Rudomina Dusiacki Piotr h. Trąby (zm. 1684), pułkownik, starosta starodubowski. Był synem woj. mińskiego Krzysztofa (zob.) i Elżbiety z Tyzenhauzów.
Wraz z woj. wileńskim podpisał w r. 1648 elekcję Jana Kazimierza. Następnie zaciągnął się do wojska, zapewne litewskiego, i walczył przeciw powstaniu kozackiemu Bohdana Chmielnickiego. Zapewne 14 VIII 1652 mianowany został stolnikiem brasławskim po Tobiaszu Puciacie. W r. 1655 był deputatem pow. brasławskiego w Trybunale Lit. Prawdopodobnie od listopada 1657 był porucznikiem chorągwi kozackiej Wincentego Gosiewskiego i brał udział w walkach toczonych ze Szwedami na Żmudzi, w Inflantach i w Kurlandii. «Pułkownik JKM» w r. 1660 posłował z ramienia dywizji lewego skrzydła na czerwcową konwokację warszawską. T. r. uczestniczył na Białorusi Wschodniej w kampanii moskiewskiej, której punktem kulminacyjnym była bitwa nad rzeką Basią (październik). W końcu t.r. wysłany został przez swą dywizję w poselstwie do króla ze skargami na hetmana w. lit. Pawła Sapiehę o jej dyskryminację i z prośbą o przydział leż zimowych na Żmudzi. Uzyskał wówczas od Jana Kazimierza (14 I 1661) moratorium na trzy lata od spłacania długów. Latem 1661 uczestniczył w walkach toczących się z armią I. Chowańskiego w woj. połockim. Ciesząc się zaufaniem wojska obrany został dn. 11 IX t.r. przez skonfederowanych żołnierzy na jednego z sześciu konsyliarzy z lewego skrzydła do pomocy marszałkowi związku Kazimierzowi Żeromskiemu. «Sam rotę czytając» odebrał przysięgę od żołnierzy na wierność konfederacji. Wziął udział w zwycięskiej bitwie z armią Chowańskiego nad Dźwiną pod Kuszlikami (4 XI 1661). Zapewne w końcu t.r. król w celu pozyskania R-y nadał mu urząd chorążego oszmiańskiego (występuje z tym tytułem już 9 I 1662). Był jednym z delegatów konfederacji lit., którzy 20 IV 1662 w Końskowoli podpisali układ z konfederacją kor. o wzajemnej współpracy, a 23 IV poprzysięgli unię obu związków.
W czerwcu 1662, na sesji koła generalnego związku lit. w Kobryniu, został R. jednym z delegatów na komisję skarbowo-wojskową, która rozpoczęła prace w lipcu w Wilnie pod dyrekcją hetmana polnego lit. W. Gosiewskiego. Zapewne należał do grona przekupionych przez Gosiewskiego przywódców związkowych, skoro na wieść o jego zamordowaniu przez żołnierzy uciekł z Wilna obawiając się podobnego losu. Wrócił jednak do wojska, gdzie przyłączył się do grona spiskowców zamierzających pomścić zabitego hetmana i zlikwidować związek. Gdy 22 IV 1663 spiskowcy ci rozpoczęli akcję aresztowania przywódców radykalnego odłamu konfederacji, R. wyróżnił się w niej szczególnie, gdyż «za przybyciem swoim chwiejącą się rzecz narządził i do skutku przywiódł». Wraz z Albrychtem Ciechanowieckim, został wybrany «starszym» zaciągu polskiego lewego skrzydła armii i prowadził prace zmierzające do rozwiązania związku. Doszło do tego w czasie odbywanych 4 i 5 V 1663 w Szadowie rokowań lewego skrzydła armii z komisarzem królewskim, bpem wileńskim Jerzym Białłozorem. Po zakończeniu rokowań R. podpisał manifest potępiający zabójstwo Gosiewskiego, a 7 V instrukcję posłom lewego skrzydła udającym się do króla. Doceniając zasługi R-y w likwidacji konfederacji Michał Pac wysunął jesienią t. r. jego kandydaturę do urzędu star. sądowego starodubowskiego, co król ostatecznie zaaprobował zapewne w grudniu t.r. (do początków 1667 pozostawał także chorążym oszmiańskim). Jednocześnie Pac powierzył mu porucznikostwo swej chorągwi husarskiej oraz przekazał chorągiew kozacką po Gosiewskim (której R. był dotąd porucznikiem) i dragońską po K. Żeromskim.
