Krasicki Stanisław h. Rogala (ok. 1540–1602), oboźny nadworny kor., kasztelan przemyski. Był najmłodszym z synów Jakuba z Siecina (Siecińskiego) i Barbary Orzechowskiej. Ród Krasickich wywodził się z niebogatej szlachty, osiadłej na Kujawach; ojciec K-ego wszedł, dzięki ożenkowi, w posiadanie dóbr Krasne (8 wsi) w ziemi przemyskiej, które stały się podstawą przyszłej potęgi materialnej tej gałęzi Siecińskich, zwącej się odtąd Krasickimi. Sam K. był od r. 1559 dworzaninem Zygmunta Augusta, w r. 1564 wysłany został przez króla do Lwowa z nakazem egzekucji hospodara mołdawskiego Tomży i jego stronników. W r. 1567 był wojskim przemyskim, w 1569 jako sekretarz królewski podpisał akt unii lubelskiej. Podczas pierwszego bezkrólewia włączył się do działalności politycznej na polu sejmikowym (woj. ruskie). Od r. 1574 występował jako stolnik lwowski. Po ucieczce Henryka współpracował z Janem Zamoyskim i wspólnie z Franciszkiem Krasińskim wystawił 100 koni przeciw Tatarom. Ok. połowy 1576 r. został mianowany przez Stefana Batorego oboźnym nadwornym kor. («Curruum Mtis Regiae praefectus») i odtąd towarzyszył mu we wszystkich walkach, poczynając od wojny z Gdańskiem, a kończąc na wyprawach moskiewskich 1579–82. Podczas tych ostatnich znajdował się wśród komisarzy przyjmujących kapitulację zamku połockiego (1579). Przy podejściu wojsk Rzplitej pod Psków (koniec sierpnia 1581 r.) nie najlepiej wypadły jego kwalifikacje oboźnego. Podczas bezkrólewia po śmierci Batorego występował jako zdecydowany stronnik Zygmunta Wazy i doszedł po jego obiorze do godności kasztelana przemyskiego (był nim już w r. 1593) i ochmistrza dworu królowej Anny Austriaczki. W r. 1593/4 uczestniczył w podróży Zygmunta III do Szwecji. Dn. 2 IX t. r., na 3 tygodnie przed odpłynięciem królewskiej floty, musiał uspokajać tumult pospólstwa w Gdańsku, skierowany przeciw Zygmuntowi III, podczas którego wielkie «urazy… odniósł». Sama podróż okrętem, połączona z wielkimi trudami i przygodami na burzliwym morzu, odbiła się fatalnie na zdrowiu K-ego. Odtąd nie brał udziału w życiu publicznym, zarządzając stworzoną przez siebie magnacką fortuną. Urosła ona szybko w wyniku nadań królewskich i prywatnych zakupów. Już w r. 1562 otrzymał od Zygmunta Augusta wójtostwo Cików (Czyków) w star. przemyskim, w 1570 – połowę miasteczka Bobrek (Bóbrka) w woj. sandomierskim, a później od Batorego w l. 1580–5 starostwa: bolemowskie (bolimowskie w woj. rawskim), lubomelskie i dolińskie (obydwa w woj. ruskim). W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XVI w. zakupił K. 2 wsie w pow. lwowskim oraz rozległe dobra dubieckie (80 miast i wsi) w pow. sanockim. Najprawdopodobniej jeszcze przed r. 1590 rozpoczął budowę renesansowego zamku bastejowego na miejscu fortalicji wzniesionej ok. r. 1550 przez jego ojca Jakuba Siecińskiego. Zajęto na ten cel część gruntów wsi Śliwnica, graniczących z Kraskami. Wokół zamku, którego budowa została zakończona jeszcze za życia K-ego, powstała nowa osada Krasiczyn.

Gorliwy katolik, uważany za biegłego w prawach rycerskich i miłośnika ludzi uczonych (Paprocki), chwalony był K. również za szczerość i ludzkość, której przykładem może być jego przychylny stosunek do próśb poddanych starościńskich. Żonaty był po raz pierwszy z Anną Żórawińską, dożywotniczką starostwa bobreckiego, z którą miał synów: Jerzego, chorążego halickiego i starostę dolińskiego, głośnego awannika z 1. poł. XVII w. (zm. 1645), i Marcina (zob.). Obydwom zapewnił staranne wykształcenie, wysyłając w r. 1586 na kilkuletnią naukę do Grazu, Ingolstadtu i Rzymu. Po śmierci pierwszej żony ożenił się K. w r. 1579 z Katarzyną Jakubowską i z małżeństwa tego miał córki: Katarzynę, za Janem Daniłowiczem woj. ruskim, i Annę, która wyszła za Kaspra Stanisławskiego, podkomorzego sanockiego. Po raz trzeci ożenił się z Anną, córką Pietkiewicza Jodki, wojskiego brzeskolitewskiego. Przed śmiercią zapisał 2 000 złp. dominikanom przemyskim, w których kościele (nie istniejącym dziś) został pochowany.

Płaskorzeźbione popiersie nad portalem zamku w Krasiczynie; – Enc. Wojsk.; Siarczyński, Obraz wieku panowania Zygmunta III, I; Boniecki; Paprocki; Żychliński, II; – Baliński M., Lipiński T., Starożytna Polska, W. 1885 II 795; Frazik J. T., Zamek w Krasiczynie, Zesz. Nauk. Politechniki Krak. nr 12, Architektura, Kr. 1968 z. 22 s. 162–70; Górski K., Pierwsza wojna Rzpltej z W. Księstwem Moskiewskim za Batorego, „Bibl. Warsz.” 1892 t. 2 s. III; Łoziński W., Prawem i lewem, Kr. 1957; Niemcewicz J. U., Dzieje panowania Zygmunta III, Kr. 1860; Wolski K., Krasiczyn, „Roczn. Przemyski” T. 9: 1962 z. 1 s. 305; Zlat M., Zamek w Krasiczynie, Studia Renesansowe, Wr. 1963 III 26, 44, 49–56, 70; – Akta grodz. i ziem., XX; Akta Metryki Kor.; Akta Unii; Arch. Zamoyskiego, III; Bibl. Ord. Krasińskich, V, VI; Bielski, Kronika, II 1149, III 1454, 1705, 1707; Księgi podskarbińskie; Lepszy K., Trzy relacje o podróży Zygmunta III do Szwecji, „Jantar” R. 2: 1938 z. 4 s. 234, 235; Matricularum summ., V cz. 2 poz. 9078, 9128, 10504; Piotrowski J., Dziennik wyprawy Batorego pod Psków, Wyd. A. Czuczyński, Kr. 1894 (pod hasłem oboźny); Polska XVI w., Ruś Czerwona, Wyd. A. Jabłonowski, W. 1902–3, Źrółta Dziej., XVIII cz. 1 i 2; Script. Rer. Pol., VIII, XI, XX; Starod. Prawa Pol. Pomn., XII; Tomkowicz S., Materiały do historii stosunków kulturalnych w XVI w., Kr. 1915 s. 62; Uchańsciana, IV; Żółkiewski S., Pisma, Wyd. A. Bielowski, Lw. 1861.

Henryk Kotarski