Mierzeński (Leliwa-Mierzeński) Stanisław Hiacynt (1903–1964), dziennikarz, oficer kontrwywiadu Armii Krajowej, powieściopisarz. Ur. we Lwowie 16 VIII, był synem Alfreda i Gabrieli z Koźmińskich; pochodził z rodziny ziemiańskiej. Szkołę średnią ukończył w Nowej Wsi pod Warszawą. Brał udział w wojnie 1920 r. Od jesieni t.r. do r. 1924 studiował w Uniw. Lwow. na Wydziale Filozoficznym. W r. 1925 wstąpił do 15 p. Ułanów Poznańskich. Następnie (do r. 1927) studiował na Wydziale Rolnym Uniw. Pozn. i odbył praktykę rolniczą w majątku państwowym Wydrzno. Od r. 1930 mieszkał w Warszawie i jako dziennikarz pracował w „Expressie Porannym” (1930–4), w „Czasie” (1934–8, kierownik działu miejskiego i gospodarczego), w „Kurierze Polskim” (1938–9, dział gospodarczy), wreszcie (1939) jako kierownik działu propagandy prasowej w biurze podróży «Orbis». Był czynnym członkiem «Klubu 11 listopada», działającego pod protektoratem Edwarda Rydza-Śmigłego. W r. 1935 odbył sześciotygodniowy kurs kontrwywiadu, w r. 1937 awansował do stopnia porucznika rezerwy. Na przełomie 1938/9 r. i w kwietniu 1939 był przez kontrwywiad wysłany do Berlina. W r. 1939 odbył kampanię wrześniową w sztabie grupy «Narew» (Łomża). W l. 1939–41 pracował w Wilnie jako robotnik, biorąc udział w pracach konspiracyjnych.
Powróciwszy do Warszawy, oficjalnie zatrudniony był (1941–3) w firmie «Autosped»; w rzeczywistości był to lokal Armii Krajowej (AK). M-emu powierzono stanowisko szefa brygady kontrwywiadu tzw. «oficerskiej» pod komendą «Mocarza» (Kozubowskiego) i «Lotnego» vel «Witka» (Wincentego Jerzego Kwiecińskiego); M. rozpracował m. in. sprawę niejakiego Skossowskiego, Żyda, na którym za współpracę z Niemcami wykonano wyrok śmierci 1 IX 1943. Powstanie warszawskie przebył jako szef informacji okręgu Warszawa-Południe (ul. Wilcza). Po rozwiązaniu AK przez pewien czas współpracował z działającym przeciw władzy ludowej podziemnym ugrupowaniem «Wolność i Niezawisłość». W r. 1945 objął w Krakowie kierownictwo ekspozytury agencji «Glob». Od czerwca 1946 do sierpnia 1948 pracował we Wrocławiu jako dyrektor w Zjednoczeniu Przemysłu Olejarskiego. Był następnie aresztowany z artykułu 2 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 31 VIII 1944 i więziony do 22 XII 1954. Po uwolnieniu wyjechał na koszt państwa do Kudowej na kurację. Postanowieniem Prokuratury z 28 II 1957 sprawa M-ego została umorzona z braku podstaw do wniesienia aktu oskarżenia. W l. 1948–54 więziona była także żona M-ego. Od 1 III 1956 M. pracował w redakcji „Łowca Polskiego” jako sekretarz redakcji i pełnił tę funkcję aż do śmierci.
W czasie pobytu w więzieniu M. rozpoczął razem z Amerykaninem Hermannem H. Fieldem powieść, którą później wspólnie wydali pt. Okiennice. Ukazała się ona po polsku i po angielsku w r. 1958 w Warszawie i Nowym Jorku. Akcja powieści foczy się w Polsce podczas okupacji niemieckiej. Okiennice wydane zostały także w Anglii, Szwecji i Szwajcarii. Stypendium Fundacji Kościuszkowskiej umożliwiło M-emu pobyt w Stanach Zjednoczonych (1959–60). Znowu wspólnie z Fieldem wykończył M. powieść związaną z tym samym okresem i miejscem akcji pt. Kaczory (wyd. polskie W. 1962, angielskie Nowy Jork 1961 oraz tłumaczenie szwedzkie i niemieckie). Reportaż M-ego Amerykanie uzyskał pierwszą nagrodę na konkursie wydawnictwa «Książka i Wiedza» oraz tygodnika „Świat” (1962). M. zmarł na raka 10 VI 1964 w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Pośmiertnie ukazały się książki Amerykanie (W. 1964, Wyd. 3. 1966) oraz książka o podziemnym świecie businessu amerykańskiego Gangsterzy (Kat. 1967, wyd. 2. 1970).
M. był dwukrotnie żonaty: od ok. r. 1934 z Janiną z Wajchtów, 1. v. Stefanową Chrząszczewską, zamordowaną w r. 1943 na Pawiaku, od 15 IX 1945 z Aliną Grabowską (ur. 1919). Z drugiego małżeństwa pozostawił syna Andrzeja (ur. 1946).
Bartoszewski W., 1859 dni Warszawy, Kr. 1974; Dederichs R., Zwei Männer schreiben in der Zelle, „Kölner Stadtanzeiger” 1960 nr z 26 III; Grzegorczyk P., S. Mierzeński, „Roczn. Liter.” 1964 s. 543–4; Frühling J., Bezlitosny dokument (o Okiennicach), „Nowe Książki” 1958 nr 12; Kwieciński J., List do redakcji, „Polityka” 1974 nr 31; Osoff J., Field, Mierzeński in Boston, Recall years in Polish Prison, „The Boston Sunday Globe” 1959 nr z 15 XI; Sadkowski W., Posłowie do: M. S., Gangsterzy, Wyd. 2., Kat. 1970; – Klub 11 listopada. Uroczystość zamknięcia pierwszego półrocza prac Klubu w dniu 17 czerwca 1937…, W. 1937; Proces Adama Doboszyńskiego. Stenogram z rozprawy sądowej, W. 1949 s. 367–90, 569; – Nekrologi z r. 1964: „Łowiec Pol.” nr 13 (fot.), „Nowa Wieś” nr 51/52, „Życie Warsz.” nr 141, s. 8; – Arch. Paraf. Św. Floriana w Kr.: Testimonium copul. t. XV s. 35 Nr 122; Arch. Stowarzyszenia Dziennikarzy Pol. w W.; Arch. Związku Literatów Pol. w W.; Urząd Stanu Cywilnego W.-Śródmieście: Metryka Ur. Nr m/664/307/1903; – Archiwum i informacje Aliny Mierzeńskiej w W.; – Informacje Wincentego Jerzego Kwiecińskiego i Aleksandra Niwińskiego.
Andrzej Biernacki