Piotr Tłuk ze Strykowa h. Łazęka (zm. 1468), pierwszy kasztelan inowłodzki. Był synem Dziersława Tłuka ze Strykowa w ziemi łęczyckiej, skarbnika (1386–96), następnie podsędka łęczyckiego (1397–1407), i Krzystki. Ojciec P-a posiadał Rembielice, Parzymiechy i Lipie w Wieluńskiem, które sprzedał w r. 1389. Po śmierci ojca, w wyniku podziału majątku w r. 1407, P. otrzymał Ostrów i Parzyce pod Łęczycą. Miasto Stryków pozostało przy matce Krzystce; po r. 1420 przekazała je ona synowi Michałowi, który po studiach na Uniw. Krak. (1403) został kanonikiem włocławskim i dziekanem kieleckim. Drugi brat P-a Mikołaj był dziedzicem Rokitnicy, Kraszewic, Wawrzyczewic, Dobieszkowa i Biechowa. W spadku po bracie Michale, w wyniku ponownie przeprowadzonego działu w l. 1426–7, P. otrzymał Rokitnicę i części w Strykowie, z którego odtąd stale się pisał.
W r. 1423 P. uzyskał urząd miecznika łęczyckiego. W l. n. pojawiał się często w sądzie, zasiadając w składzie trybunału lub jako mediator w sporach między szlachtą łęczycką. Na zjeździe w Krakowie w styczniu 1433, już jako cześnik łęczycki, podpisał akt potwierdzający unię grodzieńską oraz przywilej z Jedlnej. W rok później był obecny w Korczynie przy zawarciu ostatecznego układu z Zygmuntem Kiejstutowiczem. W grudniu 1435 uczestniczył w uroczystym podpisaniu wieczystego pokoju z Krzyżakami w Brześciu. W r. 1438 otrzymał urząd kasztelana, którego siedzibę wyznaczono w Inowłodzu po przesunięciu poprzednika, ostatniego kasztelana kazimierskiego, na urząd wojskiego łęczyckiego. Funkcje kasztelana łączył P. z obowiązkami wicestarosty tenuty inowłodzkiej. Jako kasztelan wziął udział w zjeździe piotrkowskim w czerwcu 1453, na którym Kazimierz Jagiellończyk potwierdził szlachcie wszystkie dotychczasowe przywileje. We wrześniu 1454 wyruszył na wojnę pruską i walczył pod Chojnicami. Długosz wymienił go wśród przedniejszych panów wziętych do niewoli. Możliwe, iż wraz z przywódcami pospolitego ruszenia przebywał w więzieniu malborskim do wiosny 1455 lub jeszcze dłużej, skoro ponownie zasiadł na roczkach dopiero w październiku 1456. W rok później na sejmie walnym piotrkowskim podpisał dekret królewski zabraniający wyrządzania szkód w dobrach duchownych przez wojska pospolitego ruszenia. Dalszy udział P-a w wojnie trzynastoletniej jest możliwy, choć obecność jego w otoczeniu Kazimierza Jagiellończyka, przebywającego często wraz z dworem w Łęczycy z uwagi na północny front wojny, została poświadczona jeszcze tylko w marcu 1462.
Stryków, podzielony między licznych współwłaścicieli, nie przedstawiał dużej wartości. P. rozpoczął więc tworzenie podwaliny swojego majątku wokół wsi: Skoszewy i Ujazd w ziemi łęczyckiej. Na jego prośbę król Władysław Jagiełło nadał wsi Skoszewy w r. 1426 prawo miejskie, a 17 V 1428 przywilej lokacyjny dla Ujazdu. W Ujeździe P. uposażył kościół parafialny (2 łany, 3 dworzyszcza, karczma), który arcbp Wojciech Jastrzębiec erygował w r. 1429, przekazując P-owi prawo patronatu. Od lat trzydziestych XV w. majątek jego zaczął znacznie się powiększać wskutek licznych transakcji kupna i zamiany drobnych działów, m. in. w związku z przejęciem opieki nad małoletnimi dziećmi brata Mikołaja – Dziersławem i Michałem – i pomnożeniem z tej racji zasobów finansowych. P. nabył m. in. w Chorzęcinie i Świńsku dział ziemi wraz z prawem patronatu do kościoła chorzęcińskiego za 200 grzywien i grunta w Sławkach. Pierwsza żona wniosła mu 120 grzywien posagu zapisanych na Złotnie (ziemia łęczycka). Posiadał wsie: Wola, Osiek i część Rokitnicy, na których w r. 1426 zapisał swojej drugiej żonie Annie 500 grzywien oprawy. Pod koniec życia jego posiadłości znajdowały się w ponad czterdziestu miejscowościach w Łęczyckiem. Zmarł w r. 1468.
