Przyjemski Rafał h. Rawicz (zm. 1576), patron braci czeskich, podczaszy kaliski, potem kasztelan lędzki. Był synem Jana i Heleny z Bierzglińskich, bratem kaszt. lędzkiego Wojciecha (zob.) i marszałka w. kor. Stanisława (zob.).
P. był dziedzicem Przymy (Przyjmy), Przytuł, Dankowa, Cienina Wielkiego, Kamina i Wilczny w pow. konińskim, Nowejwsi i Czerńca w pow. kaliskim oraz części Gorazdowa w pow. poznańskim. Zwolennik wyznania braci czeskich, w kwietniu 1568 przekazał ich Jednocie kościół Św. Katarzyny w Cieninie i wyznaczył uposażenie dla osadzonego przy nim ministra Bartosza. W 1. n. ministrowali w Cieninie kolejno: Jan Turnowski i Mikołaj Hermes. Na synodzie braci czeskich w Poznaniu w r. 1573 został P. wybrany na jednego z seniorów świeckich Jednoty w pow. konińskim.
W r. 1568 był P. już podczaszym kaliskim. Podczas pierwszego bezkrólewia 13 XII 1572 obrano go na zjeździe w Środzie posłem na sejm konwokacyjny. Wystąpił na nim w imieniu swego brata Stanisława ze skargą na Konopackich, którzy zagarnęli siłą przyznane Stanisławowi przez Zygmunta Augusta królewszczyzny w Prusach Królewskich. Przeciw oddaniu tej sprawy pod osąd senatorom zaprotestowali posłowie krakowscy uznając, iż w ten sposób P. «przodkowanie arcybiskupowi przywłaszczał a rządy panom». Relacjonujący to wydarzenie Małopolanin Mikołaj Taszycki pomylił P-ego ze Stanisławem Przyjemskim, którego na konwokacji nie było, i stąd spotyka się w literaturze informacje o proteście przeciw wystąpieniu Stanisława (S. Gruszecki). Podczas elekcji 1573 r. należał P. do zwolenników kandydatury «Piasta». Zapewne wówczas podpisał akt konfederacji warszawskiej «de religione» (jego podpis jest na oblatach: krakowskiej i warszawskiej). Dn. 26 VII 1574 był P. na zjeździe w Środzie i dziękował w imieniu różnowierców kaszt. gnieźnieńskiemu Janowi Tomickiemu za jego wystąpienie podczas sejmu koronacyjnego z żądaniem, by Henryk Walezy zaprzysiągł konfederację «de religione». Uczestniczył P. następnie w elekcji w jesieni 1575 i ponownie popierał wybór «Piasta» na tron polski. Wraz z Janem Płazą (28 XI) posłował do separatystycznego koła mazowieckiego, wzywając do wspólnych obrad. W styczniu 1576 brał udział w zjeździe jędrzejowskim, zwołanym dla poparcia elekcji Stefana Batorego. Podczas sejmu koronacyjnego 8 V 1576 otrzymał od Stefana Batorego kaszt. lędzką. Zmarł, tknięty apopleksją, t. r. tuż przed 20 XI.
Z małżeństwa (zawartego przed r. 1571) z Katarzyną z Roszek Trzebuchowską (zm. przed 1615), córką Mikołaja, pozostawił synów: Wojciecha i Władysława (zob.).
Dworzaczek; Niesiecki; Uruski; – Bidlo, Jednota Bratrská, II; Gruszecki S., Walka o władzę w Rzeczypospolitej Polskiej po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów…, W. 1969 (mylnie jako Stanisław); Siemieński J., Drugi akt konfederacji warszawskiej 1573 r., Rozpr. PAU Hist. Filoz., S. II., Kr. 1930 XLII (LXVII) 10; – Arch. Kom. Hist. PAU, Kr. 1939 XV (Kronika z czasów Batorego); Orzelski, Bezkrólewia ksiąg ośmioro, (w indeksie pomylony ze Stanisławem); Plater W., Zbiór pamiętników, W. 1858 III 31–2; – Arch. Państw. w P.: Kalisz Grodz. 3 k. 377v., 378, Konin Grodz. 10 k. 141, 238v., 32 k. 430v., 42 k. 229, Poznań Grodz. 19 k. 869, 20 k. 712, 105 k. 181, Pyzdry Grodz. 23 k. 119, 36 k. 162, 166; B. Raczyńskiego: rkp. 193 k. 20.
Włodzimierz Dworzaczek