Sławnik (zm. 1454), archidiakon uniejowski, kanonik gnieźnieński, kanclerz kapituły poznańskiej. Był synem Pawła, właściciela Radziątkowa w pow. piotrkowskim; w polskich źródłach notowany zazwyczaj bez miejsca pochodzenia. Nie wiadomo, czy Sławnik z Radziątkowa, występujący przed sądem ziemskim piotrkowskim w r. 1400, jest identyczny z S-iem, czy też może chodzi o jego krewnego (stryja?).
Po r. 1405 S. został plebanem w szlacheckich Kłomnicach w ziemi wieluńskiej. Jako Sławnik z Kłomnic wpisał się w r. 1412 na Uniw. Krak. i tu w r. 1415 uzyskał bakalaureat na Wydz. Sztuk Wyzwolonych. W t.r. oskarżany był – zapewne jako pleban – przed konsystorzem gnieźnieńskim o zabór dziesięcin. Na plebanii w Kłomnicach potwierdzony jest jeszcze w r. 1438; posiadał ją zapewne do śmierci. W r. 1417 zabiegał o kanonikat przy wawelskiej kolegiacie św. Mikołaja; w suplice określony został jako familiaris papieża Marcina V. W r. 1426 wystąpił po raz pierwszy z tytułem archidiakona uniejowskiego i beneficjum to, związane z funkcjami w rozległej jednostce administracyjnej archidiec. gnieźnieńskiej, utrzymał do śmierci. Tam też najpewniej działał w następnym dziesięcioleciu, choć brak o nim wiadomości z tego czasu.
W r. 1437 S. rozpoczął na szerszą skalę zabiegi o beneficja; być może były one ułatwione przez objęcie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego w t.r. przez kolegę S-a ze studiów, bakałarza z r. 1415, Wincentego Kota. W r. 1437 toczył spór o altarię w katedrze poznańskiej i otrzymał, po śmierci oficjała gnieźnieńskiego Benedykta z Modły, papieską prowizję na kanonikat w katedrze gnieźnieńskiej; prowizja powtórzona w r. 1438 (w sporze z wpływowym Wyszotą z Górki), została ostatecznie zrealizowana instalacją 10 XII 1439. W aktach sporu S. nazywany był archidiakonem i kanonikiem uniejowskim; teraz najpewniej złożył to ostatnie beneficjum. Jeszcze w t.r. składał suplikę o kanonikat w katedrze poznańskiej, opróżniony po przejściu jego posiadacza, Pawła Giżyckiego, na biskupstwo płockie. Dn. 19 VIII 1441 Wincenty Kot mianował S-a oficjałem uniejowskim; funkcję tę piastował niedługo (już w r. 1443 występuje jego następca). Dość często towarzyszył potem arcybiskupowi w objazdach diecezji. Od r. 1441 występował jako kanonik na posiedzeniach poznańskiej kapituły katedralnej, a od poł. r. 1443 – jako kanclerz tejże kapituły. Prałaturę tę uzyskał poprzez bliżej nieznaną zamianę, dokonaną najpewniej z jej poprzednim posiadaczem Janem Gruszczyńskim (jego instalację na kanonikat poznański w r. 1446 S. oprotestowywał). W r. 1444 starał się o kolejny kanonikat poznański, opróżniony przez Piotra Pniewskiego. W r. 1445, na jesiennej kapitule gnieźnieńskiej, otrzymał dom kanonicki w Gnieźnie, zwolniony po rezygnacji dra Adama z Będkowa. Jesienią 1447 arendował od wyjeżdżającego do Rzymu Adama ze Smolic, pisarza kapituły gnieźnieńskiej, jego dochody jako plebana tamtejszego kościoła św. Michała oraz altarysty katedralnego. W t.r. starał się w Rzymie o dziekanię łęczycką. W r.n., po sporach z mieszczaninem uniejowskim Łukaszem, sołtysem w Charchowie (wsi stanowiącej uposażenie archidiakona uniejowskiego), S. wykupił od niego – nie wiadomo czy dla siebie, czy dla swego urzędu – sołectwo za 40 grzywien (płatnych w czterech corocznych ratach).
