Skrzecz Stanisław, pseud. konspiracyjny: Poleski (1903–1986), major WP, szef sztabu Komendy Garnizonu m. Wilno Armii Krajowej. Ur. 24 X w Orzycu (pow. makowski), był synem Jana, rolnika, i Anny z Rzepińskich.
Od r. 1916 S. uczył się w gimnazjum w Makowie Mazowieckim. W r. 1917 przeniósł się do Gimnazjum im. Piotra Skargi w Pułtusku, gdzie w r. 1924 zdał maturę. Służbę wojskową odbył w 1. zmotoryzowanym p. artylerii najcięższej w Warce. Dn. 7 I 1925 został skierowany do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii w Ostrowi–Komorowo i ukończył ją 15 IV 1925. W l. 1925–7 uczył się w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu i po jej ukończeniu otrzymał stopień podporucznika z przydziałem służbowym do 1. P. Artylerii Polowej (pap) Legionów w Wilnie. Służbę rozpoczął 14 VIII 1927 jako młodszy oficer w 2. baterii I dywizjonu i jednocześnie od 1 X 1927 do 15 IV 1928 był instruktorem Szkoły Podoficerskiej 1. pap Legionów. Od 1 VIII 1929 do 31 I 1930 odbył praktykę w 5. pp Legionów w Wilnie. Dn. 15 VIII 1929 został porucznikiem. Od 14 II 1930 do 19 IX 1934 służył w 1. P. Artylerii Lekkiej (pal) Legionów w Wilnie. Prawdopodobnie w l. 1934–9 pełnił służbę w Korpusie Ochrony Pogranicza. Dn. 19 III 1937 S. został mianowany kapitanem.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 S. był oficerem sztabu artylerii dywizyjnej 38. dyw. piechoty rezerwowej, która wchodziła w skład armii «Karpaty». Dywizja toczyła ciężkie walki na odcinku Sądowa Wisznia – Lasy Janowskie – Brzuchowice – Hołosko koło Lwowa. Dn. 20 IX 1939, po kapitulacji dywizji, S. uniknął niewoli i w listopadzie 1939 przedostał się do Wilna włączonego już do Litwy. Przystąpił do organizacji podziemnej Komisariat Rządu (KR), kierowanej przez Bronisława Świątnickiego. Podlegał kpt. dyplomowanemu Antoniemu Olechnowiczowi, szefowi wydz. wojskowego KR. Przybrał pseud. Poleski, którym posługiwał się odtąd prawie przez cały okres okupacji. Gdy w końcu grudnia t. r. KR weszła w skład organizacji Służba Zwycięstwu Polski, przekształconej wkrótce w Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), kierowanej w Wilnie przez ppłk. Nikodema Sulika, S. objął w styczniu 1940 stanowisko oficera organizacyjnego w komendzie garnizonu m. Wilna.
Po aneksji Litwy przez ZSRR w połowie czerwca 1940 zagrożony aresztowaniem, S. od grudnia t. r. ukrywał się we wsi Żejmy w pow. kiejdańskim pod nazwiskiem Henryk Konopka. Wrócił do Wilna zaraz po zajęciu go (24 VI 1941) przez Niemców, zameldował się u nowego komendanta okręgu wileńskiego ZWZ ppłk. Aleksandra Krzyżanowskiego i został komendantem dzielnicy «A», obejmującej północną część miasta, a w końcu r. 1942 szefem sztabu komendanta garnizonu m. Wilna mjr. Leona Koplewskiego («Dworu»). Na początku lipca 1944 w okręgu wileńskim Armii Krajowej (AK) została uruchomiona akcja «Burza», której końcową fazą była operacja «Ostra Brama» – próba samodzielnego opanowania Wilna przez AK przed wkroczeniem Armii Czerwonej; przeprowadzono ją 7 VII, jednak bez powodzenia.
W walkach prowadzonych następnie do 13 VII przez wojska radzieckie wzięły udział także oddziały miejskie AK, przy czym S. przebywał cały czas w śródmieściu na stanowisku dowodzenia komendy garnizonu. Po zajęciu Wilna przez Armię Czerwoną, gdy sztab polskiego dowództwa przystąpił do formowania z oddziałów AK korpusu, by walczyć dalej u boku wojsk sowieckich, S. przewidziany był na oficera sztabu odtwarzanego 1. pal Legionów AK; został awansowany do stopnia majora. Umowa o formowaniu korpusu okazała się podstępem, który ułatwił organom sowieckim aresztowanie polskich oficerów oraz internowanie żołnierzy AK, którzy brali udział w operacji «Ostra Brama». S. ustrzegł się aresztowania, przeszedł do konspiracji i podporządkował się kolejnemu komendantowi okręgu ppłk. dyplomowanemu Julianowi Kulikowskiemu. Został mianowany inspektorem inspektoratu «BC», któremu podlegały placówki AK na terenie pow. święciańskiego, brasławskiego, postawskiego i dziśnieńskiego. W styczniu 1945, w trakcie montowania siatki organizacyjnej na podległym mu terenie, został S. aresztowany przez NKWD i bez rozprawy sądowej wysłany do obozu w Workucie. Zwolniono go w grudniu 1948.
Po powrocie do Polski S. zamieszkał w Warszawie i w lutym 1949 podjął pracę. Był zatrudniony jako pracownik umysłowy na średnich stanowiskach kierowniczych, kolejno w: Głównym Urzędzie Statystycznym (luty–sierpień 1949), Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego (wrzesień 1949 – styczeń 1952) i Geoprojekcie (styczeń 1952 – maj 1975). Zmarł 21 III 1986, został pochowany na cmentarzu Bródnowskim. Był odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych dwukrotnie, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Armii Krajowej i Medalem Wojska (czterokrotnie).
W małżeństwie zawartym 30 VI 1932 w Wilnie z Zinaidą Chrenow (1909–1986), miał S. syna Jerzego (ur. 1936), technika telekomunikacji.
Rocznik oficerski, W. 1928, 1932; Piechota polska 1939–1945, Londyn 1973 Z. 13 s. 11; – Chocianowicz W., Dzieje 1 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów Józefa Piłsudskiego, Londyn 1976; Korab-Żebryk R., Operacja wileńska AK, W. 1985; Kryska-Karski T., Materiały do historii Wojska Polskiego, Londyn 1986 nr 18 s. 27; Tomaszewski L., Kronika Wileńska 1939–1941, W. 1994 (fot.); Wołkonowski J., Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej w latach 1939–1945, W. 1996; – Dziennik Personalny MSWojsk. 1927 nr 21, 1929 nr 14; „Życie Warszawy” 1986 nr 72 (nekrolog); – CAW: sygn. Ap 8922, Ap 15870; – Niwiński P., Garnizon konspiracyjny m. Wilna 1939–1945, Sopot 1991 (mszp. pracy mgr na Wydz. Historii KUL w L.), s. 62; Skrzecz Stanisław, Relacja W. 1984 (mszp.) w zbiorach L. Tomaszewskiego; – Informacje Mariny Zapalskiej z W.
Jerzy Adam Radomski i Longin Tomaszewski