Ruziewicz Stanisław Leon (1889–1941), matematyk, profesor Uniw. Lwow. Ur. 29 VIII w Podstajach (pow. kołomyjski), był synem Franciszka, wiejskiego rzemieślnika-budowniczego, i Teresy z Jasińskich.
R. uczęszczał do I Gimnazjum w Kołomyi, do III Gimnazjum we Lwowie i po wczesnej śmierci ojca znów w Kołomyi, gdzie zdał maturę. Już w gimnazjum i potem w czasie studiów wyższych utrzymywał się sam z korepetycji. W l. 1908–13 studiował matematykę, filozofię i astronomię na Uniw. Lwow., pod kierunkiem Józefa Puzyny doktoryzował się z matematyki na podstawie pracy O funkcji ciągłej, monotonicznej, nie posiadającej pochodnej w nieprzeliczalnej mnogości punktów („Spraw. z Posiedzeń Tow. Nauk. Warsz.” 1913). W czasie studiów nawiązał bliższy kontakt z Wacławem Sierpińskim, który ułatwił mu druk prac z teorii mnogości w wydawnictwach Tow. Naukowego Warszawskiego (TNW) oraz w „Wektorze”. W l. 1913–14 specjalizował się jako stypendysta AU (z fundacji i Władysława Kretkowskiego) u Feliksa Kleina w Getyndze. W l. 1915–18 służył w armii austriackiej (był kancelistą wojskowym w Galicji i na Węgrzech). Zwolniony wiosną 1918, pracował od kwietnia do września 1918 jako nauczyciel matematyki w gimnazjum realnym w Łańcucie, od 26 IX 1918 do r. 1921 jako nauczyciel matematyki w VIII Gimnazjum we Lwowie. W r. 1918 habilitował się na Uniw. Lwow. z matematyki na podstawie pracy O funkcjach ciągłych monotonicznych, posiadających pantachiczne przedziały stałości („Prace Mat.-Fizyczne” T. 27: 1916). W l. 1918–21 był docentem, a od r. 1921 profesorem nadzwycz. przy I Katedrze Matematyki Uniw. Lwow., od r. 1924 profesorem zwycz., w l. 1921–33 był kierownikiem III Katedry Matematyki Uniw. Lwow., w l. 1932/3 dziekanem Wydz. Matematyczno-Przyrodniczego. W r. 1933 katedrę jego w ramach reformy jędrzejowiczowskiej skasowano a R-a przeniesiono w r. 1935 w stan spoczynku. R. pozostał jednak dalej w kontakcie z uniwersytetem wykładając do r. 1939 teorię funkcji rzeczywistych, matematykę dla przyrodników i problemy teorii mnogości. Równolegle w l. 1925–8 kierował R. jako zastępca profesora III Katedrą i Zakładem Matematyki na Wydz. Ogólnym Politechn. Lwow., po jej przejęciu przez Kazimierza Kuratowskiego wykładał w niej dalej, do likwidacji tego wydziału w r. 1933, różne działy wyższej matematyki, szczególnie funkcje analityczne i arytmetykę teoretyczną.
Po przejściu na emeryturę pracował R. w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego (WSHZ), gdzie wykładał arytmetykę handlową, arytmetykę polityczną, matematykę finansową – od r. 1935 w formie wykładów zleconych, od r. 1937 jako profesor zwycz. matematyki stosowanej. W r. 1937 przyczynił się wybitnie do przekształcenia WSHZ w Akademię Handlu Zagranicznego (AHZ), a w r. 1939 został wybrany na jej rektora. Wobec wybuchu drugiej wojny światowej i późniejszych wydarzeń R. tej godności nie objął, ale w uczelni – również po zajęciu Lwowa przez ZSRR – nadal był do lata 1941 profesorem oraz przy rosyjskim rektorze – prorektorem.
R. należał obok Stefana Banacha i Hugona Steinhausa do twórców lwowskiej szkoły matematycznej. Opublikował kilkadziesiąt prac z analizy matematycznej, teorii mnogości, z teorii funkcji zmiennej rzeczywistej, z teorii równań funkcyjnych (m. in. z S. Banachem Sur les solutions d’une équation fonctionelle de J. Ch. Maxwell („Bull. International de l’Académie Polonaise des Sciences et des Lettres”, Classe de Sciences Mathématiques et Naturelles, S. A, 1922). Zainicjował w Polsce badania nad problemem rozkładu zbioru na rozłączne podzbiory, które kontynuował po nim jego uczeń Zbigniew Moroń. W pracy doktorskiej udowodnił istnienie funkcji ciągłych stale rosnących, nie posiadających pochodnej we wszędzie gęstej i wszędzie nieprzeliczalnej mnogości punktów; w podręczniku Wstęp do matematyki. Elementy algebry wyższej i teorii liczb (Lw. 1927) wprowadził, wraz z Eustachym Żylińskim, algebraiczne pojęcie pola wymiernego. Dostarczył nowych danych do zagadnienia funkcji ciągłych spełniających uogólniony warunek Lipschitza. Stawiał problemy, które potem w swej twórczości rozwiązywali inni, jak W. Sierpiński, S. Marcus, S. Piccard. Opublikował skrypt Wybrane działy z teorii liczb (Lw. 1929) i z E. Żylińskim książkę Algebra. Podręcznik dla klas wyższych szkół średnich (Lw. 1926–8 I–III). O nauczaniu matematyki i stanie polskiej matematyki wypowiadał się w l. 1933–5 w „Przeglądzie Pedagogicznym” oraz w prasie. Zajmował się również popularyzacją, m. in. w pracy Z zagadnień matematyki. Co wiemy, a czego nie wiemy o liczbach całkowitych („Kosmos” 1928 S. B). Pracował nad stworzeniem i wprowadzeniem do naukowej literatury nowoczesnych polskich terminów matematycznych.