Pierwszą jego żoną była prawdopodobnie Elżbieta, córka Piotra z Golic. Powtórnie ożenił się z Anną, córką Piotra z Wroczyn, siostrą Stanisława, łowczego większego łęczyckiego. Pozostawił synów: Jana i Andrzeja, oraz córki: Krystynę i Katarzynę, którzy nie zdołali utrzymać majątku w swych rękach. Dobra ujazdowskie i skoszewskie przejęli Warszyccy, natomiast strykowskie przeszły w ręce Piorunowskich, a w końcu XV w. Kurozwęckich.
Korytkowski, Arcbpi gnieźn., I 113–14; Niesiecki, VIII 541; – Piotrowski T., Dostojnicy województwa łęczyckiego za pierwszych Jagiellonów, W. 1935 s. 56, 69–72, 96, 99, 100; tenże, Rozsiedlenie rodowe szlachty łęczyckiej na przełomie XIV i XV w., „Roczn. Oddz. Łódz. PTH” T. 3: 1939 s. 39; Rosin R., Lokacja Ujazdu, „Roczn. Łódz.” T. 9 (12): 1964 s. 106–15; Zajączkowski S. M., O wielowioskowej własności szlacheckiej w woj. łęczyckim w XV i pierwszej połowie XVI w., „Zesz. Nauk. Uniw. Łódz. Nauki Human.-Społ.” S. I. Z. 60, Ł. 1969 s. 85–8; – Akta Unii; Album stud. Univ. Crac., I 20 (Michał); Spisy jeńców polskich z bitwy pod Chojnicami, Oprac. M. Biskup, „Przegl. Hist.” T. 56: 1965 s. 95; Cod. epist. saec. XV, III; Cod. Pol., II; Długosz, Historia, XIV 187; Knigi pol’skoj koronnoj metriki XV st., W. 1914 I nr 5, 210, Monumenta iuris; Kod. Wpol., V; Księgi sądowe łęczyckie od 1385 do 1419, I nr 47, 169, 170, 1308, 2014, 3049, 3103, 3238, 3451, 3463, 3657, 5199, 5382, 5443, 5832, II nr 381, 1993, 2038, 2049, 2121, 5281–2, 5285, 5539, 5547, 5832, 6077, 6471, 4879 (Dziersław), Teki Pawińskiego, III–IV; Materiały archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej, Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890 nr 162; Matricularum summ., I 1166, IV/3, 607; Vol. leg., I 57, 87; – AGAD: Księgi ziem. brzezińskie, t. 1–2 k. 62, 98, 123, 165, 193, 302, 311, 319, 409, 419, 424, Księgi ziem. łęczyckie, t. 2 k. 4, 6, 50, 154, 214, 256, 302, t. 4 k. 562, t. 7 k. 33, 151, t. 8 k. 15, 123, 140, 164, 221–222, 348, t. 9 k. 30, t. 10 k. 588–589, t. 11 k. 322, 326, 339, 385, 466, 512, 703, 713, 728, 758, 759, 766, 775, t. 12 k. 30, 44, 49, 69, 99, 146, 147–8, 250, Ł 13 k. 30, 43, 85, Księgi ziem. orłowskie, t. 1 k. 310, 320, 327; t. 2A, k. 600; Księgi grodzkie sieradzkie, t. 6 k. 151, 241, Księgi ziem. sieradzkie, t. 8 k. 32.
Alicja Szymczakowa