Nowicki Rajmund (1735–1806), generał zakonu marianów. Ur. 12 IX w Raśnie koło Wysokiego Litewskiego, gdzie ojciec jego był ekonomem w majątku Matuszewiczów. Prawdopodobnie pochodził z rodziny szlacheckiej. W r. 1755 wstąpił do zakonu marianów, w r. n. złożył śluby zakonne. Po ukończeniu studiów przyjął święcenia kapłańskie i został wyznaczony przez kapitułę zakonu na wykładowcę (lektora) teologii dla kleryków mariańskich. Jednocześnie w l. 1770–3 był sekretarzem, a następnie asystentem zakonu. W r. 1776 został wybrany na generała i kierował zakonem przez 12 lat. Za jego rządów zakon osiągnął największy rozwój liczebny w okresie przed kasatą (liczył ok. 150 zakonników w 12 klasztorach) i w atmosferze powszechnego ożywienia życia społecznego przeżył ważne reformy. Z inspiracji bpa Józefa Kossakowskiego marianie na kapitule w Raśnie w r. 1782 postanowili na szerszą skalę prowadzić misje ludowe i szkoły. W wyniku tych uchwał powołano dwóch kierowników misji: Mateusza Zielonkę w Koronie i Tadeusza Białowieskiego w W. Ks. Lit. N. ogłosił specjalną instrukcję dla misjonarzy. Przy 5 klasztorach założono szkoły początkowe. Za rządów N-ego powstały też pierwsze parafie przy klasztorach. Aby zakonnicy mogli podjąć te prace, N. zwolnił ich ze wspólnego odmawiania brewiarza, troszczył się o ich formację duchową i intelektualną, a zwłaszcza domagał się systematycznego pogłębiania wiedzy. Kaznodzieje i lektorzy uzyskali prawo udziału w kapitułach.
W celu utrzymania stałego kontaktu ze Stolicą Apostolską w r. 1779 założono klasztor w Rzymie. Dzięki poparciu duchowieństwa i szlachty oraz króla Stanisława Augusta w r. 1786 N. uzyskał od Piusa VI uwolnienie marianów spod opieki reformatów, którym podlegali niemal od założenia. Jednocześnie postarał się N. o specjalnego protektora zakonu, którym w r. 1785 został kardynał Henryk Stuart. Te wszystkie zmiany sięgały głęboko w życie marianów i domagały się zmiany konstytucji, które na nowo opracowane zatwierdził Pius VI w dn. 15 IX 1786, a w r. n. zakon otrzymał przywileje zakonów wyjętych spod władzy biskupów i zależnych tylko od Stolicy Apostolskiej. Te konstytucje obowiązywały do r. 1910. W r. 1788 N. został mistrzem nowicjatu. Przez ostatnie 5 lat życia był sparaliżowany. Zmarł 6 IV 1806 w Mariampolu i tam został pochowany.
Jakimowicz B., Stabilizacja i rozwój zakonu w XVIII wieku, w: Marianie 1673–1973, Rzym 1975 s. 39–62; Sydry S., Czcigodny Sługa Boży O. Stanisław od Jezusa i Maryi Papczyński i jego dzieło, W. 1937 s. 279–83; tenże, Organizacja Zgromadzenia Księży Marianów w XVIII wieku, Stockbridge, Mass., 1965 s. 20, 24, 27, 32, 66–8, 72, 80–1, 88–94, 103–4, 106; – Constitutiones Apostolicae pro Ordine… Marianorum, Romae 1787; Matuszewicz M., Pamiętniki, W. 1876 I–IV; – Arch. Diec. Lubelskiej: rkp. 235 (listy okólne, uchwały kapituł, instrukcje); Arch. Pol. Prowincji Marianów: I J2 (nekrolog), VII A 4/5 (listy okólne, uchwały kapituł, instrukcje); Archivio Segreto Vaticano: Sec. Brev. 4090 k. 197–273.
Tadeusz Górski