R. wziął udział w nieudanej wyprawie moskiewskiej zimą 1663/64. Dn. 15 XII 1663 podpisał postanowienia układu zawartego w Prudkach przez lewe skrzydło armii z komisarzami królewskimi w sprawie pozostania wojska w służbie do lutego 1664. W czasie odwrotu armii lit. z Rosji, w lutym i marcu t.r. dwukrotnie wysyłany był w celu zdobycia Staroduba, nie odniósł jednak sukcesu. Jako jeden z dwóch tylko rotmistrzów lewego skrzydła, R. dzielił losy wojska w panicznej ucieczce do Krzyczewa (12 III t.r.). W kwietniu t.r. opuścił jednak wojsko i wrócił doń dopiero w sierpniu na wezwanie hetmańskie w związku z wzrastającym zagrożeniem moskiewskim. Posłował na sejm wiosenny 1665 r., na którym podpisał atestację daną Krzysztofowi Pacowi w sprawie konieczności zwołania konwokacji lit. Dn. 20 IX t.r. wyprawiony został przez hetmana M. Paca na czele 18 chorągwi pod Dyneburg przeciw armii Chowańskiego, doścignął go pod Opoczką, lecz nie mógł rozbić z powodu braku sił. W lutym 1666 na sejmiku w Oszmianie został obrany posłem na sejm wbrew opozycji sapieżyńskiej, dzięki interwencji M. Paca. Na sejmie wiosennym t.r. wyróżniał się zdecydowanie regalistycznym stanowiskiem w konfliktowych sprawach. Mimo to bezskutecznie starał się o urząd star. sądowego oszmiańskiego. W styczniu 1667 sprawował naczelne dowództwo nad armią lit. na froncie moskiewskim. Przeprowadzona w t.r. redukcja armii lit. objęła jednak jego chorągiew kozacką. W wojsku pozostał tylko jako porucznik husarii M. Paca. Dn. 6 II t.r. w obozie pod Tołoczynem obrany został na jednego z posłów wojskowych na sejm. Jesienią t.r. sprawował funkcję dyrektora koła wojskowego na komisji skarbowo-wojskowej w Wilnie.
Na sejm nadzwycz. w Warszawie w r. 1668 posłował R. z pow. starodubowskiego. Jako podwójny poseł – pow. starodubowskiego i wojska – podpisał 16 IX t.r. dyplom abdykacyjny Jana Kazimierza. Był na sejmie elekcyjnym 1669 r. i, podobnie jak Pacowie, popierał zapewne kandydaturę Karola V Lotaryńskiego, ostatecznie podpisał jednak obiór Michała Korybuta Wiśniowieckiego z województwem smoleńskim. Dn. 5 VIII t.r. przewodniczył obradom sesji wojskowej w Grodnie, z której wysłano posłów do nowego króla z submisją, gratulacjami i prośbą o wypłatę zaległego żołdu. W l. 1669–82 sprawował z ramienia M. Paca funkcję podwojewodziego wileńskiego. Posłował od wojska na koronację Michała Korybuta i na sejm wiosenny 1670 r. Wiosną 1671 przewodniczył obradom koła rycerskiego na komisji wojskowej w Wilnie. Reprezentował wojsko na pierwszym sejmie 1672 r. Został marszałkiem prokrólewskiej konfederacji, zawiązanej w trakcie odbywającej się w Wilnie od 15 V t.r. komisji skarbowo-wojskowej. Z tego powodu wezwany został w czerwcu t. r. przed Trybunał Lit., który zakazał tworzenia związków wojskowych. Z sejmu 1673 r. wyznaczony został na deputata do boku hetmanów lit. na czas kampanii przeciw Turcji. Zapewne wówczas to wystawił na wojnę kompanię piechoty. W czasie sejmu elekcyjnego 1674 r. R., jako poseł wileński, znalazł się w gronie, ktore zaniosło manifestację «contra electionem Piasta» Sobieskiego, ale po trzech dniach zrezygnował z opozycji i wraz z innymi stronnikami Paców podpisał jego wybór na króla. Na sejmie koronacyjnym Jana III w Krakowie wyznaczony został na deputata do boku hetmanów lit. w celu przydzielenia wojsku hybern. W maju 1677 król wyznaczył go do komisji do rozpatrzenia sporu o część wójtostwa sudackiego w star. daugieliskim między Feliksem Pacem, podkomorzym lit., a Narbuttami. Zapewne jako deputat wileński został marszałkiem Trybunału Lit. w r. 1679. W r. 1683 wystawił chorągiew pieszą (60 ludzi) na wyprawę wojska lit. na odsiecz Wiednia.
