Lutomirski (Lutomierscius, Lutomierski) Samuel (zm. 1711), minister i pedagog kalwiński, superintendent zborów kalwińskich w dystrykcie nowogródzkim. Był młodszym synem Jerzego, superintendenta nowogródzkiego, a bratem Jerzego, seniora żmudzkiego (zob.). Pisał się jak ojciec i brat «z Chełmicy». Kształcił się od r. 1672 w gimnazjum słuckim, które ukończył w r. 1677. W n. r. spotykamy go na uniwersytecie w Królewcu. Synod prowincjonalny obradujący t. r. w Wilnie (19–22 VI 1678) przyjął go na alumna i wyznaczył stypendium w wysokości 120 zł rocznie. W l. 1679–82 przebywał nadal za granicą, w tym na stypendium ufundowanym dla alumnów na uniwersytecie w Szkocji (Edynburg?). Synod 1681 r. wyznaczył mu 300 zł rocznie tytułem stypendium i 100 zł z dochodów publicznych na drogę powrotną z Anglii. W r. 1683 postanowieniem zgromadzenia prowincjonalnego w Żupranach posłany został do Słucka na lektora do zboru i katechistę do szkoły. Za lektorstwo miał otrzymywać 105 zł rocznie. W r. n. został lektorem w zborze kiejdańskim.
W r. 1689 promowano L-ego na ministra, został kaznodzieją zborowym w Kiejdanach oraz rektorem miejscowego gimnazjum. W t. r. z inicjatywy Daniela Kałaja powołano go do grona osób mających przetłumaczyć na język polski noty z Biblii holenderskiej. W trzy lata później (1692) powierzono mu nadto tłumaczenie piątej „Księgi Mojżesza” z Biblii holenderskiej. W r. 1694 był ministrem zboru w Bielicy. Synod prowincjonalny obradujący tutaj polecił mu wyszukanie dobrego kandydata na nauczyciela miejscowej szkoły, a ponieważ wyznaczony nauczyciel nie przybył, L. sam przez rok uczył dzieci w Bielicy (1695). W r. 1696 synod prowincjonalny w Kiejdanach obrał L-ego konseniorem nowogródzkim. W tym charakterze spotykamy go na synodzie dystryktowym w Orłowie w r. 1697. T. r. podpisał elekcję Augusta II z województwem wileńskim. Synod w Bielicy w r. 1698 wybrał go na swego delegata na synod prowincjonalny, a zgromadzenie prowincjonalne w Żupranach, w pocz. czerwca t. r., powierzyło mu funkcję pisarza synodowego. W r. 1700 był delegatem do palatyna reńskiego Filipa Karola w związku z zamierzoną sprzedażą dóbr radziwiłłowskich zwanych nejburskimi. Po śmierci Adama Wołka, superintendenta nowogródzkiego, zgromadzenie prowincjonalne w Kiejdanach w r. 1708 powierzyło L-emu godność superintendenta nowogródzkiego. Na tym stanowisku rozwinął szeroką akcję polityczną mającą na celu polepszenie położenia różnowierców. W r. 1710 ustanowiony został specjalny fundusz (korupcyjny) na poparcie spraw zborowych. Na jego kuratora obrany został m. in. L. W listach z tego okresu pisanych do D. E. Jabłońskiego, kaznodziei nadwornego Fryderyka I w Berlinie, podawał L. wiele projektów ulżenia położenia swoim współwyznawcom w Polsce i Litwie. Zmarł 29 VIII 1711. Żonaty z Marią z Figulasów (brzmienie nazwiska niepewne) miał córkę Elżbietę.
Boniecki (mylna data śmierci); – Konarski S., Szlachta kalwińska w Polsce, W. 1936; Łukaszewicz J., Dzieje kościołów wyznania helweckiego w Litwie, P. 1843 II 216; – Aeltere Universitäts-Matrikeln. Universität Frankfurt a. O., Hrsg. v. E. Friedlaender, Bd II: 1648–1811, Leipzig 1888; Obraz historyczny kalwinizmu na Litwie 1650–1696, Wyd. H. Barycz, „Reform. w Pol.” T. 4: 1926 s. 220; – AGAD: Arch. Radziwiłłowskie, Dz. VIII nr 543 s. 255, 710; B. Lit. Akad. Nauk w Wil.: F. 40 ERS–125, ERS–148 s. 48v., 49v., 51, ERS–715; B. Uniw. Warsz.: Arch. Synodu Ewangelicko-Reformowanego Sygn. 87, 491 s. 81, 85–6, 213.
Stanisław Tworek