INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Stanisław Penatius      plik z Polony, koloryzowany.

Stanisław Penatius  

 
 
Biogram został opublikowany w 1980 r. w XXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Penatius Stanisław (zm. 1570), humanista, pedagog, rektor lwowskiej szkoły katedralnej. Pochodził z rodziny mieszczańskiej z wielkopolskiego Buku, był synem Pawła. Humanistyczny przydomek Penatius urobił od rodowego nazwiska Pieniak (wg J. Skoczka) bądź Pióro względnie Piórko (wg J. Fijałka). Studia w Uniw. Krak. rozpoczął w półr. letn. 1558; kształcił się w humaniorach, m. in. pod kierunkiem Jana Leopolity (Nicza), podówczas członka Fakultetu Artystów. Prawdopodobnie wkrótce po bakalaureacie (ok. r. 1560) został nauczycielem szkoły parafialnej w Turobinie, skąd w półr. zim. 1565/6 powrócił do Krakowa, gdzie w krótkim czasie, bo już z początkiem 1566 r. uzyskał mistrzostwo sztuk wyzwolonych. Wykładów docenckich na Wydziale Filozoficznym nie podjął i jeszcze w t. r. (przed 26 VII) wyjechał do Lwowa, by objąć stanowisko rektora miejskiej szkoły katedralnej. Działalność pedagogiczną na nowej placówce zainaugurował wydanym w r. 1566 w oficynie M. Siebeneichera poematem dydaktyczno-religijnym Pietatis puerilis libri duo, który poprzedził pochwalną dedykacją dla swego mistrza Jana Leopolity, dołączając na końcu wierszowany utwór swego kolegi z uniwersyteckiej ławy Stanisława Mareniusza „Leges scholasticae Carmine conscriptae”. Wyniesione z okresu studiów zamiłowanie do literatury klasycznej zużytkował w pracy nauczycielskiej, kontynuując zapoczątkowany przez Benedykta Herbesta humanistyczny kierunek szkoły lwowskiej, której poziom podniósł wysoko, kształcąc swoich uczniów w elementach greki i lekturze trudniejszych autorów łacińskich. Jednocześnie dużą wagę przywiązywał do religijno-moralnego wychowania młodzieży, której poświęcił wspomniany utwór «o pobożności chłopięcej», a w testamencie polecił zakupić książki teologiczne «aprobowanych autorów» dla biblioteki szkolnej. Jako nauczyciel wykształcił kilku znanych później humanistów; do jego wychowanków należeli m. in. Walenty Wargocki, późniejszy kanonik i dziekan lwowski, Jan Ursinus, filolog i przyrodnik, późniejszy profesor Akad. Zamojskiej. Być może za jego życia rozpoczął naukę w szkole katedralnej Szymon Szymonowicz. Mimo krótkiego pobytu we Lwowie (1566–70) P. zżył się blisko z miejscowym patrycjatem oraz duchowieństwem skupionym wokół katedry lwowskiej. W testamencie, spisanym 25 IV 1570, zapisał znaczną część swej zasobnej humanistycznej biblioteki szkole lwowskiej, której ofiarował również kosztowne kobierce i ustanowił dla uczniów osobną fundację. Zmarł we Lwowie 4 V 1570 i pochowany został w kaplicy Kampianów w kościele katedralnym.

 

Estreicher; – Barycz, Historia UJ; tenże, W blaskach epoki Odrodzenia, W. 1968; Fijałek J., Moderniści katoliccy kościoła lwowskiego w XVI w., „Pam. Liter.” R. 9: 1910 s. 203–5; Heck K., Szymon Szymonowicz, jego żywot i dzieła. Cz. 1, Rozpr. PAU. Wydz. Filol., Kr. 1900 XXXIII; Skoczek J., Dzieje lwowskiej szkoły katedralnej, Lw. 1929 s. 251–3; tenże, Kraj lat dziecięcych Szymona Szymonowicza, w: Szymon Szymonowicz i jego czasy, Zamość 1929 s. 26 i n.; – Album stud. Univ. Crac., III 29; Starowolski, Monumenta Sarmatarum, s. 209; Statuta nec non liber promotionum, s. 205; – B. Jag.: 232, Cim. 5523 (Zapiski J. Musceniusza).

Leszek Hajdukiewicz

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.