INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Prokop Sieniawski h. Leliwa      Prokop Sieniawski, +1627, Chorąży Koronny - jeden z dolnych w potrójnym epitafium - Album z fotografiami z Brzeżan i Raju - Archiwum fotograficzne rodziny Tyszków - źródło kopii cyfrowej: Narodowe Archiwum Cyfrowe - fragment.

Prokop Sieniawski h. Leliwa  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sieniawski Prokop h. Leliwa (zm. 1627), chorąży w. kor., poseł sejmowy. Był synem podczaszego kor. Adam Hieronima (zob.) i Katarzyny z Kostków (zob.), młodszym bratem Mikołaja, podczaszego kor. (zob.). Pisał się z Granowa.

Wraz z braćmi odbył wieloletnią podróż edukacyjną (Niderlandy, Niemcy, Włochy), w czasie której zbliżył się z Jakubem Sobieskim; w swym pamiętniku pisał Sobieski o przyjaźni z przyszłym chorążym kor., «która od tej pierwszej znajomości dożywotnie w nas trwa». W r. 1620 towarzyszył S. bratu Mikołajowi do Warszawy, aby szukać szczęścia na dworze królewskim. Jak pisał J. Sobieski panowie Sieniawscy «pierwszy raz u dworu się natenczas pokazali».

W obliczu wojny z Turcją 7 I 1621 otrzymał S. list przypowiedni na zaciąg stukonnej roty husarskiej. Uczestniczył jako rotmistrz w okazywaniu szlachty ruskiej pod Lwowem 19 IV t.r., a następnie wziął udział w kampanii chocimskiej 1621 r. Należał do wyróżniających się odwagą oficerów jazdy. W kwietniu 1622, wyznaczony na konwokacji senatorskiej 16 III t. r., był S. jednym z komisarzy do rokowań z konfederatami lwowskimi, którzy prowadzili rozmowy z przedstawicielami skonfederowanego wojska na komisji lwowskiej. Dn. 23 V 1622 został S. mianowany chorążym w. kor. Już wówczas należał do fakcji sprzyjającej hetmanowi polnemu lit. Krzysztofowi Radziwiłłowi, który skłócony z królem szukał poparcia wśród panów kor. W r. 1623 posłował S. na sejm warszawski; został na nim wyznaczony deputatem do komisji kozackiej. Wziął udział w bitwie z Tatarami Kantemira pod Martynowem 20 VI 1624. Został na tę wyprawę nieomal zgarnięty przez hetmana polnego kor. Stanisława Koniecpolskiego, który jadąc z Baru wstąpił do S-ego i zwerbował go wraz z nadworną chorągwią. W styczniu 1625 popierał S. kandydaturę K. Radziwiłła na marszałka zbierającego się sejmu, lecz książę uchylił się od tej funkcji, nie przybywając na początek obrad. S. posłował z ziemi halickiej. Protestował na sejmie przeciw nabyciu przez królową Konstancję dóbr żywieckich oraz nadaniu jej bogatych ekonomii Brodnicy i Golubia w woj. chełmińskim. W sierpniu 1625 chorował; nie wiadomo czy brał udział we wrześniowej wyprawie Koniecpolskiego przeciwko Kozakom Marka Żmajły, lecz wysłał hetmanowi swe oddziały. S. uczestniczył natomiast w nieudanej kampanii Koniecpolskiego w lutym 1626 przeciwko grasującej ordzie chana Mehmeda III Gereja. W wyniku tego najazdu ucierpiały mocno jego dobra, m.in. spalono wówczas Buszcze. Na okazowanie szlachty ruskiej pod Lwowem 20 IV 1626 przysłał poczet; sam przebywał wówczas w Myszy w W. Ks. Lit. Dn. 18 IV pisał stamtąd do hetmana Radziwiłła, iż ze względu na zły stan zdrowia nie mógł przybyć do Kojdanowa, proponował natomiast spotkanie z księciem w Kopylu. W czerwcu t.r. nadal przebywał w posagowych dobrach litewskich żony. Z powodu pogarszającego się stanu zdrowia nie wziął udziału ani w rozpoczętej wojnie ze Szwecją, ani w odparciu kolejnego ataku ordy we wrześniu 1626. Wysłał jedynie pod komendą regimentarza Stefana Chmieleckiego własnych ludzi, którzy przyczynili się do rozbicia Tatarów nad rzeką Rosią.

S. był współdziedzicem Brzeżan i Międzyboża oraz innych licznych dóbr ruskich, podolskich i bracławskich Sieniawskich. Poślubiona w r. 1623 Eufrozyna Chodkiewiczówna (zob. Sieniawska Eufrozyna) wniosła mu olbrzymie dobra na Litwie, przede wszystkim Mysz i Szkłów oraz Gołogóry w woj. ruskim. S. zmarł po długiej chorobie 9 I 1627. Pogrzeb jego odbył się w Brzeżanach 16 III 1627, a mowę na nim wygłosił dworzanin królewski Jakub Sobieski, wynosząc zasługi rycerskie zmarłego.