Jednocześnie był S. aktywny w kapitule poznańskiej: w r. 1447 budował tu swą kurię kanonicką, jesienna kapituła generalna r. 1449 wybrała go do komisji dla rewizji statutów kapitulnych. Dokumenty bpa poznańskiego Andrzeja Bnińskiego wystawiane podczas kapituł generalnych opatrywane są w tych latach (własnoręczną?) formułą: «transivit per manus Slawnik cancellarii ecclesie Poznanienis».
Po śmierci arcybpa W. Kota (1448), podczas wakansu na stolicy prymasowskiej, S. zarządzał w imieniu kapituły arcybiskupim kluczem Grzegorzew, częściej też bywał w Gnieźnie, uczestnicząc w wielu posiedzeniach kapituły. W r. 1451 jeździł w imieniu kapituły do arcybpa Władysława Oporowskiego w sprawie dóbr kapitulnych, a jesienią t.r. obrany został na roczną kadencję jednym z dwu zarządców spraw (prokuratorów) kapituły. W r. 1452 uzyskał papieską zgodę na zamianę archidiakonatu uniejowskiego, ale jej nie zrealizował. W r. 1453, podczas kolejnego wakansu na stolicy gnieźnieńskiej, zarządzał, wraz ze scholastykiem Michałem Lasockim, bogatą tenutą sędziejowicką; jeszcze w t.r. kapituła musiała rozsądzać spory finansowe pomiędzy obydwoma zarządcami. W r. 1449 ufundował w katedrze gnieźnieńskiej altarię, uposażając ją czynszem rocznym 7 grzywien. W l. 1448 i 1452 jest też S. potwierdzony jako subkolektor świętopietrza w diec. gnieźnieńskiej. Jeszcze 1 I 1454 uczestniczył w posiedzeniu kapituły gnieźnieńskiej. Zmarł przed 7 III t.r., kiedy to kapituła poznańska nadawała dom kanonicki po nim i instalowała nowego kanclerza; podobnie 13 III t.r. kapituła gnieźnieńska wyznaczała nowych użytkowników wsi Lubrza i kurii kanonickiej S-a.
Korytkowski, Prałaci gnieźn., III 540–1 (błędna data roczna instalacji); Kozierowski S., Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej wschodniej Wielkopolski, P. 1926 I 63; Rosin R., Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, W. 1963 s. 93 (Sławik); Słownik staropolskich nazw osobowych, Red. W. Taszycki, Wr. 1977 V 111 (Sławik), 112 (Sławnik); – Gąsiorowski A., Skierska I., Oficjalaty okręgowe w późnośredniowiecznej archidiecezji poznańskiej, „Czas. Prawno-Hist.” T. 47: 1995 s. 123; Hain S., Wincenty Kot prymas Polski, P. 1948 (błędnie nazwany Janem Sławnikiem); – Acta capitulorum, I–II; Album stud. Univ. Crac., I 31; Bullarium Poloniae, Roma 1992–5 IV–V; Kod. Wpol., V (tu na s. 322 dok. nazywający S-a archidiakonem uniejowskim 1421 – data popsuta, zamiast 1441), X nr 1553, 1571, 1605, 1620, 1621; Łaski, Liber benef., II 545; Repertorium Germanicum, Tübingen 1985 VI 530; Statuta nec non liber promotionum, s. 9; Zbiór rot przysiąg sądowych, Wyd. R. Hube, W. 1888 nr 15; – Arch. Archidiec. w Gnieźnie: Acta capitulorum B 14 k. 198v.–265v., B 15 k. 1–68v.; Arch. Archidiec. w P.: Acta capitulorum CP 29 k. 5v.–158, Acta episcopalia I k. 36, 49v., 67, 67v., 92v., 129, 176, Ia k. 8v., 10, 24v.; B. PAN w Kr.: rkp. 8476 (tzw. Teki Rzymskie) k. 1, 7, 32, 92, 94, 96, 103; – Mater. Antoniego Gąsiorowskiego w Puszczykowie: Kartoteka kanoników gnieźnieńskich XV w. i odpisy dokumentów wielkopolskich z l. 1445–50 (dok. z 5 VII i 12 XI 1445, 29 IV i 14 XI 1446, 26 IV, 27 IV, 13 XI, 15 XI 1447, 1 VII 1448, 3 VII 1450).
Antoni Gąsiorowski