INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Piotr Tłuk ze Strykowa h. Łazęka     

Piotr Tłuk ze Strykowa h. Łazęka  

 
 
2 poł. XIV w. - 1468
Biogram został opublikowany w 1981 r. w XXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Piotr Tłuk ze Strykowa h. Łazęka (zm. 1468), pierwszy kasztelan inowłodzki. Był synem Dziersława Tłuka ze Strykowa w ziemi łęczyckiej, skarbnika (1386–96), następnie podsędka łęczyckiego (1397–1407), i Krzystki. Ojciec P-a posiadał Rembielice, Parzymiechy i Lipie w Wieluńskiem, które sprzedał w r. 1389. Po śmierci ojca, w wyniku podziału majątku w r. 1407, P. otrzymał Ostrów i Parzyce pod Łęczycą. Miasto Stryków pozostało przy matce Krzystce; po r. 1420 przekazała je ona synowi Michałowi, który po studiach na Uniw. Krak. (1403) został kanonikiem włocławskim i dziekanem kieleckim. Drugi brat P-a Mikołaj był dziedzicem Rokitnicy, Kraszewic, Wawrzyczewic, Dobieszkowa i Biechowa. W spadku po bracie Michale, w wyniku ponownie przeprowadzonego działu w l. 1426–7, P. otrzymał Rokitnicę i części w Strykowie, z którego odtąd stale się pisał.

W r. 1423 P. uzyskał urząd miecznika łęczyckiego. W l. n. pojawiał się często w sądzie, zasiadając w składzie trybunału lub jako mediator w sporach między szlachtą łęczycką. Na zjeździe w Krakowie w styczniu 1433, już jako cześnik łęczycki, podpisał akt potwierdzający unię grodzieńską oraz przywilej z Jedlnej. W rok później był obecny w Korczynie przy zawarciu ostatecznego układu z Zygmuntem Kiejstutowiczem. W grudniu 1435 uczestniczył w uroczystym podpisaniu wieczystego pokoju z Krzyżakami w Brześciu. W r. 1438 otrzymał urząd kasztelana, którego siedzibę wyznaczono w Inowłodzu po przesunięciu poprzednika, ostatniego kasztelana kazimierskiego, na urząd wojskiego łęczyckiego. Funkcje kasztelana łączył P. z obowiązkami wicestarosty tenuty inowłodzkiej. Jako kasztelan wziął udział w zjeździe piotrkowskim w czerwcu 1453, na którym Kazimierz Jagiellończyk potwierdził szlachcie wszystkie dotychczasowe przywileje. We wrześniu 1454 wyruszył na wojnę pruską i walczył pod Chojnicami. Długosz wymienił go wśród przedniejszych panów wziętych do niewoli. Możliwe, iż wraz z przywódcami pospolitego ruszenia przebywał w więzieniu malborskim do wiosny 1455 lub jeszcze dłużej, skoro ponownie zasiadł na roczkach dopiero w październiku 1456. W rok później na sejmie walnym piotrkowskim podpisał dekret królewski zabraniający wyrządzania szkód w dobrach duchownych przez wojska pospolitego ruszenia. Dalszy udział P-a w wojnie trzynastoletniej jest możliwy, choć obecność jego w otoczeniu Kazimierza Jagiellończyka, przebywającego często wraz z dworem w Łęczycy z uwagi na północny front wojny, została poświadczona jeszcze tylko w marcu 1462.

Stryków, podzielony między licznych współwłaścicieli, nie przedstawiał dużej wartości. P. rozpoczął więc tworzenie podwaliny swojego majątku wokół wsi: Skoszewy i Ujazd w ziemi łęczyckiej. Na jego prośbę król Władysław Jagiełło nadał wsi Skoszewy w r. 1426 prawo miejskie, a 17 V 1428 przywilej lokacyjny dla Ujazdu. W Ujeździe P. uposażył kościół parafialny (2 łany, 3 dworzyszcza, karczma), który arcbp Wojciech Jastrzębiec erygował w r. 1429, przekazując P-owi prawo patronatu. Od lat trzydziestych XV w. majątek jego zaczął znacznie się powiększać wskutek licznych transakcji kupna i zamiany drobnych działów, m. in. w związku z przejęciem opieki nad małoletnimi dziećmi brata Mikołaja – Dziersławem i Michałem – i pomnożeniem z tej racji zasobów finansowych. P. nabył m. in. w Chorzęcinie i Świńsku dział ziemi wraz z prawem patronatu do kościoła chorzęcińskiego za 200 grzywien i grunta w Sławkach. Pierwsza żona wniosła mu 120 grzywien posagu zapisanych na Złotnie (ziemia łęczycka). Posiadał wsie: Wola, Osiek i część Rokitnicy, na których w r. 1426 zapisał swojej drugiej żonie Annie 500 grzywien oprawy. Pod koniec życia jego posiadłości znajdowały się w ponad czterdziestu miejscowościach w Łęczyckiem. Zmarł w r. 1468.

