Kalinowski Samuel Jerzy h. Kalinowa (zm. 1652), oboźny koronny. Był synem Marcina, hetmana polnego kor., i księżniczki Heleny Koreckiej. W r. 1643 otrzymał od ojca starostwo bracławskie, lityńskie i lubeckie, w r. 1646 husiatyńskie, a niebawem i czernihowskie; K. Niesiecki nazywał go nadto starostą łojowskim. W r. 1646 związał się K. z programem politycznym kanclerza Jerzego Ossolińskiego przez małżeństwo z jego najmłodszą córką Urszulą Brygidą, zawarte w Warszawie 20 V w pałacu Ossolińskich (zob. panegiryki u Estreichera); wesele zaszczycił król Władysław IV wraz z królową Ludwiką Marią i królewiczem Zygmuntem Kazimierzem. Stało się ono okazją do wymiany zdań na ważne tematy państwowe, m. in. gotowanej wówczas przez króla wojny tureckiej. W planowanej wojnie J. Ossoliński posługiwał się w r. 1647 swym zięciem w kontaktach z Kozakami. K. za przykładem ojca hetmana był przede wszystkim żołnierzem. W r. 1648 wziął udział w bitwie pod Korsuniem jako oboźny wojskowy (praefectus castrorum); po bitwie ofiarował swoje rodzinne kosztowności na wykupno polskich jeńców z rąk nieprzyjacielskich. Walczył też pod Piławcami we wrześniu 1648 r. Jesienią t. r. wystawił chorągiew husarską ze 120 koni oraz chorągiew kozacką ze 150 koni, które podzieliły los K-ego w r. 1652. W r. 1648 podpisał K. elekcję Jana Kazimierza z woj. czernihowskim. Nie jest pewne, czy przebywał w oblężonym Zbarażu. Niesiecki podawał, że wraz z Piotrem Potockim, generałem podolskim, był wówczas w Kamieńcu.
W r. 1649 został K. oboźnym kor. Umierający teść J. Ossoliński przeznaczył w styczniu 1650 r. K-emu starostwo stężyckie, ale król nadał je komu innemu. Dn. 7 V 1650 r. otrzymał natomiast K. wraz z żoną po teściu starostwo brodnickie w woj. chełmińskim wraz z Lidzbarkiem, co wobec tego, że nie był indygeną, wywołało gwałtowne protesty szlachty pruskiej, zwłaszcza na drugim sejmie 1650 r. Prusacy grozili nawet zerwaniem sejmu; dopiero król zażegnał burzę obietnicą załatwienia tej sprawy przed następnym sejmem. Ale na pamiętnym styczniowym sejmie 1652 r. sprawa Brodnicy znowu hamowała obrady, gdyż król Jan Kazimierz nie dotrzymał słowa. Dopiero po śmierci męża Urszula Kalinowska odstąpiła to starostwo 18 X 1653 r. wojewodzie chełmińskiemu Janowi Kosowi.
W marcowej kampanii 1651 r. przeciw Kozakom walczył K. pod rozkazami ojca z własną chorągwią piechoty pod Szarogrodem, Czerniejowcami, Murachwą, Ścianą i Jampolem. Dn. 18 III 1651 r. wyprawił się K. z podjazdem pod Kalnik w woj. bracławskim dla wybadania stanowisk B. Chmielnickiego; przyprowadził kilku jeńców, ale część jego podjazdu pod J. Kondrackim rozbili Kozacy w Lipowcu. W maju 1651 r. starł się K. z Tatarami i Kozakami przy przeprawie przez Seret pod Kopyczyńcami, broniąc tyłów posuwającej się armii polskiej. W kampanii tej walczył w pułku swego ojca razem z chorągwiami husarską i kozacką oraz polską piechotą. Wziął też udział K. w bitwie pod Beresteczkiem w lewoskrzydłowej grupie wojsk swego ojca, a potem w działaniach wojennych pod Białą Cerkwią. W bitwie pod Batohem 2 VI 1652 r. podzielił tragiczny los ojca i zginął z rąk tatarskich. Wdowa długo łudziła się, że K. jest w jasyrze. Spiesząc z okupem do Husiatyna omal sama nie wpadła w ręce Tatarów. K. był właścicielem dóbr Lubecz, Łojów, Konotop i Husiatyn. Pozostawił trzech synów: Jerzego i Józefa, zmarłych młodo bezpotomnie, oraz Marcina Adama, starostę łojowskiego i gniewkowskiego.
Estreicher; Enc. Org.; Enc. Wojsk.; Boniecki; Niesiecki; Uruski; Czaplewski, Senatorowie Prus Król.; – Czapliński W., Dwa sejmy w r. 1652, Wr. 1955; Kubala L., Bitwa pod Beresteczkiem, Szkice historyczne, S. I, W. 1901; tenże, Jerzy Ossoliński, Lw.–W. 1924; tenże, Krwawe swaty, Szkice historyczne, S. II, Kr. 1896 s. 147, 148; tenże, Pierwsze „liberum veto”, Szkice historyczne, S. II, Kr. 1896 s. 85; Pułaski K., Kronika polskich rodów szlacheckich Podola, Wołynia i Ukrainy, Brody 1911 I; Wimmer J., Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii kor. w l. 1648–1655, Studia i Mater, do Hist. Wojsk., W. 1960 V; – Jakuba Michałowskiego księga pamiętnicza, Wyd. A. Helcel, Kr. 1864; Kochowski W., Annalium Poloniae ab obitu Vladislai IV climacter 1, Kr. 1683 s. 177; Lauda wiszeńskie 1648–1673, Oprac. A. Prochaska, Lw. 1911, Akta grodz. i ziem., XXI; Lengnich, Gesch. d. preuss. Lande, VII 91; Listy Krzysztofa Opalińskiego do brata Łukasza 1641–1653, Wyd. R. Pollak, Wr. 1957; Listy staropolskie z epoki Wazów, Oprac. H. Malewska, W. 1959; Oświęcim S., Dyaryusz 1643–1651, Wyd. W. Czerniak, Kr. 1907, Script. Rer. Pol., XIX; Pamiętniki Albrychta Stanisława Radziwiłła kanclerza w. lit., Wyd. E. Raczyński, P. 1839 II 200, 201, 427, 429, 431, 470; Rudawski W. J., Historia pol., Pet.–Mohylew 1855 I 115, 116, 130, 138, 188, 191; Temberski, Roczniki.
Adam Przyboś