Rieger Roman Zygmunt (1870–1947), inżynier górniczy, profesor Akademii Górniczej, wynalazca. Ur. 22 XI we Lwowie, był synem Zygmunta, lekarza, i Marii Ludwiki ze Steinkellerów.
Gimnazjum ukończył R. we Lwowie, potem odbył roczną służbę wojskową w szkole podchorążych piechoty. W l. 1891–5 studiował w Akademii Górniczej w Leoben górnictwo i hutnictwo, ukończył oba te wydziały z dyplomem inżyniera. W l. 1895–1918 pracował w największym w Austrii przedsiębiorstwie górniczym Witkowickim Gwarectwie Węglowym jako inżynier ruchu w Dąbrowie koło Karwiny, w l. 1901–16 jako kierownik kopalni «Ludwik» w Witkowicach koło Morawskiej Ostrawy, w l. 1916–48 jako inspektor oraz wicedyrektor całego witkowickiego kombinatu. Od 1 III 1918 do 30 X 1920 był z ramienia Wydziału Krajowego dyrektorem krajowych kopalń węgla z siedzibą w Krakowie, potem do 30 IX 1922 wicedyrektorem Dyrekcji Generalnej Państwowych Zakładów Górniczych i Hutniczych przy Min. Przemysłu i Handlu w Warszawie. Po przejęciu przez Polskę części Górnego Śląska pracował jako dyrektor kopalni «Knurów» do r. 1923 a w l. 1923–30 kopalni «Prezydent» (przedtem «Król») w Chorzowie, należących do Polskich Kopalń Skarbowych tzw. Skarbofermu. Zarazem był przysięgłym sądowym górniczym przy sądach apelacyjnych w Krakowie i Katowicach.
Karierze zawodowej R-a towarzyszyła działalność naukowa i społeczna. W l. 1897–1902 redagował pierwszy polski na Śląsku „Kalendarz Górniczy” w Cieszynie dla nadzoru technicznego i górników dołowych, w l. 1902–16 wygłaszał w Morawskiej Ostrawie (od r. 1905 głównie w Związku Polskich Górników i Hutników w Austrii) wiele specjalistycznych referatów, m. in. o rezultatach osiągniętych wrębówką Jeffrey („Zeitschr. für Berg – und Hüttenwesen” 1906 nr 17), na Zjazdach Polskich Inżynierów Górniczych (O maszynowej odbudowie cienkich pokładów węgla, w: Pamiętnik I Zjazdu Polskich Górników w roku 1906, Lw. 1907 s. 89 i n., Ekonomia ruchu w kopalni, w: Pamiętnik II Zjazdu Polskich Górników i Hutników we Lwowie w roku 1910, Lw. 1912 s. 328–9). W r. 1907 skonstruował rynny potrząsalne, zwane później przenośnikami wstrząsalnymi, do transportu węgla w kopalniach, pierwsze tego typu urządzenie w mechanizacji prac górniczych, co opatentował w wielu krajach Europy i Ameryki Północnej, ich produkcję i dalsze ulepszenia podjęły zaraz wielkie firmy jak Flottmanna, Eichhoffa, Hinzelmanna, Stephana i Frölicha. Stał się w ten sposób pionierem mechanizacji wewnątrzkopalnianej. Powszechnie wzywano go jako rzeczoznawcę i taksatora do kopalń węgla (m. in. Tenczynek, Jaworzno, Szczakowa, Łuka) czy wosku (Borysław), wchodził w skład komisji rządowej dla kopalń Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego i Morawskiego w Brnie. W r. 1907 współinicjował i współorganizował polską szkołę górniczą w Dąbrowie koło Karwiny, później wraz z Leopoldem Szeferem złożył projekt statutu i programu naukowego postulowanej Akademii Górniczej w Krakowie. W r. 1919 wydelegował go rząd polski na konferencję pokojową do Paryża jako rzeczoznawcę spraw węglowych Śląska Górnego i Cieszyńskiego. W r. 1924 stanął jako prezes na czele Koła Naukowej Organizacji Pracy dla Górnego Śląska, wygłaszał liczne referaty w Katowicach, Chorzowie, Rybniku, a także odczyty nadawane przez Radiostację Katowicką. Pisał m. in. o Naukowej organizacji pracy w górnictwie („Przegl. Górn.-Hutn.” 1925 nr 13, 14, 15) oraz o Pierwszych próbach stosowania maszyn wrębowych (Kat. 1927); w r. 1927 powołano go do Instytutu Naukowej Organizacji Pracy w Warszawie, w r. 1929 reprezentował Polskę na IV Międzynarodowym Kongresie Naukowej Organizacji Pracy w Paryżu. W r. 1928 założył w Katowicach Instytut Psychotechniczny Porady Zawodowej i następnie nim kierował.
