Piskorski Sebastian Jan (1636–1707), profesor prawa i rektor Akad. Krak., kaznodzieja, pisarz. Ur. w Skawinie koło Krakowa jako syn Marcina; prawdopodobnie wywodził się z zubożałej szlachty h. Dołęga. Studia odbył w Uniw. Krak. i w październiku 1660 otrzymał stopień bakałarza sztuk wyzwolonych. W dedykacji do wydanego z tej okazji utworu okolicznościowego Virens Laureatus (Kr. 1660) nazwał współrodaka ze Skawiny, profesora Wojciecha Łańcuckiego, swym patronem i dobrodziejem, a w r. n. powitał obranie Łańcuckiego na rektora panegirykiem Auspicium… in rectorem renuntiatione (Kr.). Po uzyskaniu w kwietniu 1664 tytułu magistra jeszcze t. r. został profesorem poetyki, następnie retoryki w Szkołach Nowodworskich. Zwrócił tu na siebie uwagę jako autor i reżyser przedstawień szkolnych o treści religijnej i historycznej, z których największe uznanie zdobyło widowisko przygotowane na uroczystość koronacji Michała Korybuta Wiśniowieckiego Eleutheria Polonis semper celebrata (Kr. 1669), wystawiane przez młodzież na dziedzińcu Kolegium Władysławowskiego w październiku i listopadzie 1669. W tym czasie drukował głównie panegiryki, m. in. na cześć bpa sufragana krakowskiego Mikołaja Oborskiego, nowo powołanego bpa poznańskiego Stefana Wierzbowskiego oraz kaszt. kamienieckiego Franciszka Szembeka, jako fundatora kościoła Św. Kazimierza przy klasztorze Reformatów w Krakowie. Przez dwanaście lat P. był nauczycielem prywatnym przynajmniej trzech synów Szembeka: Stanisława, późniejszego arcbpa gnieźnieńskiego, Przecława i Aleksandra. Powołany 9 VII 1668 do Kolegium Mniejszego, przedstawił w październiku t. r. dysertację filozoficzną Quaestio physica de generatione substantiali (Kr. 1668) i od półr. letn. 1669 objął wykłady na Wydziale Filozoficznym. Wiosną 1671 wyjechał do Włoch; zatrzymał się w Padwie, gdzie 23 V t. r. immatrykulował się na tamtejszym uniwersytecie, a następnie studiował prawo w rzymskiej Sapienzy (studia prawnicze rozpoczął zapewne jeszcze w Akad. Krak.) i tutaj uzyskał 29 I 1672 tytuł doktora obojga praw. W Rzymie poznał bliżej sztukę G. L. Berniniego, stając się jej gorliwym propagatorem. Zaraz po powrocie do Krakowa podjął starania o uzyskanie miejsca w Kolegium Prawniczym, w związku z czym 19 IX t. r. przedstawił rozprawę z prawa kryminalnego Quaestio juridica de foro et poenis saecularium in criminibus mixti fori (Kr.). Oddelegowany przez władze uniwersyteckie do Poznania, od 12 XI 1672 do 3 XI 1675 pełnił obowiązki dyrektora i zarazem profesora prawa Akad. Lubrańskiego.
