Sługocki Stanisław h. Jastrzębiec (zm. po 1765), strażnik polny kor., kasztelan lubelski. Był synem Franciszka (zm. ok. 1719), sędziego ziemskiego chełmskiego.

Zapewne S. brał udział w konfederacji tarnogrodzkiej, bowiem w aktach z r. 1724 nazywany był «ubiegłym rotmistrzem chorągwi ziemi chełmskiej w czasie konfederacji, a obecnym chorążym Potockiego (Michała) pisarza wojskowego». W dn. 14 IX 1722 marszałkował chełmskiemu sejmikowi deputackiemu; był wówczas chorążym husarskim. W chorągwi husarskiej woj. podlaskiego Stanisława Mateusza Rzewuskiego w r. 1725 znajdował się jego poczet, a sam S., «z młodości lat swoich in sago służący» (Adam Stanisław Grabowski), być może należał do klienteli Rzewuskiego. Dn. 21 VIII 1725 uzyskał urząd stolnika chełmskiego. W maju 1731 był w Radomiu, prawdopodobnie jako komisarz na Tryb. Kor.

Podczas sejmu konwokacyjnego 1733 r. był S. posłem od wojska, następnie został przez sejmik chełmski obrany konsyliarzem konfederacji ziemi chełmskiej i posłem do regimentarza generalnego Stanisława Poniatowskiego. Z ramienia rady przy prymasie 4 VI 1733 wyznaczono go na posła do Porty, nic jednak o tej misji nie wiadomo. Posłował z ziemi chełmskiej na sejm elekcyjny; 10 IX 1733 wygłosił mowę jako przedstawiciel wojska, następnie 12 IX wraz z woj. ruskim podpisał wybór na króla Stanisława Leszczyńskiego. Prawdopodobnie wziął udział w konfederacji dzikowskiej, skoro 5 XI 1734 wszedł w skład delegacji do przebywającego w Królewcu króla Stanisława z notyfikacją powstania generalności. Dn. 30 VIII 1735 był na kole wojskowym pod Lwowem; wyznaczono go na komisarza do Tryb. radomskiego na kadencję w r. 1737. W r. 1735 został nadto posłem z woj. lubelskiego na sejm pacyfikacyjny (zerwany). Na sejmiku przedsejmowym chełmskim, 14 V 1736, wybrano go na posła do królowej.

Nie wiadomo, od kiedy datują się związki S-ego z «familią» Czartoryskich; być może sięgały czasów regimentarstwa Stanisława Poniatowskiego. W 2. poł. l. trzydziestych S. służył «familii» na sejmikach, był też przez przywódców stronnictwa stale, lecz bezskutecznie, rekomendowany do wakansów. Cieszył się sporym autorytetem w wojsku; od r. 1737 pełnił co najmniej kilkakrotnie funkcję regimentarza partii wołyńskiej lub jego zastępcy (subalterna). W tym charakterze w sierpniu 1737 wysłał do Niemirowa eskortę dla posłów rosyjskich. Regimentarzem partii wołyńskiej był też w lutym 1738; w styczniu 1739, wezwany przez hetmana w. kor. Józefa Potockiego, wyrażał przypuszczenie, że mogło to być w celu «zluzowania którego regimentarza». Został posłem z ziemi chełmskiej na sejm 1738 r.; obiecywał także pilnować elekcji na sejmiku deputackim chełmskim t.r. Obrany we wrześniu 1739 deputatem z ziemi chełmskiej, został 5 X t.r. marszałkiem Tryb. Kor. Dn. 2 VIII 1740 marszałkował sejmikowi chełmskiemu. W obliczu projektowanej przez hetmana Potockiego w r. 1741 konfederacji z udziałem armii «familia» przewidywała powierzenie S-emu szefostwa wojskowej rekonfederacji. W r. 1743 ponownie został komisarzem na Tryb. radomski; wraz z Kazimierzem Rudzińskim i Zygmuntem Kretkowskim nie dopuścił do planowanych przez Adama Tarłę zaburzeń. Dn. 7 I 1744 otrzymał strażnikostwo polne kor. W maju t.r. był na Tryb. radomskim jako komisarz od wojska.

