INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Stanisław Sobolewski z Piętek h. Ślepowron  

 
 
1680 - 1772-04-21
Biogram został opublikowany w latach 1999-2000 w XXXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sobolewski Stanisław z Piętek h. Ślepowron (1680–1772), podkomorzy warszawski, poseł na sejmy. Pochodził z mazowieckiej gałęzi rodziny, której przedstawiciele pisali się «z Piętek»; był synem Walentego, pisarza ziemskiego i grodzkiego warszawskiego, oraz Teresy, córki Zygmunta Wybranowskiego, woj. dorpackiego.

Dn. 14 III 1720 otrzymał S. po Mikołaju Twardowskim nominację na pisarstwo ziemskie i grodzkie warszawskie. Dn. 2 III 1739 objął podkomorstwo warszawskie, wakujące od ponad dziesięciu lat po śmierci Piotra Franciszka Alojzego Łoskiego. Po raz pierwszy został wybrany na posła ziemi warszawskiej na sejm grodzieński 1729 r., którego obrady zerwano przed obraniem marszałka. Ponownie z tej samej ziemi posłował na sejm ekstraordynaryjny warszawski 1733 r. Opowiedział się wówczas za kandydaturą do laski oboźnego kor. Jerzego Ożarowskiego związanego z Czartoryskimi. Stanowisko S-ego w czasie elekcji r. 1733 nie jest znane, jego podpisu nie ma bowiem ani wśród elektorów Stanisława Leszczyńskiego, ani Augusta III. Na sejmie pacyfikacyjnym 1736 r. podpisał się pod dyplomem elekcyjnym Augusta III. Został także wybrany do specjalnego sądu, powołanego na mocy konstytucji z 1717 r., mającego sądzić tych, którzy dopuścili się zbrodni przeciwko majestatowi królewskiemu. We wrześniu 1746, po sejmikach poselskich, S. wraz z braćmi Szamockimi zorganizował w Warszawie nielegalny sejmik elekcyjny; była to akcja przeciwników «familii». Przeciw organizatorom sejmiku manifest protestacyjny złożył w grodzie woj. mazowiecki Stanisław Poniatowski. Z Szamockimi bronił S. także przywileju solnego szlachty warszawskiej na Tryb. Kor. w Piotrkowie w r. 1747. Na sejmie 1748 r. reprezentował ponownie ziemię warszawską. Przed usunięciem z izby podczas rugów obronił go star. oświęcimski Adam Małachowski, czołowy stronnik Augusta III. Dn. 11 X wybrano S-ego do powstałej z inicjatywy Czartoryskich deputacji sejmowej, której zadaniem było zlustrowanie dochodów Rzpltej, co miało umożliwić szybką aukcję wojska.

Podczas kampanii przed reasumpcją Tryb. Kor. w r. 1763 zaskoczeniem dla dworu były działania S-ego, który 13 IX zdołał «wykraść» sejmik deputacki warszawski stronnictwu dworskiemu (zebrał go o piątej rano) i doprowadzić do wyboru dwóch kandydatów «familii». Jednym z nich był jego syn Maciej – pisarz ziemski i grodzki warszawski. Sprawa nabrała rozgłosu, lecz protesty dworu pozostały bezskuteczne. W r. 1764 S. zagajał w Warszawie sejmiki przedkonwokacyjny i przedkoronacyjny. Wziął udział w elekcji Stanisława Augusta – oddał na niego głos, a następnie podpisał dyplom elekcyjny. Na sejmie koronacyjnym występował jako marszałek konfederacji ziemi warszawskiej i podpisał akt złączenia się konfederacji kor. z lit. O związkach S-ego z «familią», a pośrednio także o jego zasługach dla tego stronnictwa, świadczy fakt, że w grudniu 1764 jedną z pierwszych nominacji nowego króla otrzymał rozpoczynający karierę polityczną syn S-ego Walenty, natomiast on sam na sejmie 1766 r. był rekomendowany do łask królewskich.

Z racji piastowanego urzędu podkomorzego S. przewodniczył niejednokrotnie obradom sejmiku gospodarczego warszawskiego. W r. 1767 na tymże sejmiku – wbrew dotychczasowym zasadom wyznaczania dwóch administratorów – zamierzał objąć samodzielnie lukratywne kierownictwo specjalnej administracji ziemi warszawskiej do poboru czopowego i szelężnego. Nie doszło jednak do tego z powodu zaniechania wyboru administratorów, których funkcję przejął pisarz komory warszawskiej. Dn. 17 V t.r. król osobiście odznaczył S-ego Orderem św. Stanisława. Od lipca 1744 był on też pierwszym świeckim przeorem Bractwa Adoracji Najświętszego Sakramentu przy kościele Sakramentek w Warszawie.

Niewiele wiadomo o majątku S-ego. W r. 1732 kupił od Ludwiki Krolewskiej wieś Krusze-Borki w ziemi warszawskiej, a w r. 1737 od Józefa Kossakowskiego część Szewnicy w ziemi nurskiej. W r. 1744 odkupił od Franciszka Kalisza część Komorowa w ziemi warszawskiej, którego pozostała część znajdowała się w rękach rodziny Sobolewskich od r. 1659. W r. 1760 Jan Fryderyk Jaszewski wraz z żoną odstąpili S-emu prawa do Suchej, Suskiej Woli i Płachty w pow. radomskim, w Warszawie miał posiadłość przy ul. Krzywe Koło. Zmarł 21 IV 1772, uroczystości żałobne, ze względu na Wielkanoc, odbyły się dopiero 29 IV. Pochowany został w dominikańskim kościele św. Jacka na Nowym Mieście w Warszawie.

S. był żonaty z Moniką (zm. 1769), córką kaszt. inowrocławskiego Macieja Gąsiorowskiego (zob.). Miał trzech synów: Dominika, łowczego ziemi nurskiej, Macieja Leona (zob.) i Walentego (zob.) oraz córkę Teresę, zamężną za star. zakroczymskim Józefem Młockim (zob.).

 

Boniecki, VI 4; Kapica, Herbarz; Niesiecki; Elektorów poczet; Łoza, Kawalerowie; Sozański, Imienne spisy osób; – Bartoszewicz J., Kościoły warszawskie rzymskokatolickie opisane pod względem historycznym, W. 1855; Benedyktynki od Nieustającej Adoracji w Warszawie 1688–1938, W. 1938; Konopczyński W., Polska w dobie wojny siedmioletniej, Kr.–W. 1911; Kościół świętego Jacka, W. 1927; Rafacz J., Sejmik gospodarczy ziemi warszawskiej 1717–1772, W. 1939; Sobieszczański F. M., Warszawa, W. 1967; Święcki, Historyczne pamiątki; Zielińska Z., Walka „Familii” o reformę Rzeczypospolitej 1743–1752, W. 1983; – Diariusz sejmu 1748, Wyd. W. Konopczyński, W. 1911; Diariusz sejmu walnego ordynaryjnego, W. 1766; Teka Podoskiego, III 299, IV 310, 322, 331; Vol. leg., VI 283, 316, VII 217, 221, 278, 309, 321; – „Kur. Warsz.” 1763 nr 81, 1764 nr 11, supl. do nr 87; „Wiad. Warsz.” 1767 nr 37, supl. do nr 40, 1772 nr 34; – B. Czart.: rkp. 590, 706, 3856, 3857; – Informacje Waldemara Mikulskiego i Ewy Zielińskiej z W.

Dorota Dukwicz

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.