W kwietniu 1676 P. przyjął z rąk bpa M. Oborskiego święcenia kapłańskie i w t. r. objął stanowisko kaznodziei i spowiednika krakowskich klarysek przy kościele Św. Andrzeja. W r. n. jako prebendarz tychże klarysek zainicjował budowę eremu błogosławionej Salomei w Grodzisku koło Skały (na miejscu resztek dawnego klasztoru); w oparciu o wzory baroku rzymskiego i pod widocznymi wpływami sztuki Berniniego zaprojektował, a następnie sam pokierował pracami nad wzniesieniem całego kompleksu kościelnego, obejmującego kościółek, erem, kaplice, placyki z posągami świętych i panujących z rodziny błogosławionej Salomei oraz obelisk maryjny z posągiem słonia u podstawy, wykuty wg berniniowskiego obelisku sprzed kościoła Santa Maria Sopra Minerva w Rzymie. Powołany – prawdopodobnie za pośrednictwem Szembeków – na nauczyciela domowego synów hetmana polnego lit. Michała Kazimierza Radziwiłła: Karola i Jerzego, a następnie również ich kuzyna królewicza Jakuba Sobieskiego, przerabiał z nimi podstawowe elementy prawa ogólnego, podejmując także aktualne zagadnienia prawno-ustrojowe Rzpltej. Jak się wydaje, przebywał w tym czasie przede wszystkim w rezydencji Sobieskich w Jaworowie (m. in. w r. 1682), wchodząc w bliskie kontakty ze środowiskiem kulturalnym skupionym wokół króla. Powołany przez bpa Oborskiego na asesora sądu konsystorskiego, zabiegał u króla latem 1683 o interwencję w Rzymie w sprawie odnowienia procesu beatyfikacyjnego patronki klarysek błogosławionej Kingi. Mimo ofiarowywanego przez M. K. Radziwiłła beneficjum, jesienią 1683 powrócił do pracy w Uniw. Krak., gdzie 12 X t. r. uzyskał nostryfikację rzymskiego doktoratu prawa, wchodząc jako profesor do Kolegium Prawniczego z wykładami prawa cywilnego i kościelnego.
Dn. 6 XI 1683 (już jako prepozyt Kolegium Prawniczego, a zarazem archidiakon kolegiaty Wszystkich Świętych w Krakowie i kanonik wieluński) przedstawił w obecności licznie przybyłych z zewnątrz dostojników, m. in. Karola i Jerzego Radziwiłłów oraz królewicza Aleksandra Sobieskiego, wymaganą dysertację Quaestio juridica de successione legitima (Kr. 1683), poświęconą zasadom dziedziczenia. Niejako na marginesie bronionych tez wygłosił wtedy orację na cześć Jakuba Sobieskiego, wskazując, że jest on prawnym dziedzicem cnót króla Jana III (podkreślał udział królewicza w wiktorii wiedeńskiej). Być może pragnął w ten sposób skierować uwagę na przyszłego kandydata do tronu polskiego. Ceniony mówca, zwłaszcza upamiętniał wydarzenia rodzinne Szembeków, m. in. na uroczystość prymicji Michała Szembeka i wstąpienia do zakonu jego siostry Teresy wydrukował utrzymane w tonie panegirycznym kazanie Wesołe uraczenie Chrystusa (Kr. 1686). Prawdopodobnie z inspiracji Katarzyny z Sobieskich Radziwiłłowej przetłumaczył w tym czasie z łaciny na język polski kilkusetstronicowe dzieło „Żywoty Ojców abo Dzieie i duchowne powieści Starców Zakonnych, Pustelników Wschodnich” przypisywane św. Hieronimowi. Przekład, wyróżniający się na tle epoki wolnym od makaronizmów językiem, ukazał się nakładem protektorki w Krakowie w r. 1688. Instalowany z prezenty Uniwersytetu 2 VIII 1686 na proboszcza luborzyckiego, w dwa lata później otrzymał z polecenia Szembeków parafię w Zembocinie (dekanat miechowski), gdzie w l. 1688–90 rozbudował tamtejszy kościół i dał nowe zabudowania parafialne. W r. 1690 ukończył również budowę eremu błogosławionej Salomei w Grodzisku (szczegóły wykańczał jeszcze w pocz. XVIII w.), a jego program ikonologiczny przedstawił w łacińsko-polskim dziełku Flores vitae B. Salomeae (Kr. 1691), z ilustracjami Jerzego Eleutera Siemiginowskiego, nadwornego malarza królewskiego. Książeczka, uzupełniona zwięzłym przewodnikiem po eremie Flosculi Sacrae Eremi, doczekała się wznowienia w l. 1734 i 1735.
