INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Stanisław (w zakonie Rajmund) Jezierski      Frag. portretu z kościoła w Kocku.
Biogram został opublikowany w latach 1964-1965 w XI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Jezierski Stanisław Rajmund h. Nowina (1698–1782), biskup bakowski w Mołdawii. Syn Krzysztofa, miecznika łukowskiego, potem podstolego kijowskiego, i Teresy z Cieciszewskich; pochodził z rodziny licznie osiadłej w ziemi łukowskiej (jego bratankiem był znany Jacek Jezierski, kasztelan łukowski). J. wstąpił do dominikanów i przyjął imię zakonne Rajmund. Śluby zakonne złożył w r. 1714 z przynależnością do klasztoru lubelskiego. Studia filozoficzno-teologiczne odbywał w Krakowie, potem we Florencji. Wróciwszy do kraju ok. r. 1722 ze stopniem lektora, wykładał filozofię tomistyczną i teologię w Lublinie i w studium generalnym krakowskim. W Lublinie był przeorem (1729–30 i 1737–8) i kaznodzieją trybunalskim, zaś w krakowskim studium generalnym pełnił w l. 1734–6 funkcje regensa. W Lublinie zasłużył się przez wyjednanie od magistratu placu przylegającego od północy do kościoła Dominikanów, usunięcie stamtąd jatek rzeźniczych i rozpoczęcie budowy nowej kaplicy. W r. 1731 był sekretarzem prowincjała i towarzyszył mu na kapitułę generalną. W r. 1736 otrzymał w Krakowie doktorat teologii. Za poparciem kardynała J. A. Lipskiego został w r. 1737 biskupem bakowskim w Mołdawii (konsekracja w Kielcach 4 V 1737 czy 1738).

Stanowisko biskupa bakowskiego stało się z czasem wyłącznie tytularne, biskupi nie przebywali w diecezji, pełniąc rozmaite funkcje sufragańskie w Polsce. J. natomiast pragnął rzeczywiście wykonywać swe obowiązki. W r. 1741 odbył wizytację swej diecezji i złożył papieżowi obszerne o tym sprawozdanie, w którym stwierdzał zaniedbanie diecezji, zniszczenie kościołów i rezydencji, utratę dochodów. Na sejmie 1746 r. złożył memoriał o potrzebach diecezji. W r. 1751 uzyskał od króla i papieża jako rezydencję biskupią Śniatyn. Przeniesienie katedry biskupstwa bakowskiego do kościoła parafialnego w Śniatyniu nastąpiło w r. 1760. Dochody probostwa śniatyńskiego przeszły na uposażenie biskupstwa dopiero po śmierci ostatniego proboszcza (1776). Kościelną jurysdykcję do Śniatynia i Kut odstąpił J. w r. 1761 arcybiskupowi lwowskiemu. W r. 1749 znów udał się J. na wizytację swej diecezji i doręczył wówczas w Jassach pismo od kanclerza w. kor. dla hospodara mołdawskiego. Przez ambasadora francuskiego w Stambule J. starał się w r. 1747 bezskutecznie o przywrócenie dochodów diecezji, aby w niej umożliwić biskupowi rezydowanie. Faktyczny zarząd diecezji sprawowali prefekci wysyłani przez rzymską Kongregację Propagandy Wiary. J., starając się o uporządkowanie administracji diecezji, doprowadził na drodze umowy zawartej we Lwowie 20 III 1756 r. do uznania prefekta misji w Jassach za wikariusza generalnego diecezji, następnie postarał się o uzyskanie koadiutora w osobie Franciszka Kandyda Ossolińskiego (1765), a po przeniesieniu go na biskupstwo kijowskie koadiutorem bakowskim został Dominik Piotr Karwosiecki (1774). Ze Lwowa czy Śniatynia starał się J. o potrzeby swej diecezji. W r. 1763 wydał zarządzenie w sprawie należytego zaopatrzenia katolickich parafii na węgierskim pograniczu. W skomplikowanej sytuacji politycznej (konfederacja barska, wojna rosyjsko-turecka, pierwszy rozbiór Polski i przyłączenie Bukowiny do Austrii 1775) J. starał się zachować neutralność. Poprzez nuncjusza w Wiedniu starał się o rewindykację dla biskupstwa sreber z kościołów mołdawskich wywiezionych poprzednio do Siedmiogrodu. U hospodara Ghica wyjednał zwolnienie katolików i kleru katolickiego (m. in. w Trebus) z wielu obciążeń, dążył do załagodzenia sporów między franciszkanami a jezuitami. J. był ściśle związany z kapitułą lwowską. W r. 1752 został jej kanonikiem, kustoszem, w końcu dziekanem tej kapituły. Pełnił obowiązki oficjała kurii lwowskiej i wizytatora generalnego archidiecezji. Od r. 1760 był oficjałem lubelskim. Ponoć z ramienia kapituły lwowskiej kilkakrotnie zasiadał na Trybunale Koronnym (konkretnie wiadomo, że był deputatem w r. 1753). Jako osobiste (nie związane z biskupstwem bakowskim) beneficja posiadał probostwa: tuligłowskie, wielowiejskie i kockie. Był poza tym komendarzem kościoła w Garbowie.