Na sejm 1744 r. S. posłował z woj. kijowskiego. Podczas obrad był rekomendowany do «chleba dobrze zasłużonych» przez zaprzyjaźnionego z «familią» Adama Stanisława Grabowskiego, został ponadto wyznaczony do sądów sejmowych. Na sesji prowincji małopolskiej 19 X t.r. proponował, by deklarowane przez posłów z województw południowo-wschodnich sumy ryczałtowe na aukcję wojska natychmiast zapisywać w formie projektu konstytucji; w ten sposób chciał położyć kres działalności obstrukcjonistów. W początku maja 1746 S. został regimentarzem partii ukraińskiej wojsk kor., obejmując tę funkcję po Franciszku Ksawerym Nitosławskim, którego dymisję wymogła Rosja. Spędzał wiele czasu na wschodnim pograniczu państwa (głównie w Czartoryi na Wołyniu) i próbował w miarę szczupłych sił wojskowych uszczelniać granicę. Z jego raportów przeziera szczera troska o państwo. Wynika z nich nadto, iż S. był człowiekiem prostolinijnym, niezbyt wykształconym (zła ortografia, nieznajomość francuskiego), ale za to zżytym ze swoją oficerską profesją. W sierpniu 1746 na kole wojskowym pod Krasiłowem desygnowano S-ego na komisarza od wojska na Tryb. radomski w r. 1747, ponownie powierzono mu tę funkcję 5 VIII 1748 na kole pod Kozłowem. W r. 1749 bezskutecznie usiłował skłonić hetmana Potockiego do wzmocnienia dyscypliny w armii, m. in. przez sądy wojskowe na oficerów absentujących się od swych oddziałów; wywołało to niechęć wielu jego kolegów. Dn. 28 XI 1749 S. wydał uniwersał, w którym w trosce o zaopatrzenie powierzonego mu wojska i w obawie o niedostatek żywności na Ukrainie zakazał wywożenia zboża i warzyw za granicę, żądał też położenia kresu warzeniu tam piwa przez poddanych rosyjskich. W grudniu 1749 hetman Potocki pozbawił S-ego regimentarstwa, oddając je swojemu krewnemu, krajczemu kor. Franciszkowi Salezemu Potockiemu.

W sierpniu 1750 został S. wyznaczony przez Radę Senatu na posła Rzpltej do chana Arslana Gereja. Jego nominację niechętnie przyjął hetman Potocki, u którego S. zjawił się po dodatkowe instrukcje; «wódz» zarzucił mu pominięcie hetmańskiej rekomendacji do tej funkcji, a dworowi zlekceważenie uprawnień buławy do kierowania dyplomacją z muzułmańskim Wschodem. Toteż S. miał trudności z uzyskaniem od podskarbiego w. kor. Karola Sedlnickiego pieniędzy na koszty poselstwa, a instrukcji i listów od hetmana, który chciał poprzez swego agenta Józefa Chojeckiego uprzedzić i zdyskredydować misję S-ego. Z powodu tych przeszkód wyruszył w drogę dopiero po śmierci J. Potockiego, w sierpniu lub wrześniu 1751. Wrócił w listopadzie, zadowolony z wyniku swych bachczyserajskich rozmów, choć w istocie nie przyniosły one żadnych pozytywnych efektów. W grudniu 1751 złożył raport z poselstwa nowemu hetmanowi w. kor. Janowi Klemensowi Branickiemu. Po pobycie w maju 1752 na Tryb. Skarbowym w Radomiu, na którym miał jakąś sprawę (może z podskarbim w. kor., gdyż daremnie próbował odzyskać pieniądze wyłożone na poselstwo), S. udał się do Wschowy, gdzie relację z misji do chana składał z kolei Radzie Senatu i Augustowi III. W sierpniu t.r. był na kole wojskowym pod Drohiczynem. Na Tryb. Skarbowym w Radomiu w maju 1753 pełnił funkcję komisarza od wojska. W maju 1757, będąc komisarzem z woj. kijowskiego, bez powodzenia starał się o laskę Tryb. Skarbowego. Ponownie jako komisarz od wojska był na Tryb. radomskim w r. 1759; równolegle sprawował wówczas z polecenia hetmańskiego sądy wojskowe.

W atmosferze zaostrzonej walki partyjnej w październiku 1759 uczestniczył S. jako stronnik «familii» w burzliwej reasumpcji Tryb. Kor. w Piotrkowie. W r. 1760, obrany deputatem przez sejmik lubelski, nie zdołał wypełnić funkcji, gdyż przeciwny «familii» marszałek sejmiku odmówił wydania uchwały. Przy okazji tej elekcji wymieniono zasługi S-ego, a więc funkcję deputacką i marszałkowską w Tryb. Kor., kilkanaście razy sprawowane obowiązki komisarskie i kilkakrotne poselstwa sejmowe tego zasłużonego w armii «znakomitego męża». W marcu 1761, mimo usilnych starań Czartoryskich, S. nie zdobył mandatu z Lublina, gdyż sejmik został zerwany. Dn. 21 VII 1762 został mianowany kaszt. lubelskim; 13 IX t.r. zagajał sejmik deputacki lubelski, 14 IX – sejmik gospodarski, którego obradom przewodniczył do końca. W przygotowywanej w r. 1763 przez «familię» konfederacji był przewidywany na marszałka ziemi chełmskiej. Otworzył i doprowadził do końca sejmik gospodarski 14 IX 1763. Był sędzią kapturowym pow. łukowskiego (wybrany 6 II 1764). Jako duktor woj. lubelskiego uczestniczył we wrześniu 1764 w elekcji Stanisława Poniatowskiego, 29 X t.r. zagajał sejmik lubelski przed sejmem koronacyjnym; 30 X był marszałkiem sejmiku deputackiego. Dn. 23 I 1765 po rezygnacji S-ego jego chorągiew pancerną otrzymał Ignacy Woronicz. Przed 10 IV 1766 zrezygnował z kaszt. lubelskiej.

