Rupert (Ruprecht) I (zm. 1409), książę na Legnicy. Ur. ok. 1340–1347, raczej bliżej daty 1347 (K. Jasiński), był najstarszym synem Wacława I, księcia legnickiego, i Anny, córki księcia cieszyńskiego Kazimierza I (zob.), bratem Wacława (zm. 1419), bpa wrocławskiego, Bolesława (zm. 1394), Henryka, bpa kujawskiego (zob.), i Jadwigi, księżnej na Żaganiu i Nowogrodzie Bobrzańskim (zob.).
Po śmierci ojca (zm. 2 VI 1364) i przejściowej regencji Anny (zm. 1367) opiekę nad nieletnim R-em i jego rodzeństwem oraz rządy w księstwie objął stryj Ludwik I, książę na Brzegu i Lubinie (zob.). W czerwcu 1365 z ramienia Ludwika I wraz z jego synem Henrykiem (zob.) R. udał się do Awinionu, gdzie przebywał cesarz Karol IV. Starał się tam R. o włączenie biskupstwa wrocławskiego do metropolii praskiej. Książęta śląscy zabiegali wówczas w Kurii o zatwierdzenie szeregu beneficjów dla duchowieństwa diecezji wrocławskiej, co miało podkreślić jej niezawisłość od Pragi. Niezależnie od tego R. wyjednał zdjęcie ekskomuniki rzuconej na swego ojca oraz uzyskał różne odpusty dla siebie i swego dworu.
Po dojściu do pełnoletności R. sprawował rządy przejściowo razem z braćmi. W r. 1372 zobowiązali się wobec Ludwika I, że w ciągu 10 lat nie dokonają podziału księstwa. W r. 1374 R. objął faktycznie samodzielne rządy w księstwie. Był blisko związany z dworem brzeskim Ludwika I i współuczestniczył w realizacji jego linii politycznej. Małżeństwo R-a z Jadwigą (zob.), wdową po Kazimierzu Wielkim (zob.), zawarte zapewne z aprobatą a może i z inicjatywy stryja w r. 1372 (zapewne na krótko przed 10 II) świadczy o dążeniach Ludwika I do podtrzymywania kontaktów dworu brzeskiego z książętami piastowskimi innych ziem polskich. R. z braćmi, wraz z Ludwikiem I i jego synem Henrykiem, złożył 21 V 1379 w Pradze hołd Wacławowi IV uzyskując zgodę królewską na wspólne dziedziczenie w dzielnicy brzeskiej i legnickiej. Powtórnie R. uczestniczył w zrzeczeniu się przez książąt brzeskich i legnickich wszelkich praw do księstwa wrocławskiego, jaworskiego i świdnickiego 6 I 1383, co połączone było z odnowieniem aktu wierności wobec Wacława IV. W r. 1402 został R. jednym z naczelników ogólnośląskiego związku książąt, rycerstwa i miast opowiadającego się przy Wacławie IV, a mającego na celu utrzymanie w kraju bezpieczeństwa i spokoju.
R., początkowo ze swymi braćmi, a od r. 1374 samodzielnie wystawił wiele przywilejów regulujących sprawy gospodarcze i prawne w obrębie swej dzielnicy (szczególnie w Legnicy). Przejawem zainteresowań artystycznych R-a, będących zapewne w jakimś stopniu kontynuacją szerokiego mecenatu stryja Ludwika I, było polecenie ok. 1380 r. wykonania kopii kodeksu lubińskiego z legendą obrazową o św. Jadwidze. „Kronika książąt polskich”, dzieło Piotra z Byczyny, zostało opracowane na wielokrotne prośby Ludwika I, R-a i jego brata Wacława, bpa wrocławskiego. R. zmarł w r. 1409, przed 12 I, i pochowany został w kościele kolegiackim Św. Grobu w Legnicy (rozebranym w l. 1531–7).
Ze związku małżeńskiego R-a z Jadwigą pozostały dwie córki: Barbara (1372–1384 – zm. 1436), żona Rudolfa III, elektora saskiego, i Agnieszka (po 1385 – zm. po 12 III lub po 7 VII 1411), klaryska we Wrocławiu.
Podob. R-a na pieczęci znanej jedynie z reprod. w: Thebesius G., … Liegnitzische Jahr-Bücher, Jauer [Jaworów] 1733 tabl. XXIII; – Dworzaczek, tabl. 5; Grotefend, Stammtafeln, nr 24; Wutke, Stammtafeln; – Heck R., Kronika książąt polskich – metoda prezentacji dziejów, w: Dawna historiografia Śląska, Opole 1980 s. 63–4; Hist. Śląska, I cz. 2; Hist. Śląska, PAU, I 526, 548–9, 560–1, III indeks; Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, I; Karłowska-Kamzowa A., Fundacje artystyczne księcia Ludwika I brzeskiego, Opole 1970 s. 99, 101; Kębłowski J., Nagrobek księcia Wacława i Anny w Legnicy, Szkice Legnickie 4, Wr. 1967 s. 47, 52, 53, 54, 59, 61; – Acta summorum pontificum res gestas Bohemicas aevi praehussitici et hussitici illustrantis, Pragae 1980 I nr 105, 119; Bullarium Poloniae, Romae 1985 II; Cod. Lusatiae Superioris, III; Lehns- u. Besitzurkunden Schlesien, I; Mon. Pol. Hist., II, III; Mon. Pol. Vat., III; Script. Rer. Sil., II, XII (Liegnitze Chronik); Urkundenbuch der Stadt Liegnitz und ihres Weichbildes bis zum Jahre 1455, Hrsg. von F. W. Schirrmacher, Liegnitz 1866; Vet. Mon. Pol., I.
Andrzej Wędzki