Pierwszą jego żoną była prawdopodobnie Elżbieta, córka Piotra z Golic. Powtórnie ożenił się z Anną, córką Piotra z Wroczyn, siostrą Stanisława, łowczego większego łęczyckiego. Pozostawił synów: Jana i Andrzeja, oraz córki: Krystynę i Katarzynę, którzy nie zdołali utrzymać majątku w swych rękach. Dobra ujazdowskie i skoszewskie przejęli Warszyccy, natomiast strykowskie przeszły w ręce Piorunowskich, a w końcu XV w. Kurozwęckich.

 

Korytkowski, Arcbpi gnieźn., I 113–14; Niesiecki, VIII 541; – Piotrowski T., Dostojnicy województwa łęczyckiego za pierwszych Jagiellonów, W. 1935 s. 56, 69–72, 96, 99, 100; tenże, Rozsiedlenie rodowe szlachty łęczyckiej na przełomie XIV i XV w., „Roczn. Oddz. Łódz. PTH” T. 3: 1939 s. 39; Rosin R., Lokacja Ujazdu, „Roczn. Łódz.” T. 9 (12): 1964 s. 106–15; Zajączkowski S. M., O wielowioskowej własności szlacheckiej w woj. łęczyckim w XV i pierwszej połowie XVI w., „Zesz. Nauk. Uniw. Łódz. Nauki Human.-Społ.” S. I. Z. 60, Ł. 1969 s. 85–8; – Akta Unii; Album stud. Univ. Crac., I 20 (Michał); Spisy jeńców polskich z bitwy pod Chojnicami, Oprac. M. Biskup, „Przegl. Hist.” T. 56: 1965 s. 95; Cod. epist. saec. XV, III; Cod. Pol., II; Długosz, Historia, XIV 187; Knigi pol’skoj koronnoj metriki XV st., W. 1914 I nr 5, 210, Monumenta iuris; Kod. Wpol., V; Księgi sądowe łęczyckie od 1385 do 1419, I nr 47, 169, 170, 1308, 2014, 3049, 3103, 3238, 3451, 3463, 3657, 5199, 5382, 5443, 5832, II nr 381, 1993, 2038, 2049, 2121, 5281–2, 5285, 5539, 5547, 5832, 6077, 6471, 4879 (Dziersław), Teki Pawińskiego, III–IV; Materiały archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej, Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890 nr 162; Matricularum summ., I 1166, IV/3, 607; Vol. leg., I 57, 87; – AGAD: Księgi ziem. brzezińskie, t. 1–2 k. 62, 98, 123, 165, 193, 302, 311, 319, 409, 419, 424, Księgi ziem. łęczyckie, t. 2 k. 4, 6, 50, 154, 214, 256, 302, t. 4 k. 562, t. 7 k. 33, 151, t. 8 k. 15, 123, 140, 164, 221–222, 348, t. 9 k. 30, t. 10 k. 588–589, t. 11 k. 322, 326, 339, 385, 466, 512, 703, 713, 728, 758, 759, 766, 775, t. 12 k. 30, 44, 49, 69, 99, 146, 147–8, 250, Ł 13 k. 30, 43, 85, Księgi ziem. orłowskie, t. 1 k. 310, 320, 327; t. 2A, k. 600; Księgi grodzkie sieradzkie, t. 6 k. 151, 241, Księgi ziem. sieradzkie, t. 8 k. 32.

Alicja Szymczakowa

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.