Piotr z Wyszmontowa h. Janina (zm. ok. 1468), sędzia ziemi sandomierskiej i marszałek dworu królowej. Pochodził z zamożnej rodziny z Wyszmontowa w ziemi sandomierskiej. Po raz pierwszy występuje 26 III 1431, kiedy to ręczył przed sądem grodzkim w Krakowie za Judę, przełożonego Żydów krakowskich. Należał do ludzi związanych z królową Zofią Holszańską i jej, być może, zawdzięczał urząd cześnika krakowskiego (1436). W r. 1437 został podsędkiem, zaś w l. 1440–68 był sędzią ziemi sandomierskiej. W l. 1455–61 pełnił urząd marszałka dworu królowej Zofii. Niektóre dokumenty z kancelarii dworu królowej są zaopatrzone w formułę relacyjną P-a, co dowodzi, że pełnił również czynności kancelaryjne. W r. 1462 był sędzią w głośnym procesie krakowskim i skazał na gardło sześciu mieszczan, uznanych za winnych śmierci Andrzeja Tęczyńskiego. Brał udział w wojnie trzynastoletniej z Krzyżakami i przywiesił swoją pieczęć do aktu pokoju toruńskiego z r. 1466. P. był dziedzicem Wyszmontowa; w r. 1448 otrzymał od króla brzeg bagna we wsi Stodoły, graniczącej z Wyszmontowem, w celu urządzenia sadzawki rybnej, oraz wieś Koszyce koło Opatowa, należącą niegdyś do rycerza Pakosza. Będąc egzekutorem jego testamentu uzyskał tę wieś w zamian za czynsz roczny 8 grzywien, wypłacany altaryście ołtarza Św. Doroty w kolegiacie sandomierskiej. Poza tym posiadał grunta w Pierzchnem koło Mielca. W źródłach potwierdzony jest do r. 1468.
P. miał córkę Katarzynę, którą wydał ok. r. 1454 za mąż za Jana, zwanego Zgłobieńskim, syna Rafała z Tarnowa (Tarnowskiego), kaszt. wojnickiego.
Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; Katalog Archiwum Aktów Dawnych Krakowa, Kr. 1907 I nr 265 (pieczęć P-a); – Dworzaczek W., Leliwici–Tarnowscy, W. 1971; Kutrzeba S., Sądy ziemskie i grodzkie w wiekach średnich, Rozpr. Wydz. Hist.-Filoz. AU, Kr. 1902 XLII 92; Sułkowska-Kurasiowa I., Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów 1370–1444, W. 1977 s. 67 (tam też fot., nr 8, dokumentu z AGAD, nr 3035, z r. 1460 z formułą relacyjną P-a); – Akta grodz. i ziem., I, III, VII, XI, XIII; Arch. Kom. Hist. AU, Kr. 1886–9 III, IV; Arch. Sanguszków, II; Długosz, Historia, V; tenże, Liber benef., II; Dokumenty sądu ziemskiego krakowskiego 1302–1453, Wyd. Z. Perzanowski, Wr. 1971; Kod. Mpol., IV; Kod. tyniecki; Matricularum summ., I, IV; Monumenta iuris, W. 1914 II; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 2353, 2020, 3306, 3486, 3494, 3587 oraz s. 561, 572, 581, 589, 593, 594, 613, 630, 631, 662, 663; Zbiór dok. mpol., II nr 432, 496, 501–3, 511, 535, 554, 561, III nr 611, 653, 665, 672, 673, 685, 706, 712, 719, 758, 781, 788, 793, 796, 797, 799, 811, 820, 828, 841, 854, 863, 864, 868, V nr 1369, 1398, VIII nr 2344, 2511, 2523; Zbiór dokumentów zakonu OO Paulinów w Polsce 1328–1464, Wyd. J. Fijałck. Kr. 1938 nr 111, 121, 122, 125, 128, 129.