Od 24 X 1692 kanonik katedralny krakowski, jako znakomity erudyta i znawca sztuki (znał doskonale literaturę emblematyczną), P. wybrany został 1 XII t. r. przez ogólne zgromadzenie uniwersyteckie na dyrektora budowy nowo stawianego kościoła uniwersyteckiego Św. Anny. Poza nadzorem administracyjnym oraz ustawicznymi zabiegami o fundusze i odpowiedni budulec, niejednokrotnie decydował o kształcie architektonicznym kościoła. Wydaje się, że należał do grupy profesorów, która w r. 1689 zadecydowała o zmodyfikowaniu nakreślonego przez Tylmana z Gameren planu kościoła, przyjmując układ kościoła San Andrea della Valle w Rzymie. Szczęśliwy w doborze wykonawców, najbardziej zasłużył się sprowadzeniem znakomitego sztukatora, kontynuatora Berniniego: Baltazara Fontany; z malarzy zatrudnił m. in. J. E. Siemiginowskiego. Prawdopodobnie był nie tylko autorem ogólnego planu wystroju wnętrza, który dostarczył B. Fontanie jeszcze w r. 1695, ale – jak się wydaje – również twórcą szczegółowych programów ideowych i artystycznych, na co m. in. wskazuje zbieżność wątków dekoracyjnych z twórczością piśmienniczą, głównie kazaniami P-ego. Sam również zaprojektował i ufundował kaplicę Św. Sebastiana, która posłużyła następnie jako wzorzec dla innych, później w tym kościele budowanych kaplic, zaś program ikonologiczny nowo zbudowanej świątyni objaśnił w kazaniu «na dedykacją Kościoła Św. Anny», wygłoszonym w r. 1703. Jednocześnie gorliwie propagował sztukę B. Fontany w środowisku krakowskim, w szczególności w kościołach klarysek. Dzięki osobistym wpływom P-ego wykonał m. in. B. Fontana trzy stiukowe ołtarze w prezbiterium gotyckiego kościoła klarysek w Starym Sączu (1696–9), zaś w r. 1701 pokrył stiukami wnętrze kościoła Św. Andrzeja w Krakowie.
P., sześciokrotny rektor Uniwersytetu (1693/4, 1694, 1694/5, 1698, 1698/9, 1699), wydał w r. 1695 (Kr.) obszerną ustawę dla szkół parafialnych, podlegających jurysdykcji uniwersyteckiej, Leges scholis ecclesiarum jurisdictioni rectorali… subiectis (jest to jedyna ustawa uniwersytecka o szkołach parafialnych, jaka ukazała się w XVII w.), a w maju 1699 zadecydował o wprowadzeniu do studiów uniwersyteckich dzieła Mikołaja Zalaszowskiego „Ius Regni Poloniae” jako obowiązującego podręcznika dla studentów prawa. W l. 1695–1700 był prowizorem Szkół Nowodworskich, od r. 1692 podkanclerzym Wydziału Prawa, a następnie (od r. 1700) wszystkich czterech wydziałów. Prawdopodobnie z racji sprawowania tego urzędu zainicjował wśród nowo promowanych doktorów filozofii podjęcie i opracowanie oracji poświęconych uczczeniu patronów polskich, pt. „Pantheon” (Kr. 1696), a w dwa lata później zaproponował do opracowania temat kultu cudownych obrazów Matki Boskiej (druk.: Sacratissima Virginis Dei Matris Reginae Poloniae Maiestas in iconibus… observata, Kr. 1698). W r. 1702 z jego inspiracji wygłosili nowo promowani oracje na cześć założycieli i dobroczyńców Akademii, wydane pt. „Regia … sublimibus alta columnis, Alma Studii Generalis Cracoviensis, Universitas, in vim gratitudinis aeternum perennaturae, divis fundatoribus” (Kr.). Ok. r. 1700 otrzymał P. probostwo w Przemykowie. W tym okresie, poza nekrologami na śmierć Katarzyny z Sobieskich Radziwiłłowej oraz bpa krakowskiego Jana Małachowskiego, wydał obszerny zbiór własnych kazań: Kazania na dni Pańskie (Kr. 1706, umieścił tu m. in. kazanie na uroczystość poświęcenia kościoła Św. Anny oraz kazania poświęcone szerzeniu kultu błogosławionych Kingi i Salomei). W testamencie zapisał P. legaty kościołowi Św. Anny w Krakowie i eremowi błogosławionej Salomei w Grodzisku koło Skały (wraz ze wskazówkami dotyczącymi szczegółów wykończenia obu budowli) oraz kościołowi parafialnemu i szpitalowi w rodzinnej Skawinie. Cały księgozbiór, kopersztychy oraz kilka obrazów ze swej bogatej kolekcji przeznaczył dla Kolegium Prawniczego, z zastrzeżeniem udostępnienia ksiąg z zakresu humaniorów i filozofii stypendystom pochodzącym ze Skawiny. Nadto ustanowił osobny fundusz jako borkarnę dla studentów pochodzących ze Skawiny. Zmarł P. 17 VIII 1707 w Krakowie i pochowany został w podziemiach kościoła Św. Anny.