Z małżeństwa z Eufrozyną z Chodkiewiczów pozostawił dwóch synów: Aleksandra, który zmarł w 4 roku życia (w r. 1627 bezpośrednio po ojcu) i Adama Hieronima, przyszłego star. lwowskiego i pisarza polnego kor. (zob.).

 

Postać S-ego na potrójnym pomniku nagrobnym z czarnego marmuru, dłuta Jana Pfistera w kościele zamkowym w Brzeżanach (fot. w: Aftanazy R., Materiały do dziejów rezydencji, W. 1990 VII, fig. 291); – Estreicher; Siarczyński, Obraz wieku panowania Zygmunta III, II 181; Słown. Geogr. (Mysz, Martynów); Dworzaczek; Niesiecki; Święcki, Historyczne pamiątki, II 88; Urzędnicy, X; – Brynkus J., Obrońcy kresów wschodnich w czasach Zygmunta III Wazy, Roczn. Nauk. Dydakt. WSP w Kr., Z. 158, Prace Hist., XVI, Kr. 1993 s. 233; Czernecki J., Brzeżany, Lw. 1905 s. 19, 39; Kot S., Polska złotego wieku a Europa, W. 1987; Kuśnierz K., Sieniawa, Rzeszów 1984 s. 33, 43; Łoziński W., Prawem i lewem, Lw. 1904 II; Maciszewski M., Brzeżany, Brody 1910 s. 30–2, 36, 49–50, 65–6, 80–1; Pałucki W., Drogi i bezdroża skarbowości polskiej XVI i 1 połowy XVII w., Wr. 1974; Pietrzak J., Konfederacja lwowska w 1622 r., „Kwart. Hist.” R. 80: 1973 s. 853, 863, 869; tenże, W przygaszonym blasku wiktorii chocimskiej. Sejm w 1623 r., Wr. 1987 s. 37; Podhorodecki L., Chocim 1621, W. 1988 s. 95; tenże, Kampania chocimska 1621 r., Studia i Mater. do Hist. Wojsk., X/2, 1964 cz. 1, s. 136, 143, XI/1, 1965 cz. 2, s. 38, 44, 53; Sajkowski A., Włoskie przygody Polaków, W. 1973 s. 38, 40–3; – Akta grodz. i ziem., X, XX; Listy staropolskie z epoki Wazów, Wyd. H. Malewska, W. 1977 s. 227; Ossoliński J., Pamiętnik, Wyd. W. Czapliński 1976; Przyłęcki S., Pamiętniki o Koniecpolskich, Lw. 1842 s. 254, 256–7; Radziwiłł, Pamiętnik, II; Sobieski J., Peregrynacja po Europie i Droga do Baden, Wyd. J. Długosz, Wr. 1991; Studenci Polacy na uniwersytecie bolońskim w XVI i XVII wieku, [Wyd.] M. Bersohn, Kr. 1894; Vol. leg., III 216, 223; Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej, Z. 5, Wyd. Z. Spieralski, J. Wimmer, W. 1961 s. 135, 220; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. II ks. XII s. 715–730, Dz. VI/II–49 k. 81, Arch. Zamoyskich, nr 289, 742 k. 14, 28, Zbiór z Suchej, nr 17/25 k. 160–167, Arch. Publ. Potockich, nr 36 s. 80, Metryka Kor., nr 168 k. 156v., nr 175 k. 6263v.; B. Czart.: rkp. 111 k. 411, rkp. 2165 IV k. 2, rkp. 2764 IV nr 12, 13, 31, rkp. 2898 IV s. 320v., 340–341, rkp. 2966 IV k. 11, 83–88v., rkp. 2971 IV k. 21–33v.; B. Jag.: rkp. 110 k. 196–197v., 205; B. Kórn.: rkp. 317 k. 395; B. Ossol.: rkp. 400/II k. 53–55v.; B. PAN w Kr.; rkp. 1051 k. 431–432v., 454, rkp. 2253 k. 229–232, 282–286, rkp. 4321 k. 114–116; B. Raczyńskich: rkp. 2 k. 830–837, 1150–1152; IH PAN: Litwin H., Napływ szlachty polskiej na Ukrainę w latach 15691648, W. 1987 (mszp. pracy doktorskiej) s. 207.

Mirosław Nagielski

 

 

 
 

Powiązane artykuły

 

Druga połowa XVI wieku

Druga połowa XVI wieku, a przede wszystkim interesujący nas okres panowania ostatniego Jagiellona – Zygmunta Augusta – to okres dominacji wojsk zaciężnych, co przekładało się na konieczność......
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.