskim pozostał na tym urzędzie do śmierci. P. regularnie uczestniczył w zjazdach generalnych ziemi krakowskiej i zasiadał na roczkach sądowych. Po ojcu dziedziczył Witowice, Gotprzydowice (obecnie część Witowic o tej nazwie) i część Węchadłowa w pow. ksiąskim oraz Maków w pow. krakowskim. W l. 1408–9 nabył za 80 grzywien dwie dalsze części w Węchadłowie od Dziersława, syna Wyszka z Probołowic, i od Gawła z Węchadłowa. Miał też w tenucie dwie wsie królewskie. Ostatni raz jest poświadczony w źródłach 12 VIII 1412, zmarł jeszcze tego roku.
P. ożeniony był z Anną, córką Dzierżka z Bronocic, przyrodnią siostrą Jury, burgrabiego krakowskiego, z którym w l. 1418–20 procesowała się o posag i spuściznę po macosze Stachnie. Zmarła w r. 1422. P. miał trzech synów: Mikołaja, podkomorzego i starostę krakowskiego (zob.), Jana (zm. 1466), piszącego się z Makowa po podziale ojcowizny w r. 1426, Piotra (zm. 1453), który w r. 1448 wziął z podziału z bratem Mikołajem kupione wspólnie Marcinkowice, połowę Marcinowic i Pogwizdów, i dał początek rodzinie Pieniążków Marcinkowskich (jego syn lub wnuk przebywał na służbie u króla węgierskiego, a w czasie oblężenia Wrocławia walczył przeciw wojskom polskim).
Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; – Akta grodz. i ziem., II nr 20; Arch. Sanguszków, II; Cod. Pol. I, nr 143; Dokumenty sądu ziemskiego krakowskiego, 1302–1453, Wyd. Z. Perzanowski, Wr. 1971; Kod. Katedry krak., II; Kod. Mpol., I nr 359; Kod. Wpol., III nr 1988 (błędnie «Wychlovicze»); Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 1224, VII/2 nr 188, VIII nr 2375, 8662, 9566, uwaga nr 78, 288, 293, 298, 299, 312; Zapiski sądowe województwa sandomierskiego z lat 1395–1444, Wyd. F. Piekosiński, Arch. Kom. Prawn. AU, Kr. 1907, VIII nr 721; Zbiór dok. mpol., VI nr 1575, 1576, 1603, 1621, 1799, VIII nr 2549; – Arch. Państw. w Kr.: Castr. Crac., t. 1 s. 24, 96, 683, Terr. Crac., t. 5 s. 48, 64, 214, 245, t. 193 s. 14, t. 194 s. 156.
Franciszek Sikora