Piotr z Moszczonnego (Moszczeński) h. Nałęcz (zm. między r. 1476 a r. 1479), kasztelan dobrzyński. Pochodził z Nałęczów z Moszczonnego (w ziemi dobrzyńskiej, na północ od Lipna), bocznej gałęzi Nałęczów z Przywieczerzyna (na Kujawach, na północ od Brześcia). Był synem Niemierzy z Moszczonnego (zm. przed r. 1418), chorążego mniejszego dobrzyńskiego w l. 1411–16, i nie znanej nam z imienia jego żony, zapewne siostry Andrzeja Kłonicy h. Rogala (córki Antoniego z Mięsośni w ziemi łęczyckiej), gdyż całość dóbr tegoż Andrzeja na Kujawach i w ziemi dobrzyńskiej przeszła następnie w ręce Moszczeńskich. Żona Niemierzy przeżyła go i występowała w r. 1418 przed sądem ziemskim brzeskim. Źródła ukazują P-a od r. 1418, zrazu wyłącznie obok starszego brata Jana z Moszczonnego, który prowadził wszystkie sprawy rodzinne. Trwająca dalej po usamodzielnieniu się P-a solidarność braci wyraziła się w ich małżeństwach: obaj pojęli dwie siostry, córki kujawskiego ziemianina Mikołaja z Kościoła (dziś Kościelna Wieś) h. Ogon – Jan Dorotę, a P. Elżbietę. Wraz z nimi Moszczeńscy weszli w posiadanie części owej wsi – tam właśnie najczęściej mieszkał P. z żoną. Długie spory graniczne ze stryjem Doroty i Elżbiety, stolnikiem brzeskim Krystynem z Kościoła, zakończył sąd wybranych przez obie strony arbitrów (1454).
P. wziął aktywny udział w wojnie polsko-krzyżackiej w l. 1431–5; wymienia go krzyżacki rejestr szkód. W r. 1452 był P. stolnikiem inowrocławskim; dwa lata wcześniej w brzeskiej zapisce sądowej występuje jeszcze bez tytułu. Moment nominacji wskazuje, iż P. związał się z walczącym wówczas o władzę obozem królewskim, któremu na Kujawach przewodził woj. brzeski Mikołaj Szarlejski. W sierpniu 1453 P. był w Krakowie u króla Kazimierza Jagiellończyka, który wysłał go w poselstwie do w. mistrza Ludwika v. Erlichshausen. W drodze do Malborka P. zatrzymał się w Toruniu (22 VIII), gdzie nawiązał kontakt z władzami Związku Pruskiego. Ponownie przebywał w Toruniu na przełomie października i listopada, odbywając rozmowy z Mikołajem Bajerskim i Szymonem Głażewskim, przywódcami Związku. Tuż po rozpoczęciu wojny trzynastoletniej Rada Związku obdarowała P-a lakiem amsterdamskim wartości 16 1/2 grzywny. Między początkiem 1454 r. a 3 XII 1457 P. otrzymał po Mikołaju z Wierzbicka kasztelanię dobrzyńską, niewątpliwie za zasługi w przygotowaniu inkorporacji Prus. Odtąd był on regularnym uczestnikiem sejmów piotrkowskich. Na początku maja 1463 znalazł się w grupie panów koronnych, przybyłych do Brześcia Kujawskiego na rokowania z arcbpem kreteńskim Hieronimem, legatem papieskim i mediatorem w konflikcie polsko-krzyżackim. Z ich ramienia P. udał się do Łowiczka, gdzie (u jego krewnych) znajdowali się przedstawiciele Stanów Pruskich; ustaliwszy z tymi ostatnimi sposób prowadzenia rozmów (wspólne występowanie posłów koronnych i pruskich wobec legata), razem z nimi podążył do Brześcia. W maju 1467 na sejmie w Piotrkowie przywiesił pieczęć do królewskiego dokumentu II pokoju toruńskiego. W r. 1472 pożyczył królowi 200 fl. pod zastaw wsi: Złotniki, Pścininek i Kikół.
Po śmierci brata Jana – sędziego dobrzyńskiego – między r. 1454 a r. 1468 (dat tych nie można zacieśnić ze względu na zaginięcie dobrzyńskich ksiąg sądowych z tego czasu) P. przejął jego majętności. Przed sądem ziemskim brzeskim P. obronił swój stan posiadania wobec roszczeń Elżbiety, żony Zygmunta ze Smarszewa (16 II 1476). Spór obejmował Dziankowo i pół Bogusławic w pow. kowalskim Kujaw brzeskich oraz Moszczonne, Niedźwiedź i Klonowo w pow. lipnowskim ziemi dobrzyńskiej – była to widocznie cała odziedziczona majętność P-a, a Elżbieta ze Smarszewa, powołująca się na prawo bliższości, pochodziła po kądzieli od Jana z Moszczonnego. P. zmarł przed 18 II 1479, kiedy to kasztelanem dobrzyńskim był już Mikołaj Działyński.
Wdowę po P-rze Elżbietę w r. 1480 pomawiano o sympatie husyckie, wraz z jej stryjenką i sąsiadką Heleną, wdową po stolniku Krystynie z Kościoła. P. pozostawił dwóch synów: Mikołaja z Moszczonnego, który kształcił się od r. 1457 na Uniw. Krak., potem chorążego inowrocławskiego (1481), oraz Jana z Kościoła.
Uruski, XI 302 (wiadomości bałamutne); Lasocki Z., Dostojnicy i urzędnicy ziemi dobrzyńskiej w XIV i XV wieku, „Mies. Herald.” R. 13: 1934 s. 38, 40; – Biliński A., Szlachta ziemi dobrzyńskiej za ostatnich Jagiellonów, W. 1932 s. 113–14, 220, 222–4; Biskup, Trzynastoletnia wojna; tenże, Zjednoczenie Pomorza Wschodniego z Polską w połowie XV wieku, W. 1959; Gąsiorowski A., Polscy gwaranci traktatów z Krzyżakami XIV–XV wieku, „Komun. Mazur.-Warmińskie” 1971 nr 2–3 s. 260; Grzegorz M., Analiza dyplomatyczno-sfragistyczna dokumentów pokoju toruńskiego 1466 r., Tor. 1970; – Acta capitulorum, III 527, 529; Acten d. Ständetage Preussens, V 32, 35; Akta grodz. i ziem., IV 102; Album stud. Univ. Crac., I 151; Cod. Pol., I 146, II 518, 578; Księga Theudenkusa, Wyd. L. Koczy, Tor. 1937; Księgi sądowe brzesko-kujawskie 1418–1424, Wyd. J. K. Kochanowski, Teki Pawińskiego, VII; Matricularum summ., I; Mon. Pol. Hist., II 739; Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum 1198–1525, Wyd. E. Joachim, W. Hubatsch, Göttingen 1948–65, I 7132, 12311; Vol. leg., I 87–8; – AGAD: Księgi ziemskie brzeskie, t. 3 k. 38, 41 t. 5 k. 294, t. 6a k. 56, 61, 86, 138, 147, 174, 197, 208, 267, 327, 330, t. 6b k. 11, 31–2, Księgi ziemskie kowalskie, t. 1 k. 21, 24, 38, 40, Księgi ziemskie łęczyckie, t. 2 k. 223, Metryka Kor., t. 12 k. 69, 236, t. 26 k. 24; Arch. Diec. w Płocku: dok. 340; Arch. Diec. we Włocławku: Księgi konsystorskie, 2 k. 128; Arch. Państw. w Toruniu: dok. 2342.
Janusz Bieniak