R. odziedziczył po ojcu część dóbr Komaje w pow. oszmiańskim. W r. 1654 po bracie stryjecznym Michale, kasztelanicu nowogródzkim, skazanym na banicję, otrzymał Połonkę (woj. nowogródzkie), ale chyba jej nie objął. Od niego też w r. 1667 odkupił część Komaj za 20 tys. złp. Dn. 18 V t.r. otrzymał w nagrodę za zasługi prawem wieczystym królewszczyznę Pokrewno (pow. wiłkomierski). Miał też duże dobra Muśniki, które w r. 1670 sprzedał woj. smoleńskiemu Grzegorzowi Podbereskiemu, Krewo (pow. wiłkomierski), Dudy alias Koziczyznę (pow. brasławski), Surwiliszki, Syrenczany, Dąbrowszczyznę, Hryszkowszczyznę (kupioną od brata Krzysztofa, sprzedaną w r. 1673 bratu stryjecznemu Gabrielowi), Żurowszczyznę, Żary i Suchy Bór (pow. wiłkomierski), Dudziary i Poźniakowicze (pow. orszański, dobra zastawne). Żona wniosła mu w posagu Rykiszki pod Wilnem (sprzedał je za 3 tys. złp. bratu Zygmuntowi). R. zmarł między lutym a czerwcem 1684. W testamencie zapisał 5 tys. złp. kościołowi w Komajach.
Z małżeństwa z Elżbietą (Halszką) Sulistrowską pozostawił syna Jerzego Wojciecha (zm. 18 XI 1688), stolnika mińskiego, i córkę Katarzynę (zm. po 1716), żonę 1. v. (od 29 VIII 1688) chorążego grodzieńskiego Władysława Antoniego Kierdeja, 2. v. Marcina Michała Kryszpina Kirszenszteina (zob.), kaszt. trockiego, 3. v. Aleksandra Ogińskiego, star. uświackiego.
Niesiecki; Żychliński; Elektorowie; Elektorów poczet; Wolff, Kniaziowie lit.-rus., s. 279, 291, 318; – Codello A., Hegemonia Paców na Litwie i ich wpływ w Rzeczypospolitej 1669–74, „Studia Hist.” R. 13: 1970 z. 1 s. 52; Matwijowski K., Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wr. 1976 s. 248; Przyboś A., Konfederacja gołąbska, Tarnopol 1936; Rachuba A., Konfederacja kmicicowska i Związek Braterski wojska litewskiego w latach 1660–1663, W. 1989; – Chrapowicki J.A., Diariusz, Cz. 1 (lata 1656–1664), Oprac. T. Wasilewski, W. 1978, Cz. 2 (lata 1665–1669), Oprac. A. Rachuba, T. Wasilewski, W. 1988; tenże, Diariusz wojewody witebskiego..., Wyd. J. Rusiecki, W. 1845 s. 49, 289; Medeksza, Księga Pamiętnicza; Obuchowicz M. L., Diariusz wyprawy przeciw Moskwie roku 1664, w: Pamiętniki historyczne do wyjaśnienia spraw publicznych w Polsce..., Wyd. M. Baliński, Wil. 1859 s. 126; Poczobut Odlanicki J. W., Pamiętnik (1640–1684), Oprac. A. Rachuba, W. 1987; Vol. leg., IV 1023, V 103, 336, 427; – AGAD: Arch. Radziwiłłów Dz. II nr 1532 Ks. 20 s. 340–342, 357–365, 569–581, Dz. V nr 3089 (list z 7 II 1666), 3171 (z 20 VI 1662), 12843, 13434, Dz. VII pudło 8 nr 56, Arch. Publiczne Potockich rkp. 133 s. 104–108, Zbiór Branickich z Suchej rkp. 42/56 s. 130–134, rkp. 124/147 s. 307–308, Arch. Zamoyskich rkp. 3083 s. 63–74; AP w Kr. Oddz. na Wawelu: Arch. Sanguszków nr 136, plik 9; B. Akad. Nauk USRR we Lw.: Fond Ossolińskich nr 4278 k. 22–23; B. Czart.: rkp. 394 nr 30, rkp. 172 nr 58, rkp. 415 nr 5, rkp. 1957 s. 121–124, dep. Muz. Narod. rkp. 750 c; B. Łopacińskich w L.: rkp. 1701; B. Narod.: rkp. 8504, 8505, BOZ rkp. 911 (pod 29 VIII i 18 XI 1688), rkp. 1171 s. 331–332, 362–363; B. Ossol.: rkp. 189 k. 1611, 1644; B. PAN w Kr.: rkp. 5828 nr 39/66; B. Raczyńskich w P.: rkp. 88 k. 116; CGADA w Moskwie: Fond 389 (Metryka Lit.), Ks. Wpisów nr 132 s. 612–615, 618, nr 129 k. 303–303v., nr 134 k. 53–53v., nr 503 k. 216–216v.; Gosudarstvennaja Bibl. im. Sałtykowa-Szczedrina w Leningradzie: Sobranije Dubrowskogo nr 150 k. 71, 77–78, nr 124 k. 229, 236–237; Lietuvos TSR Centrinis valstybinis istorijos archyvas w Wil.: Senieji aktai 3236 k. 11, 3410 k. 9–9v., 3439.
Andrzej Rachuba