Sołtan (Pereświet-Sołtan) Stanisław (1915–1992), szermierz, trener i działacz sportowy, żołnierz Armii Krajowej. Ur. 4 XI w miejscowości Sarikamiş w Turcji, był synem Bolesława, lekarza weterynarii, i Jadwigi z Karpińskich, urzędniczki Urzędu Miejskiego w Krakowie.
W l. 1927–35 uczęszczał S. do IV Państwowego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Krakowie i tam zdał maturę. Szermierkę zaczął uprawiać jeszcze w l. szkolnych, pod kierunkiem mjr. Eugeniusza Linnemanna, który w l. trzydziestych organizował kursy szermiercze dla uczniów szkół średnich. Ok. r. 1932 został S. członkiem sekcji szermierczej Akademickiego Związku Sportowego. W r. 1935 rozpoczął studia na Wydz. Rolniczym UJ. Jako student wielokrotnie startował w akademickich mistrzostwach Polski w szermierce, trzykrotnie zdobywając tytuł mistrzowski (w r. 1936 w szabli, w l. 1937 i 1938 w szpadzie).
Podczas okupacji niemieckiej S. był żołnierzem Armii Krajowej i działał w konspiracji w rejonie krakowskim. Po zakończeniu wojny kontynuował studia rolnicze, ale ich nie ukończył. W październiku 1945 był współorganizatorem sekcji szermierczej w Klubie Sportowym (KS) «Cracovia» i brał udział w reaktywowaniu w Katowicach Polskiego Związku Szermierczego. Gdy w r.n. nastąpiło rozwiązanie sekcji szermierczej KS «Cracovia», jej zawodnicy utworzyli sekcję szermierczą w Tow. Gimnastycznym «Sokół» w Krakowie, w której S. został członkiem zarządu. W r. 1947 sekcję tę zlikwidowano, a jej zawodnicy utworzyli sekcję szermierczą przy Wojskowo-Cywilnym Klubie Sportowym (WCKS) «Wawel» w Krakowie; S. nadal występując jako zawodnik, został w tej sekcji również trenerem. W t.r. zajął m.in. drugie miejsce w szpadzie w mistrzostwach Polski, wygrał zawody we florecie i szabli w akademickich mistrzostwach Polski oraz zdobył tytuł drużynowego mistrza Polski we florecie wraz z drużyną WCKS «Wawel». W r. 1948 przeniesiono sekcję szermierczą do Zwierzynieckiego Klubu Sportowego (ZKS) «Budowlani» w Krakowie; S. pozostał nadal jej zawodnikiem i trenerem. W t.r. był czwarty na międzynarodowych mistrzostwach Polski we florecie, ale jako najlepszy z Polaków otrzymał tytuł mistrza Polski, a w l. 1949–50 był drużynowym mistrzem Polski we florecie w drużynie «Budowlani». W r. 1949 reprezentował Polskę na Akad. Mistrzostwach Świata w Budapeszcie, zajmując tam wraz z drużyną trzecie miejsce w konkurencji szabli. W tym czasie uczęszczał na kursy trenerskie w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Krakowie; ukończył je na początku l. pięćdziesiątych.
S. początkowo był trenerem szermierki kl. II, później kl. I i kl. mistrzowskiej, a w grudniu 1958 został przewodniczącym Komisji Trenerskiej Polskiego Związku Szermierczego i pełnił tę funkcję przez kilka lat. Ponadto pracował przez wiele lat jako nauczyciel wychowania fizycznego w Zespole Szkół Mechanicznych w Krakowie oraz prowadził zajęcia z szermierki scenicznej w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. W r. 1974 przypadkowo potrącony przez samochód, doznał wstrząsu mózgu i złamania nogi. Nigdy już nie powrócił do pełni sił i przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Do końca życia prowadził zajęcia w Krakowskim Klubie Szermierzy. Zmarł 4 I 1992 w Krakowie i został pochowany 13 I t.r. na cmentarzu Rakowickim. Był odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1981), Złotym Krzyżem Zasługi i tytułem Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej (1966).
S. od r. 1950 był ożeniony z Marią z Chmielińskich, 1.v. Kurkową (24 II 1921 – 24 VII 2001), gimnastyczką i florecistką, uczestniczką igrzysk olimpijskich w r. 1952, i miał z nią dwoje dzieci: córkę Grażynę (1951–1992), absolwentkę Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie, i syna Bolesława (ur. 1955), instruktora szermierki.
Igrzyska stare jak świat, W. 1976 s. 331; – Księga sportu polskiego 1944–1974, W. 1975 s. 531; Nawrocki J., Mrzygłód J., W szczęku stalowych kling, W. 1957 s. 114; – Sprawozdanie X (XXVII) Dyrekcji Państwowego Gimnazjum IV im. H. Sienkiewicza w Krakowie za r. szk. 1927/8, Kr. 1928; toż za l. 1928/9; toż za l. 1932/3; – „Dzien. Pol.” 1992 nr 7 s. 13, nr 9 s. 14; „Tempo” 1991 nr 37 s. 3–4, 1992 nr 4 s. 2; „Trybuna” 1992 nr 8; – Arch. UJ: WR 109, 110, 111, 112, WR 168; – Lipińska D., Rozwój Krakowskiego Klubu Szermierzy w latach 1948–1978, Kr. 1980 (mszp. pracy magisterskiej w B. Akad. Wychowania Fizycznego w Kr.) s. 7–12, 14–29, 33, 63, 66, 80, 90, 93, 103–4, 117–19; – Dokumenty dot. S-a w posiadaniu żony, Marii z Kr. i jej informacje.
Zbigniew Porada