Jarosławski Spytek (pisał się Spytek z Tarnowa, po śmierci zwany Spytkiem z Jarosławia) h. Leliwa (zm. 1444), starosta lwowski. Trzeci, najmłodszy syn Spytka z Tarnowa, woj. sandomierskiego, i Sandochny ze Zgłobienia. Zarówno jak i starsi bracia, pisał się czasem z Tarnowa. Jako dworzanin król. pociągnął w r. 1440 z królem Władysławem na Węgry. Na wyjezdnym w Krakowie «w uznaniu pilnych służb» dostał zapis 200 grzywien na starostwie leżajskim, a w Budzie w sierpniu t. r., już po koronacji, król powiększył mu ten zapis o dalsze 600 grzywien. Było to niewątpliwie zabezpieczenie pożyczek, którymi J. go wspomagał. Wiosną lub z początku lata 1441 r. przybył J. do kraju i tu, zapewne w związku ze staraniami króla o wydatniejszą wojskową i pieniężną pomoc z Polski, mobilizował i własne środki finansowe. Mianowany został wtedy krótko przed 14 VII, po śmierci brata Rafała, starostą lwowskim. Sprawował ten urząd przez półtora roku. Jeszcze 11 I 1443 r. widzimy go jako starostę na rokach lwowskich, ale starostą gen. ziem ruskich, a więc lwowskim, już 31 VIII 1442 r. pisał się Piotr Odrowąż, woj. ruski, toczyła się więc widocznie walka o ten urząd. Ostatnią wzmiankę o J-m jako o staroście znajdujemy 1 II 1443 r. i dopiero od marca t. r. na urzędzie tym wymieniany jest wyłącznie Odrowąż. J. w okresie swego urzędowania tylko dorywczo dojeżdżał do Lwowa, zajęty własnymi, a może i królewskimi sprawami pieniężnymi. Pozastawiał, co się dało, i to nie tylko z dóbr własnych, ale i dzieci zmarłego brata Rafała, którymi się opiekował. W ściąganiu zewsząd gotowizny nie oglądał się zbytnio na przywileje mieszkańców i wracał na Węgry na pewno nie z próżnymi rękami. W Budzie 14 VIII 1443 r. uzyskał prawo składu dla Jarosławia. Nie wiemy, czy brał udział w pierwszej wyprawie przeciwko Turkom jesienią 1443 r. Zimą z r. 1443 na 1444, kiedy król wrócił do Budy, ostatni raz jeździł do Polski, zapewne znów po pieniądze. Widzimy go u boku królewskiego 21 i 22 IX 1444 r. w obozie pod Orsową w czasie przeprawy przez Dunaj. W bitwie pod Warną 10 XI zaginął bez wieści. Najprawdopodobniej poległ, ale rodzina sądziła, iż dostał się do niewoli, i jeszcze w r. 1447 król Kazimierz pisał do Hunyady’ego prosząc o pomoc w odnalezieniu go. Kiedy w r. 1451 bratankowie jego robili działy, uczynili zastrzeżenia na wypadek powrotu stryja.
Na węgierskim dworze króla Władysława przebywali też i starsi bracia J-ego: Rafał, dworzanin król. od r. 1437, kasztelan wojnicki ok. 1439 r., starosta lwowski w r. 1440; w lutym 1441 r. w Ostrzyhomiu pożyczył królowi 100 grzywien. Umarł t. r., zapewne 21 V, w czasie sprawowania sądów starościńskich we Lwowie. Kolegium Większemu Akad. Krak. legował 300 zł., które w XVI w. przyczyniły się do rozbudowy budynku biblioteki. Drugi z wojewodziców sandomierskich, Jan, też dworzanin król., bawił na Węgrzech wiosną 1441 r., kiedy pożyczył królowi poważną sumę 2 200 zł. węg. Nie żył 8 III 1442 r. Może umarł na obczyźnie.
W r. 1436 wojewodzice przeprowadzili działy ze swymi stryjecznymi braćmi z Tarnowa, uprawniając stan rzeczy istniejący faktycznie za życia ich ojca i stryja. Zostały więc przy nich miasta: Jarosław i Przeworsk z wsiami, Podhajczyki z wsiami w ziemi przemyskiej, Zgłobień z wsiami w ziemi sandomierskiej, miasto Bełżyce z wsiami w pow. lubelskim, Wadów w pow. krakowskim i królewszczyzna Leżajsk z wsiami. W działach przeprowadzonych następnie już między sobą Spytek i Jan wzięli dobra jarosławskie, Rafał – przeworskie.
Słow. Geogr., V 194; Niesiecki; Paprocki; Żychliński, VI; Maleczyński K., Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy, Lw. 1938; – Barycz, Historia UJ; Dąbrowski J., Władysław Jagiellończyk na Węgrzech, W. 1922; „Spraw. Kom. Hist. Sztuki AU” T. 5: 1896 s. 179, 180; – Akta Grodz. i Ziem., III, V, VI, VIII, X, XIII, XIV; Arch. Sanguszków, II; Cod. epist. saec. XV, II; Długosz, Opera, V; Materiały archiwalne, Wyd. A. Prochaska, Lw. 1890 s. 84, 85, 86; Mon. Pol. Hist., VI; Nakielski S., Miechovia, Kr. 1634 s. 426; Starod. prawa pol. pomn., II nr 2717, 3078, 3079, 3456; – B Czart.: rkp. 23 s. 11, 59, Terr. Przeworsc. 16 k. 416–21.
Włodzimierz Dworzaczek