J. występował jako kaznodzieja przed Trybunałem Koronnym, w różnych okazjach kościelnych oraz na pogrzebach. Język jego kazań jest barokowy, pełen makaronizmów. J. D. Janocki w swoim słowniku żyjących uczonych polskich (1755) zamieścił J-ego nie ze względu na drukowane dzieła, jak zastrzega, ale z powodu odnowienia i rozszerzenia biblioteki dominikańskiej w Lublinie, podkreślając, że odznaczał się on «oświeconym rozumem i szczerą dobrocią». J. zmarł 28 lub 29 IV (inna data 20 XII) 1782 r. we Lwowie.

 

Portret z r. 1752 w klasztorze dominikanów krakowskich; – Estreicher; W. Enc. Ilustr.; Enc. Kośc., (Bakońskie albo Bakowskie biskupstwo); Janocki, Lexicon, I 62–3, II 181; Boniecki; – Ardeleanu I., Istorie diecesei romîne greco-catolice a Oradei Mari, Oherla 1883 I 150–1; Barącz S., Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce, Lw. 1861 I 71–3; Gălinescu G., Altre notitie sui missionari cattolici nei paesi romeni, Diplomatarium Italicum II, Roma 1930; Codrescu Th., Uricarul, Iaşi 1861 V 418; Demkowicz M., Poczet biskupów katolickich w Mołdawii, „Pam. Relig. Moralny” S. II T. (8): 1861; Gams P. B., Series episcoporum ecclesiae catholicae, Ratisbonnae1873 s. 365; Iorga M., Istoria bisericii romîneşti, Valeniiş de Munte 1908 I; tenże, Studii şi documente cu privire la istoria romînilor, Bucureşti 1901 s. 101–2 (sprawozdanie J-ego z 1741); O misjach w Mołdawii w XVII i XVIII w., „Misje Katol.” 1883; Pall F., Le controversie fra i minori conventuali e i gesuiti nelle missioni di Moldavia, „Diplomatarium Italicum” (Roma) T. 4: 1939; „Pam. Relig. Moralny” T. 17: 1849 s. 503; Reychman J., Biskupstwo bakowskie, „Nasza Przeszłość” T. 4: 1948 s. 335–6; Sabau I. O., O nouă lista a episcopilor catolici din Moldova, „Revista Isterică” 1943 nr 7–12; Schmidt W., Romano-Catholici per Moldaviam Episcopatus et Rei Romano-Catholicae Res Gestae, Budapestini 1887 s. 109–30; Tagliavini C., Alcuni manuscritti rumeni, Studi Rumeni IV (1929–30); Wadowski J. A., Kościoły lubelskie, Kr. 1907 s. 250, 324–5, 331; Załęski, Jezuici, III cz. 2; – Acta Capituli Provinciae Poloniae Ordinis Praedicatorum in Conventu Varsaviensi S. Hyacinthi (11 IX 1734) celebrati, Varsaviae (1734); Chodykiewicz C., De rebus gestis, Berdyczoviae 1780 s. 292, 334; Januszewski A., Kazania przygodne, Berdyczów 1779 V 77, 133; Kędzierski B., Wiadomość o krzewieniu się wiary w Mołdawii, Lw. 1774; – Arch. klaszt. Dominikanów w Kr.: Liber studii generalis Crac. I s. 84, 183, 235, 342, 527, 584–5, Acta capit. provincialum OP. in Pol., ll. 1716–1737, Liber consil. conv. Leop. SS. Corp. Chr., t. II s. 2–3, 14, Luźne akta procesów tegoż klasztoru, Teleżyński L., Adnotationes, t. II liber I, cap. 19, 26, 28, 32, 36, 40, lib. III, cap. 52, 71; B. Czart.: rkp. 621; B. Kórn.: rkp. 93; B. Ossol.: „Inskrypcye bpów na korytarzu II. XX. Dominikanów włodzimierskich znayduiących się, przekopiowane”, sygn. lwowska II 94; – Materiały R. Świętochowskiego.

Jan Reychman

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
    Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.