Opolski Stanisław (1876–1918), profesor chemii Uniw. Lwow. Ur. 6 V w Żurawnie (pow. Żydaczów), był synem Edmunda, notariusza, i Janiny ze Szczepańskich. Miał siedmioro rodzeństwa, m. in. siostrę Karolinę, żonę ministra Antoniego Ponikowskiego, braci: Adama, architekta, i Eugeniusza, rolnika. Gimnazjum ukończył w Stryju, w l. 1894–8 studiował chemię w Uniw. Lwow., w l. 1898–1905 był asystentem Bronisława Radziszewskiego, u którego doktoryzował się w r. 1900 na podstawie rozprawy Przyczynek do znajomości elektroujemnej natury rodników organicznych (Lw. 1900), a habilitował z chemii ogólnej w r. 1905. W l. 1904–6 pracował jako docent chemii w Krajowej Szkole Gospodarstwa Lasowego we Lwowie, w l. 1906–8 przebywał jako stypendysta AU u A. Hantzscha w Lipsku oraz w Genewie. W l. 1906–11 był docentem, w 1911–18 profesorem nadzwycz. i kierownikiem świeżo utworzonej w Uniw. Lwow. katedry chemii organicznej (tzw. II katedry chemii). Początkowo interesował się syntezą chemiczną, potem związkami organicznymi. Poważny jego dorobek obejmował badania nad różnymi estrami (Ueber Salze und Ester aus Benzolsulfonitraniliden, „Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft” 1907, O estrach benzolsulfonitranilidów, „Rozpr. AU Wydz. Mat. Przyr.” 1910), nad fenyloacetonitrylem (O solach i estrach nitrofenylooctonitryli, „Rozpr. AU Wydz. Mat. Przyr.” 1916, Bromowanie fenylooctonitrylu, tamże 1913), nad homologami tiofenu (Wpływ światła i ciepła na chlorowanie i bromowanie homologów tiofenu, tamże 1904, 1905), nad rodnikami elektroujemnymi (Przyczynek do znajomości elektroujemnej natury rodników organicznych, tamże 1899). Wydał też podręcznik Chemia organiczna (Lw. 1908–10 I–II, Lw. 1924), podstawowy w tej dziedzinie w okresie międzywojennym. Z zamiłowaniem popularyzował chemię na Powszechnych Wykładach Uniwersyteckich, czynny był bardzo w Tow. Przyrodników im. Kopernika we Lwowie, współredagował z Bronisławem Radziszewskim 1908–13 organ Towarzystwa „Kosmos”, a w l. 1916–18 był jego naczelnym redaktorem. Zmarł nagle na grypę 21 X 1918 we Lwowie, pochowany został na cmentarzu Łyczakowskim.
W małżeństwie z Marią z Ploderów, 1. v. Gońkową, miał synów: Władysława, lekarza, i Tadeusza, profesora mechaniki Wyższej Szkoły Inżynieryjnej w Lublinie.
W. Enc. Powsz. (PWN); – Lampe W., Zarys historii chemii w Polsce, Kr. 1948 s. 19; Opolski S., Chemia organiczna, Lw. 1924 I–II (fot.); Polska Akademia Umiejętności 1872–1952. Nauki lekarskie, ścisłe, przyrodnicze i o ziemi, Wr. 1974; – Kronika Uniwersytetu Lwowskiego, Lw. 1912 II; – „Czas” 1918 nr 474; „Kosmos” 1918/19 s. 283, 320–1; „Roczn. AU” 1899 s. 82, 1904 s. 98, 1905 s. 84, 1907 s. 159, 1910 s. 100, 1913 s. 42, 1916 s. 33; – Informacje rodziny.
Stanisław M. Brzozowski