Hoscki (Hojski, Hoyski, Hośćki) Roman h. Kierdeja (ok. 1585–1635), kasztelan kijowski. Był synem Gabriela i Katarzyny z Jełowickich. W l. 1604 i 1605 studiował w gronie ariańskiej szlachty w Altdorfie i Bazylei. Już 8 VIII 1607 r. został wybrany na sejmiku łuckim posłem do króla w kwestii obrony uprawnień prawosławnych, a w l. 1613 i 1619 jeździł z tegoż sejmiku na sejmy. W drugim dziesięcioleciu XVII w. uczestniczył w wojnach moskiewskich, a w r. 1614 był członkiem komisji, która zebrała się we Lwowie dla wypłaty żołdu. Od r. 1613 występował jako podkomorzy włodzimierski (kijowskim nigdy nie był); w r. 1618 cedował mu ojciec tenutę wyszogrodzką koło Kijowa, a 8 I 1626 z cesji Adama Aleksandra Sanguszki otrzymał starostwo grodowe włodzimierskie. Odziedziczywszy po ojcu całość dóbr i kasztelanię kijowską (nominację otrzymał 8 III 1632, ale dopiero 30 X zaprzysiągł swą godność), czynił bezskuteczne starania o stworzenie ordynacji.

H. obracał się od młodości wśród braci polskich (również jego żona, Aleksandra Niemiryczówna, należała do tego wyznania) i sam w grudniu 1617 r. złożył – chyba na poły tajnie – ariańskie wyznanie wiary. Podobnie jak ojciec opiekował się zborem w Hoszczy, który jednak po rychłej śmierci patrona (zmarł bezpotomnie przed 7 IX 1635) został zniesiony przez jego siostrę i główną spadkobierczynię, Reginę Sołomerecką, wyznania prawosławnego, kasztelanową smoleńską, ostatnią przedstawicielkę magnackiej linii Hosckich.

Estreicher, XXI 163, XXIII 119, XXVIII 288; Enc. Org.; Słow. Geogr., IX 282–3, XIV 154–5; Boniecki; Kojałowicz W., Herbarz rycerstwa W. Ks. Lit., Kr. 1897 s. 86; Niesiecki; Uruski; Urzędnicy, III/5; Żychliński, XVI 202; – [Giżycki J. M.] Wołyniak, Z przeszłości Hoszczy na Wołyniu, Kr. (1909) s. 11–4; Kordaszewicz S., Dzieje dawniejsze miasta Ostroga, Kr. 1913 s. 135; Lewicki O., Socynianie na Rusi, „Reform. w Pol.” R. 2: 1922; M[erczyng] H., Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej, W. 1904 s. 108, 127; Naruszewicz A., Historia Jana Karola Chodkiewicza…, W. 1805 II 342; Oljančyn D., Aus dem Kultur- und Geistesleben der Ukraine, Kyrios, Königsberg–Berlin 1937 II 266; Radzimiński Z. L., Górczak B., Monografia ks. Sanguszków, Lw. 1906 III; [Rolle J.] dr Antoni J., Opowiadania historyczne, W. 1882 S. III t. 2 s. 197, 213; Rulikowski E., Opis powiatu kijowskiego, Kijów–W. 1913 s. 181, 185, 209; Savyč A., Narysy z istorii kulturnych ruchiv na Ukraini ta Bilorusi v XVI–XVIII v., Kyiv 1929; Teodorovič N. I., Istoriko-statističeskoe opisanie cerkvej i prichodov volynskoj eparchii, Počaev 1888–99 II 711–3; Wotschke T., Polnische Studenten in Altdorf, „Jahrbücher f. Kultur und Gesch. d. Slaven” (Breslau) T. 4: 1928 z. 2 s. 226; – Arch. Jugozap. Ross., S. II t. 1, S. V t. I s. 147, S. VI t. 1, S. VIII t. 5; Jerlicz J., Latopisiec albo kroniczka, W. 1853 I 42; Lubieniecki S., Historia reformationis Polonicae, Freistadt 1684 s. 276; Radziwiłł A. S., Pamiętniki, P. 1839 I 77; Sandius Ch., Bibliotheca antitrinitariorum, Freistadt 1684 s. 283; Vol. leg. (wyd. Konarskiego), III 242, 708; Zeltner G., Historia crypto-Socinismi Altorfinae…, Lipsiae 1729 s. 1209–10; Źródła Dziej., V 142–52, XX 57–8, 73, 75, XXI 257, 288, 353, XXII 524, 618; – AGAD: Metryka Kor. 173 k. 148 r.–150 r., 251 v.–253 v., Arch. Radziwiłłów, dział V t. 119 nr 5434–5; B. PAN w Kr.: rkp. 2982, 2983; B. Kór.: rkp. 325 s. 176; B. Czart.: rkp. 373 k. 157 r.

Wacław Urban