Siemowit (Siemko, Siemek), (ok. 1335–40–1391), książę cieszyński, przeor czeski joannitów. Był synem ks. cieszyńskiego Kazimierza (zob.) i księżniczki mazowieckiej Eufemii (zob.), bratem ks. Przemysława I Noszaka (zob.). Ze względu na dużą aktywność S-a od r. 1360 należy raczej przyjąć wcześniejszą datę jego urodzin – tj. ok. r. 1335 (data ur. za K. Jasińskim).
Wg siedemnastowiecznej tradycji, nie potwierdzonej jednak źródłami średniowiecznymi, S. brał w młodości udział w walkach joannitów z Turkami w obronie Rodos. Od r. 1360 był komturem uposażonej dużymi dobrami ziemskimi komturii joannitów w Małej Oleśnicy koło Oławy. Dbał o gospodarkę w posiadłościach klasztornych i energicznie bronił praw komturii, prowadząc liczne procesy, m.in. z księżniczką ziębicką Agnieszką.
W r. 1371 po śmierci przeora praskiego joannitów Jana ze Zwireticz, któremu podlegały Czechy, Morawy, Polska i Austria, S. został namiestnikiem tego przeoratu. Cesarz Karol IV poparł jego kandydaturę na godność przeora i doprowadził do faktycznego objęcia urzędu przez S-a. Kandydaturę S-a popierała przynajmniej część miejscowych komturów, lecz wielki mistrz Rajmund Berengar mianował przeorem Niemca, Hessona Schlägelholza. Ostatecznie S. otrzymał przeorat dzięki interwencji Karola IV u papieża Grzegorza XI w r. 1372. Poparcie cesarza zawdzięczał S. związkom swego brata Przemysława z Luksemburgami. Mimo, że S. rozbudował rezydencję przeorów w Pradze, po uzyskaniu przeoratu często przebywał na Śląsku,, zwłaszcza w Małej Oleśnicy, i troszczył się o jej sprawy majątkowe. Stale posługiwał się tytułami przeora czeskiego i księcia cieszyńskiego i występował obok brata na niektórych aktach państwowych.
W r. 1377 na kapitule w Opawie, zgodnie z wolą papieża, nałożył S. na komturów przeoratu czeskiego opłaty na wyekwipowanie wyprawy antytureckiej do Bułgarii. W r. 1378 razem z bratem przyjął w zastaw Żory od książąt opawskich. Po wypowiedzeniu w r. 1383 posłuszeństwa przez zwolenników obediencji rzymskiej rezydującemu na Rodos w. mistrzowi J. F. de Heredia, uznającemu papieża awiniońskiego, i wyborze na mistrza obediencji rzymskiej rezydującego w Neapolu R. Carraciolo, wraz z całym wielkim przeoratem niemieckim, któremu formalnie podlegał przeor czeski, S. uznał władzę Carraciola. W r. 1384 został przez niego mianowany skarbnikiem i namiestnikiem na obszar przeoratu niemieckiego, Saksonii, Brabancji, Flandrii i Hainaut, diecezji Liège i Cambrai. Do tej nominacji mogło się przyczynić sprawowanie wówczas funkcji namiestnika cesarskiego na obszarze Rzeszy przez brata S-a, Przemysława, co ponadto ułatwiało S-owi pełnienie urzędu. Jednak wobec oporu komturów z Saksonii i Brandenburgii przeciw uznaniu władzy S-a wyłączono ich w r 1385 spod jego jurysdykcji. Równocześnie S. rozbudowywał ośrodek pielgrzymkowy w Małej Oleśnicy. W r. 1385 uzyskał zgodę wielkiego mistrza na przekształcenie tamtejszej komturii z rycerskiej w kapłańską dla lepszej obsługi pielgrzymów. W l. 1384–8 wyjednał odpusty kilku polskich biskupów dla wiernych nawiedzających wizerunek Najśw. Marii Panny i relikwie Niewiniątka Betlejemskiego w Małej Oleśnicy.
S. występuje obok Przemysława i jego synów na dokumencie z r. 1385 potwierdzającym złożenie im przysięgi wierności przez rajców głogowskich po przyznaniu tego miasta Przemysławowi przez Wacława IV. W listopadzie t.r. uczestniczył w zawartej przez Przemysława transakcji zakupu miasta Strzelina od Bolka ziębickiego. Należał do związku książąt śląskich powstałego w r. 1387 dla zapewnienia bezpieczeństwa i pokoju w kraju, wobec osłabienia władzy królewskiej w Czechach i destabilizacji sytuacji na Śląsku. Ostatnia o nim wzmianka źródłowa pochodzi z października 1390, gdy poręczał spłatę długu brata. Ustąpił z urzędu przed czerwcem 1391, gdy występuje jego następca. Zmarł prawdopodobnie 25 IX 1391. Przytaczany niekiedy jako dowód późniejszej daty śmierci S-a list papieski z 12 V 1393 dotyczy rozstrzygnięcia sporu rozpoczętego podczas urzędowania S-a jako przeora, a więc przed czerwcem 1391 i nie świadczy, jakoby żył jeszcze w r. 1393.