W r. 1724 układał się S. o dobra Podhorec z Jurewiczową, wdową po swoim bracie Łukaszu, prowadził też spory o dobra Hniszów, Pławnice, Brzyzowo i Uher (w ziemi chełmskiej), a w l. trzydziestych o Chojno i Maciejewo (tamże). Otrzymawszy 25 II 1741 chorągiew pancerną w wojsku kor., S. zachował (na pewno do r. 1749) porucznikostwo chorągwi husarskiej woj. wołyńskiego Michała Potockiego. Od stycznia 1749 do r. 1753 (albo do pocz. r. 1754) stał na czele pułku ordynacji ostrogskiej; dokonał wówczas lustracji źródeł jego dochodów. Z chorągwi pancernej zrezygnował w r. 1760 na rzecz bratanka Andrzeja. Mimo nieustannych zabiegów nie zdołał docisnąć się do «chleba dobrze zasłużonych». Data śmierci S-ego nie jest znana.

Najpóźniej od r. 1725 był S. żonaty z Anną z Rzepeckich (zm. 8 VIII 1755), miał z nią syna oraz córkę, zamężną Kamińską, dzierżawiącą wraz z mężem Olejniki i Zarudzie w kluczu konstantynowskim ordynacji ostrogskiej.

Niesiecki (tu S. mylony z kuzynem Józefem); Elektorowie; Elektorów poczet; Urzędnicy III/2, IV/4; – Bondyra W., Chronologia sejmików ziemi chełmskiej 1697–1762, „Roczn. Chełmski” T. 2: 1996; Dygdała J., Adam Stanisław Grabowski (1698–1766), Olsztyn 1994; Konopczyński W., Polska a Turcja, W. 1936; tenże, Polska w dobie wojny siedmioletniej, W. 1909–11 I–II (w indeksach mylony z bratankiem Andrzejem); tenże, Sejm grodzieński 1752 roku, w: tenże, Mrok i świt, W. 1911; Truchim S., Konfederacja dzikowska, P. 1921 s. 80; Skibiński M., Europa a Polska w dobie wojny o sukcesję austriacką, Kr. 1912 II; Waliszewski K., Potoccy i Czartoryscy, Kr. 1887; Zielińska Z., Walka „Familii” o reformę Rzeczypospolitej 1743–1752, W. 1983; – Diariusze sejmowe z w. XVIII, I; [Sługocki J.], Votum connubiale…, Leopoli 1719; Teka Podoskiego, IV 405; – „Gaz. Pol.” 1735 nr 58, 61, 1737 nr 17, 31, 33; „Kur. Pol.” 1730 nr 31, 1731 nr 77, 1739 nr 141, 143, 144, 1740 nr 193, 1744 nr 361, 378, 384, 1748 nr 407, 1757 nr 19; – AGAD: Arch. Publ. Potockich rkp. 127 s. 156, 303, 491, 493–494, rkp. 129 s. 154–156, 173, 398–405, 430–433, 483–489, Arch. Radziwiłłów Dz. V 14639, Dz. VI, 11–80 s. 156, Arch. Rodz. Poniatowskich rkp. 370, 372 (listy do S. Poniatowskiego: Brühl 8 VIII 1742 i 12 VI 1743, M. F. Czartoryski 6 XII 1751, K. Karaś b.d. [wrzesień 1751], J. Ogrodzki 13 III 1751), Arch. Roskie, korespondencja XXI/39, XXXV/67, 116, LVI/26, LIX/99, KK 3 s. 46, Metryka Kor. Sigillata 26 k. 12, 13, 16, 112, 132; AP w L.: Ks. grodzkie chełmskie, Rel. rkp. 122, 124, 127, 128, 131, 134, 136, Ks. grodzkie krasnostawskie, Rel. rkp. 47, 48, 49; B. Czart.: rkp. 497, 562, 571, 591 s. 104–105, rkp. 597, 706, k. 87–89, rkp. 777 s. 67, rkp. 820, 866, 867, 869, 937 s. 133–135, 423–424 (A. Grabowski do S. Poniatowskiego 18 V 1743 i S. do tegoż 18 V 1752), rkp. 2650, 2656, 3366 s. 216, rkp. 3429 (M.F. Czartoryski do J. Ogrodzkiego 10 XII 1749), rkp. 5903, 5952; B. Narod.: rkp. 3285/1 (12 IX 1750), rkp. 6934 III; B. Ossol.: rkp. 348 s. 88–89, SD 453/IX (A. A. Czartoryski do Brühla 1 VIII 1742), 454/XIII (M. Grabowski do Brühla 9 IV 1740), 458/XXXVI (S. Poniatowski do Brühla 14 VII i 16 IX 1741, 1 VIII 1742), 2099/35 (August III do J.Potockiego 22 II 1741), 3558/XI k. 96v., 153–154 (13 VIII i 20 XII 1749 relacje Goltza), 3589 (Brühl do S-ego 7 VI 1747), 3590 (S. do Brühla 20 XI 1751), 3591 (J. K. Branicki do Brühla 29 XII 1751); B. PAN w Kr.: rkp. 1101 k. 283, 8326 (lauda lubelskie), 8333 (lauda łukowskie).

Henryk Palkij i Zofia Zielińska