Sieprski Prokop z Gulczewa h. Prawdzic (zm. 1514), chorąży i starosta płocki. Był synem Andrzeja z Gulczewa, podkomorzego płockiego, młodszym bratem Feliksa (zob.).
Wraz z bratem S. odziedziczył dobra z w ziemi płockiej, gostynińskiej i dobrzyńskiej, był zatem do r. 1495 poddanym równocześnie królewskim i książąt mazowieckich, z którymi nie nawiązał jednak współpracy. Przez pierwsze lata rezydował wraz z bratem w Sieprcu (obecnie Sierpc) i wspólnie z nim troszczył się o rozwój miasta. W wyniku podziału dóbr, który przeprowadził z bratem przed 1504 r. w posiadaniu S-ego znalazła się część miasta na prawym brzegu rzeki Sierpienicy oraz osady podmiejskie na północ od Sieprca, a także dobra z ośrodkiem w Bieżuniu.
Zapewne w r. 1497 S. ożenił się z Elżbietą, córką Andrzeja Skóry z Gaju, sędziego poznańskiego h. Awdaniec, siostrą Wojciecha Skóry z Gaju, późniejszego podkomorzego dobrzyńskiego i wojewody płockiego. Posiadali oni dobra w ziemi dobrzyńskiej, odziedziczone po matce Barbarze, córce Jakuba Świnki ze Strzyg, kaszt. rypińskiego, a zarazem mieli powiązania rodzinne z Kościeleckimi, władającymi znacznymi dobrami w ziemi dobrzyńskiej i na Kujawach. Dn. 18 XI 1497 S. wprowadził do metryki królewskiej zapis 2 600 fl. węgierskich dla żony Elżbiety na Luszynie w ziemi gostynińskiej i na innych swoich dobrach. Dn. 21 VII 1498 uzyskał z powodu choroby zwolnienie od wyprawy wojennej za wstawiennictwem woj. rawskiego Andrzeja Kucieńskiego i kanclerza Krzesława Kurozwęckiego.
W odróżnieniu od brata Feliksa S. pozostawał początkowo poza hierarchią urzędniczą ziem Mazowsza inkorporowanych do Korony. Dn. 7 V 1504 dostał dzięki pomocy szwagra Wojciecha Skóry potwierdzenie przywileju lokacji miasta Bieżunia z r. 1506 oraz ustanowienie tamże trzech jarmarków. Podejmował zabiegi o pozyskanie dochodowych tenut albo starostwa. Dn. 9 V 1505 uzyskał prawo wykupu tenuty raciąskiej w ziemi płockiej z rąk kanclerza kapituły płockiej Jana Kossobudzkiego, jednakże nie zostało ono zrealizowane, a w r. 1512 dobra te drogą zamiany stały się własnością biskupstwa płockiego. Latem 1505, po zgonie ówczesnego star. płockiego Jana Rabsztyńskiego, otworzyła się przed S-m możliwość wykupu owego dochodowego starostwa z rąk brata i spadkobiercy Andrzeja Rabsztyńskiego, kanonika krakowskiego. Dn. 5 III 1506 posłowie Mazowsza płockiego uzyskali u króla Aleksandra zgodę na wykup starostwa z rąk Andrzeja Rabsztyńskiego pod warunkiem, że przyszły starosta płocki będzie pochodził spośród szlachty Mazowsza płockiego. Dn. 8 VI 1506 król zezwolił na wykup starostwa wspólnie prepozytowi płockiemu Michałowi Prażmowskiemu i S-emu, który istotnie wszedł w posiadanie starostwa, spłaciwszy stopniowo i z opóźnieniem A. Rabsztyńskiego. Jako starosta został S. poświadczony w mandacie króla Zygmunta I zobowiązującym go do wypłacania należności uprawnionym do tego urzędnikom Mazowsza płockiego (4 III 1507).