W l. 1924–39 był R. egzaminatorem matematyki dla kandydatów na nauczycieli szkół średnich przy państwowej komisji egzaminacyjnej. Od r. 1919 był członkiem Polskiego Tow. Matematycznego (PTM), współzałożycielem, a w l. 1937–41 prezesem jego lwowskiego oddziału, a zarazem wiceprezesem całego PTM. W r. 1935 został członkiem przybranym Tow. Naukowego we Lwowie, w r. 1936 członkiem korespondentem TNW, w r. 1929 członkiem Circolo Matematico di Palermo. Współpracował do r. 1939 z czasopismem „Jahrbuch über Fortschritte der Mathematik”. Brał czynny udział w I (1927) i III (1937) Zjeździe Matematyków Polskich oraz w r. 1929 w I Kongresie Matematyków Krajów Słowiańskich w Warszawie. Miał zamiłowania muzyczne, w młodości grał na skrzypcach i myślał o karierze muzycznej, potem był znawcą poważnej muzyki. Przyjaźnił się z filozofami i logikami, jak Leon Chwistek, Kazimierz Ajdukiewicz i E. Żyliński. Dn. 11 VII 1941 (już po masowej egzekucji 4 VII profesorów lwowskich) został R. w swoim mieszkaniu aresztowany przez gestapo i z aresztowanym tegoż dnia poprzednim rektorem AHZ Henrykiem Korowiczem, zgładzony prawdopodobnie 12 VII 1941 i pochowany zapewne na przedmieściu lwowskim Piaski Janowskie.
W małżeństwie z Teofilą z Zembrzuskich (ślub 1 VII 1922) miał R. syna Zdzisława, profesora chemii fizycznej Politechn. Wrocł.
Karykatura R-a przez K. Sichulskiego w Muz. Narod. we Wr.; Kongres Matematyków Krajów Słowiańskich, Warszawa 23–27 IX 1929 w karykaturach Jotesa [J. Szwajcera] „Mathesis Pol.” T. 4: 1929 nr 7/8, dodatek i osobno W. 1929; – Biogramy uczonych pol., Cz. III; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Dianni J., Wachułka A., Tysiąc lat polskiej myśli matematycznej, W. 1963; Freundlich E., „An sicherem Ort”. Die Ermordung der Lemberger Hochschulprofessoren (Juli 1941), „Zeitgeschichte” 1976/7 H. 4 s. 407; Gołąb S., O dorobku matematyków polskich, „Życie Nauki” T. 3: 1947 z. 13–14 s. 79–91; Hist. Nauki Pol., IV; Iwiński T., Ponad pół wieku działalności matematyków polskich. Zarys historii Polskiego Towarzystwa Matematycznego, W. 1975 s. 172; Jaczewski B., Polityka naukowa państwa polskiego w latach 1918–1939, Wr. 1978; Kaźń profesorów lwowskich, lipiec 1941, Wr. 1989, fot. po s. 208; Kuratowski K., Pół wieku matematyki polskiej 1920–1970, W. 1973 (fot. zbiorowa); Marczewski E., Rozwój matematyki w Polsce, Kr. 1948 s. 18; Polska Akademia Umiejętności 1872–1952. Nauki lekarskie, ścisłe, przyrodnicze i o Ziemi, Wr. 1974; Sierpiński W., Ruziewicz Stanisław (1889–1941), „Roczn. TNW” 1938–45 s. 244–5; Vetter G., Přírodní vědy v Polsku. Sborník prodějiny přirodních věd a techniky, Praha 1957; Wachułka A., Życie i działalność naukowa Stanisława Ruziewicza, „Kwart. Hist. Nauki i Techn.” 1982 z. 3–4 s. 683–9 (fot., pełna bibliogr., błędne daty w tekście); Zarys dziejów nauk przyrodniczych w Polsce, W. 1983 s. 199; – „Spraw. Tow. Nauk. we Lw.” 1935 s. 59–60 (częściowa bibliogr.); – Arch. PAN: sygn. III-194 (w aktach W. Sierpińskiego); – Informacje syna, Zdzisława Ruziewicza.
Stanisław Marian Brzozowski