Portret na blasze w kościele Św. Anny (nad marmurowym epitafium, w prawej nawie przy wejściu), drugi mniejszy znajduje się w tamtejszej zakrystii; – Estreicher; Nowy Korbut. (Piśm. staropolskie), III; Historia nauki polskiej, Wr. 1974; Niesiecki; – Barycz H., Nowe i stare elementy w wychowaniu rodziny Sobieskich, „Studia Pedagog.” T. 3: 1956 s. 101–2; Hist. B. Jag., I; Janów J., Wstęp do Żywota Barlaama i Jozafata, Lw. 1935 s. CXVIII – CXIX; Leniek, Książka pamiątkowa Gimn. Św. Anny; Kot S., Szkolnictwo parafialne w Małopolsce XVI–XVIII w., Lw. 1912 s. 71; Maślińska-Nowakowa Z., Formy słowno-obrazowe dekoracji kościoła Św. Anny w Krakowie, w: Treści dzieła sztuki, W. 1969 s. 195–213; Michalewicz J., Szkoła parafialna w Luborzycy, Zesz. Nauk. UJ. Nr 140: Kr. 1966 s. 115; Miłobędzki A., Architektura polska XVII w., W. 1980; Mossakowski S., Charakterystyka i geneza formy architektonicznej kościoła Św. Anny w Krakowie, „Roczn. Krak.” T. 37: 1965; tenże, Tylman z Gameren, Wr. 1973; Pagaczewski J., Baltazar Fontana w Krakowie, „Roczn. Krak.” T. 11: 1909 s. 1–50; Pelc J., Obraz – słowo – znak. Studium o emblematach w literaturze staropolskiej, Wr. 1973; Przała J., Architektura i rzeźba Grodziska koło Skały, „Biul. Hist. Sztuki” T. 21: 1959 s. 123–4; Targosz K., Teatr Szkół Nowodworskich w Krakowie w XVII w., „Pam. Teatr.” R. 25: 1976 s. 24, 36; Wicher W., Ks. Szymon Stanisław Makowski, Kielce 1926 s. 55; Wiśniewski J., Dekanat miechowski, Radom 1917 s. 286, 291, 333; – Arch. nacji pol. w uniw. padewskim, I; Buchowski A., Gloria Domini super Templum… S. Annae, Kr. 1703; Podgórski S., Exceptio peremptoria Sebastiani Piskorski, Kr. 1707; Pruszcz P., Klejnoty stołecznego miasta Krakowa, Kr. 1861 s. 184–210; Statuta nec non liber promotionum; – Arch. Kapituły w Kr.: rkp. nr 17 (Acta actorum Capitularia ab a. 1690 ad a. 1695) s. 184, 186; Arch. Kurii Metropol. w Kr.: Liber Ordinatorum, t. 2 s. 195, t. 3 s. 47; Arch. UJ: rkp. nr 2, 20, 36 (s. 312–321 testament), 48, 49, 50, 64, 91, 106, 132, 135, 201, 202, 205, 208, 318; B. Jag.: rkp. nr 1083, nr 2406 (teksty wykładów P-ego z prawa cywilnego), Maślińska-Nowakowa Z., Rola tekstu literackiego w kształtowaniu dekoracji barokowego wnętrza na przykładzie kościoła Św. Anny w Krakowie (mszp. pracy doktorskiej).
Wanda Baczkowska