Po zgonie Michała Prażmowskiego (14 III 1507) S. pozostał jedynym rządcą star. płockiego. Usprawnił gospodarkę tego wyniszczonego rabunkową gospodarką poprzedników starostwa, odkładając jednak naprawę podniszczonego zamku płockiego. Po otrzymaniu urzędu chorążego płockiego (potwierdzony na tym urzędzie od 27 XI 1508) S. wysunął się w Płockiem na czołowe miejsce w hierachii władzy, dystansując nawet wojewodę płockiego tak na rokach sądowych, jak i na sejmikach woj. płockiego w Raciążu, w których uczestniczył. Dn. 14 IV 1509 król zobowiązał S-ego do naprawy i konserwacji zamku płockiego, zmniejszając mu o 60 grzywien kwotę rocznej opłaty (200 grzywien) ze starostwa. We wrześniu 1509 wraz z innymi starostami uzyskał S. zwolnienie od służby wojskowej, a 4 III 1510 otrzymał od braci żony 1 500 fl. węgierskich z tytułu spłaty posagu, zapisując je na swojej części dóbr ojczystych. W r. 1511 uzyskał prawo wykupu części star. płockiego z rąk Prażmowskich, z obowiązkiem przygotowania zamku płockiego do obrony oraz z podwyższeniem do 200 grzywien rocznej opłaty ze starostwa (28 III 1511), a następnie otrzymał zapewnienie dożywocia na star. płockim (1 V 1511). W marcu 1512 S. uzyskał zezwolenie na zastaw wsi królewskich Biała i Maszewo wraz z kwotą 25 kóp gr. z cła w Bielsku Wawrzyńcowi Prażmowskiemu za 2 tys. fl., zastaw jednakże nie został zrealizowany. Zapewne S. zapadł na zdrowiu, bowiem 27 XI 1512 ustanowił żonę i jej brata Grzegorza Skórę opiekunami swoich nieletnich córek, a 11 XII 1512 zapisał żonie na swoich dobrach i na star. płockim 6 tys. fl. posagu i 6 tys. fl. wiana. W r. 1513 doszło do konfliktu S-ego z bpem płockim Erazmem Ciołkiem; w połowie roku król otrzymał skargę biskupa, że S. jako starosta płocki nie pozwala na budowę dworu biskupiego w Płocku i nie dostarcza materiałów budowlanych, a ponadto doprowadził do ruiny budowle zamkowe. Król ustanowił wówczas zakład 10 tys. fl. między S-m a biskupem, nakazując S-emu zawarcie ugody. Dn. 22 IV 1514 król, ponawiając zarzut zaniedbania, nakazał S-emu naprawę zamku płockiego, jednak S. uchylał się od kosztownych wydatków na ten remont. Zmarł między 15 IX a 18 XI 1514.
Z małżeństwa z Elżbietą z Gaju S. pozostawił córki: Urszulę, żonę Marcina Ostroroga Lwowskiego, kaszt. kowalskiego, oraz Elżbietę, żonę woj. łęczyckiego Mikołaja Jaranda Brudzewskiego (zob.).
Po wykupie star. płockiego przez Piotra Kryskiego, kaszt. sierpeckiego (zezwolenie 5 III 1515), wdowa Elżbieta zatrzymała tenutę mławską i dwie wsie królewskie w ziemi płockiej.
Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., T. 3: (woj. płockie) s. 13, 16, 54, 101; Boniecki, VI 178–9; Paprocki; Wolff, Studia nad urzędnikami maz.; – Diecezja płocka. Struktura personalno-administracyjna, Płock 1978 s. 388–92; Kuczyński S. K., Pieczęcie i herb Sierpca, Sierpc 1981 s. 6–7, 10–11, 13, 27; Nowowiejski A. J., Płock, Wyd. 2, Płock 1930 s. 105 (z błędami), 173; Piętka J., Mazowiecka elita feudalna późnego średniowiecza, W. 1975 s. 78–80 (z błędami); – Acta capitulorum, Vol. 3 nr 309; Acta Tom., II 173, 232, III 236, 266, 277; Corpus Iuris Pol., III 48–9; Iura Masoviae terrestria, W. 1973 II nr 186; Ks. Ławnicza m. Płocka 1489–1517, Oprac. D. Poppe, W. 1995 nr 495; Matricularum summ., II–IV wg indeksu, IV nr 8543; Zbiór dok. m. Płocka, II nr 291, 301; – AGAD: dok. perg. 964, Metryka Kor. t. 22 s. 161, t. 23 s. 735, Płocka ziem. rel. i wyr., t. 3 k. 44, 45v., 97, 166, t. 4 k. 161, 178, t. 5 k. 34v., 142v., 196, Płocka grodz. wiecz., t. 2 k. 134v.–135v.; Arch. Diec. w Płocku: Episcopalia t. 2 s. 396–401; IH PAN: Kartoteka Pracowni Słown. Hist.-Geogr. Mazowsza do r. 1526 (ziemia płocka).
Kazimierz Pacuski