Sudywojewicz Stanisław (Stanko) z Dziawołtowa h. Zadora (zm. przed 6 IX 1481), namiestnik grodzieński, marszałek ziemski litewski, wojewoda trocki.
Był jedynym synem Sudywoja Wolimuntowicza (zob.), bratankiem Rumbolda (zob.) i Michała Kieżgajły (zob.), star. żmudzkiego i kaszt. wileńskiego, bratem stryjecznym Michała Kieżgajły (zob.), kanclerza lit. i woj. wileńskiego, oraz Jana Kieżgajły (zob.).
Pierwsza wzmianka o S-u pochodzi z r. 1463, kiedy był już namiestnikiem grodzieńskim i zasiadał w radzie wielkoksiążęcej. Uzyskanie na progu kariery tego stosunkowo wysokiego urzędu zawdzięczał zapewne swym krewniakom, zwłaszcza bratu stryjecznemu Michałowi Kieżgajłowiczowi, wtedy najbliższemu i najbardziej zaufanemu współpracownikowi w. ks. Kazimierza Jagiellończyka. Niewykluczone, że godność jednego z kilku marszałków dworskich (hospodarskich), funkcję głównie honorową, z którą poświadczony był od r. 1464, posiadał jeszcze przed namiestnictwem grodzieńskim, bowiem stanowisko to otwierało możliwość awansu na wyższe urzędy i gwarantowało dostęp do rady wielkoksiążęcej.
W marcu 1469 odbył S., prawdopodobnie z żoną Katarzyną, pielgrzymkę do Rzymu. W suplice do papieża Pawła II zabiegał o odpust dla wszystkich, którzy w święta Wniebowzięcia NMP i Świętej Trójcy odwiedzą odbudowany i na nowo przez niego uposażony kościół w Dziawołtowie; prośbę uzasadniał swym staraniem o przywrócenie do wiary katolickiej prawosławnych i niechrześcijan. Określił siebie wtedy jako neofitę, który «ritum in antea Tartarorum et paganorum sequebatur». Niektórzy badacze uważali, że była to figura retoryczna (R. Petrauskas), inni, że początkowo był on wyznania prawosławnego (L. Korczak), a jeszcze inni, że był poganinem (K. Pietkiewicz), co jednak trudno zaakceptować, podobnie jak sugestię, iż nazwanie siebie neofitą miało być wyrazem swego rodzaju pokory wobec papieża. Fundacyjną aktywnością S. wyróżniał się spośród przedstawicieli litewskiej elity. W nieznanym czasie ufundował w katedrze wileńskiej kaplicę p. wezw. Świętej Trójcy (nazywaną pospolicie Sędziwojowską), w której został pochowany. Jako jej uposażenie darował biskupstwu wileńskiemu obszerne dobra Stankowskie (pow. miński). Niecałe dwa lata po królewskiej fundacji klasztoru Bernardynów w Wilnie (30 IX 1469), w której uczestniczył, ufundował klasztor Bernardynów w Kownie (4 IV 1471), uposażając go placem i ogrodem położonymi nad Niemnem koło zamku.
W listopadzie 1474 wystąpił S. jako «oberste marschalk», co należy uważać za okazjonalne wyróżnienie go z grona pozostałych marszałków hospodarskich i świadectwo wyższej pozycji w radzie aniżeli ta, która wynikała ze sprawowanego namiestnictwa grodzieńskiego. Zaliczany był S. w tym okresie do ścisłego grona najbliższych monarsze panów litewskich (O. Halecki), choć nie wykazywał szczególnej aktywności w działalności publicznej. Lojalność wobec władcy oraz wspieranie swoich braci stryjecznych Michała i Jana Kieżgajłowiczów, dostojników odgrywających główną rolę u boku Kazimierza Jagiellończyka, zapewniły mu dalsze awanse. W 1. poł. r. 1476 poświadczony był już jako marsz. ziemski W. Ks. Lit., a od r. 1478 jako woj. trocki, chociaż możliwe, że urząd objął już wcześniej, gdyż jego poprzednik Radziwiłł Ościkowicz zmarł przed 13 VIII 1477. S. zmarł przed 6 IX 1481, kiedy to w nadaniu Kazimierza Jagiellończyka dla J. Kieżgajłowicza był wspomniany jako nieżyjący.
S. posiadał odziedziczony po ojcu znaczny majątek, o czym najlepiej świadczą jego fundacje kościelne (K. Pietkiewicz). Poza uposażeniem na Dziawołtowie, miał dwór Botoki na Żmudzi, który po jego śmierci Kazimierz Jagiellończyk przekazał J. Kieżgajłowiczowi. W pow. mińskim posiadał dużą majętność z dworem w Szacku, poza tym dobra Surwiliszki nad Niewiażą oraz dwory w Kownie i Wilnie.
Z małżeństwa z Katarzyną S. prawdopodobnie nie pozostawił potomstwa, bowiem po jego śmierci majątek przypadł w części władcy, a w części jedynej siostrzenicy, córce Jana Wiażewicza, Annie, małżonce marsz. ziemskiego i woj. trockiego Piotra Janowicza Montigerdowicza.
Boniecki; Urzędnicy, XI; Wolff, Senatorowie W. Ks. Lit., s. 57, 174; – Halecki O., Dzieje unii jagiellońskiej, Kr. 1919 I; Korczak L., Litewska rada wielkoksiążęca w XV wieku, Kr. 1998 s. 50, 100; Murawiec W. F., Kowno, w: Klasztory bernardyńskie w Polsce i w jej granicach historycznych, Red. H. E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985 s. 149; Ochmański J., Powstanie i rozwój latyfundium biskupstwa wileńskiego (1387–1550), P. 1962 s. 78; Petrauskas R., Lietuvos diduomenė XIV a. pabaigoje – XV a., Vilnius 2003; Pietkiewicz K., Kieżgajłowie i ich latyfundium do połowy XVI wieku, P. 1982 s. 34, 67–8; Rowell S. C., Winning the living by remembering the dead?, w: Taip istorijos ir būtovės, Oprac. A. Bumblauskas, R. Petrauskas, Vilnius 1999 s. 109; Semkowicz W., O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle roku 1413, „Lituano-Slavica Posnaniensia” T. 3: 1989 s. 33; – Akta grodz. i ziem., VI; Bull. Pol., VII; Cod. epist. saec. XV, III; Jablonskis K., Archyvinės smulkmenos, „Praeitis” T. 2: 1933 nr 8; Kod. katedry i diec. wil.; Liv.-Est.-u. Kurl. Urk-buch, XII; Metryka Lit., I 3–4.
Lidia Korczak