Już od r. 1926 związał się R. z Akad. Górniczą (AG) w Krakowie jako kontraktowy profesor zwycz. i kierownik katedry organizacji przedsiębiorstw przemysłowych, opublikował kilkanaście artykułów z tego zakresu w l. 1929–33 w „Techniku” m. in. Naukowa organizacja pracy. Straty w produkcji i zapobieganie im (1929 nr 16), Higiena pracy i życia (1932 nr 11, 14, 16, 17). Gdy w r. 1930 zakazano pracownikom państwowym zajmowania dwóch etatów, przeszedł na emeryturę w «Skarbofermie» i przeniósł się do Krakowa, przy czym firma w dowód wdzięczności ufundowała dodatkowo dla niego i rodziny coroczne stypendium, które po śmierci R-a i żony miało przejść na AG. Tymczasem losy R-a na AG poczęły się komplikować w okresie urzędowania Janusza Jędrzejewicza jako ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego. W r. 1931 ustalono go w uczelni jako zastępcę profesora i domagano się habilitacji. Nie pomogło przedłożenie w tym celu pracy Czynnik ludzki w produkcji i przemyśle („Technik” 1932 odb., Kat. 1932), gdyż R. nie miał dobrej opinii politycznej, szczególnie po podpisaniu protestu w sprawie brzeskiej. Dn. 27 IX 1933 katedra R-a została zlikwidowana, pozwolono mu tylko do r. 1934 wykładać i egzaminować. Jako emeryt przebywał w Krakowie. Na AG wrócił R. po drugiej wojnie, miał tam w l. 1945–7 jako profesor kontraktowy katedrę górnictwa ogólnego oraz wykłady z encyklopedii górnictwa. W r. 1947 nadała mu uczelnia tytuł doktora honoris causa. R. zmarł 27 X 1947 w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Rakowickim. Odznaczony był Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta, Medalem 10-lecia Niepodległości.
W małżeństwie z Wandą z Michejdów (zm. 1975), córką Franciszka (zob.), miał R. córkę Jadwigę Maszewską, przyrodniczkę, i synów: Zygmunta, agrotechnika, pracownika naukowego Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Andrzeja, prawnika, Adama, muzyka, docenta Akademii Muzycznej w Krakowie, Jerzego, kierownika biura turystycznego w Londynie.
W Muzeum Górnośląskim w Bytomiu poświęcono w r. 1965 R-owi stałą wystawę.
Fot. w Mater. Red. PSB; – Bibliografia publikacji pracowników AGH z lat 1919–1958, Kr. 1960 (częściowa bibliogr.); W. Enc. Powsz. (PWN); Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Peretiatkowicz, Sobeski, Współcz. kultura pol.; Słown. pionierów techniki, (fot.); – Jaros J., Dzieje polskiej kadry technicznej w górnictwie (1136–1976), W. 1978 (fot. s. 128, fot. zbiorowa s. 125 i 170); Schimitzek A., Zniesienie nauki organizacji przedsiębiorstw, kierownictwa i pracy w Akademii Górniczej w Krakowie, „Przegl. Górniczo-Hutniczy” 1934 s. 211–14; Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919–1967, Kr. 1969 s. 79–83; Życiorysy profesorów i asystentów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Kr. 1965 (fot.); – „Dzien. Pol.” 1975 nr 39 (nekrolog Wandy Riegerowej); „Radio” 1928 nr 20 s. 5 (fot.); – Arch. AGH w Kr.: Akta personalne nr 829 (fot.).
Stanisław Marian Brzozowski