S. używał dwóch pieczęci, na których widoczne było zarówno godło zakonu, jak i herb rodowy S-a. Starsza z nich, znana z l. 1363–88 przedstawia orła z krzyżami maltańskimi nad skrzydłami, zaś nowsza (nie wymieniana w dotychczasowej literaturze), używana co najmniej od r. 1376 – tarczę czwórdzielną w krzyż, na której polach przemiennie umieszczono orła i krzyż równoramienny.
Grotefend, Stammtafeln tabl. VII nr 8; Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, III 145–7; – Breycha-Vauthier de Baillamont A., Das Grosspriorat von Böhmen-Österreich, w: Der Johanniter-Orden. Der Malteser-Orden. Der ritterliche des hl. Johannes vom Spital zu Jerusalem, Köln 1970 s. 352; Czerwiński P., Zakon Maltański i jego stosunki z Polską na przestrzeni dziejów, Londyn 1962 s. 60; Hist. Śląska, PAU, I, III; Hist. Śląska, I cz. 2; Kaganiec M., Heraldyka Piastów śląskich 1146–1707, Kat. 1992 s. 165; Orzechowski K., Ogólnośląskie zgromadzenia stanowe, W.–Wr. 1979 s. 117–18; Panic J., Działalność dyplomatyczna księcia cieszyńskiego Przemysława Noszaka na dworze króla rzymskiego i czeskiego Wacława IV w latach 1378–1396, „Watra” 1989 s. 20–21; tenże, Działalność polityczna i dyplomatyczna księcia cieszyńskiego Przemysława Noszaka w czasach panowania Karola IV jako cesarza, tamże 1988 s. 41; tenże, Księstwo cieszyńskie w średniowieczu, Cieszyn 1988 s. 45, 52; Rachfahl F., Die Organisation der Gesamtsverwaltung Schlesiens vor dem dreissigjährigen Kriege, Leipzig 1894 s. 84–5; Starnawska M., Rola polskich zakonów krzyżowych w ruchu pielgrzymkowym, Spraw. Pozn. Tow. Przyj. Nauk., Wydz. Nauk o Sztuce, Nr 110, P. 1992 s. 114; Šefčik E., Pečeti těšínských Piastovců, Ostrava 1982 s. 7, 22; Stehr C., Chronik der ehemaligen Maltheser-Ordens-Commende jetztigen hochgräflichen Vork von Wartenburgischer Majorats-Herrschaft Klein Öls, Breslau 1846 s. 60–6; Szcześniak B., The Knights Hospitallers in Poland and Lithuania, Hague 1969 s. 21; Tadra F., Kulturní styky Čech s cizinou až do válek husitských, Praha 1897 s. 340; – Codex diplomaticus Ducatus Tessinensis, [Wyd.] E. Němec, Český Těšín 1955 I; Cod. Moraviae, Brünn 1878–1903 X nr 213, XV nr 312; Cod. Sil., IX; Crugerius G., Sacrorum pulverum Inclyti Regni Bohemiae et nobilium ejusdem pertinentium Moraviae et Silesiae pars prima, Litomisslii 1669, Sacri pulveres septembris, s. 128; Emler J., Libri confirmationum, Pragae 1868 II 50, 53, 71; Geschichtsquellen der Graftshaft Glatz, Hrsg. F. Volkmer, W. Hohaus, [b.m.w.] 1883 I 248; Lehns- u. Besitzurkunden Schlesiens, I, II; Mon. Vat. res gestas Bohemicas illustrantia, Pragae 1903 V cz. 1, Pragae 1949–53 IV; Regesta Bohemiae et Moraviae aetatis Venceslai IV, (1378–1419), t. 1, fasc. 1, 2, 3, Pragae 1967–74; – AP we Wr.: Dok. Wrocławia z 7 XII 1367, 25 VII 1379, 7 V 1390, Zbiór dok. klasztornych, Rep. 68 nr 69 (regest zaginionego dok.), Rep. 123 nr 48, Rep. 132a, depozyt paraf. Lwówek nr 13, Rep. 132a – dok. m. Złotoryi nr 62 (regest zaginionego dok.); Arch. Archidiec. we Wr.: rkp. V.32b; Státní Ustřední Archív w Pradze: Řad Maltežský – Listiny nr 23, 107, 108, 549, 554, 649, 650, 788, 790–796, 801, 804–810, 814–820, 822–832, 900, 1716, 1717, 1720 (mikrofilm w AP we Wr.), Řad Maltežský – Spisy inw. 74 kn. 3 (F.P. de Smitner, Diplomatarium Ordinis S. Johannis Hierosolymitani Magni Prioratus Bohemiae, Moraviae, Silesiae, Poloniae, Austriae, Styriae, Carintiae, Carniolae) nr 543, inw. 77 kart. 41, k. 337v., 338, 339v., inw. 220, kart. 124 a/11.
Maria Starnawska