INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Stanisław Strzetelski     

Stanisław Strzetelski  

 
 
1895-03-05 - 1969-04-10
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Strzetelski Stanisław, pseud.: st. strz., St. Strz., strz., (strz), Strz. (1895–1969), dziennikarz, publicysta, wydawca, poseł na sejm Rzeczypospolitej Polskiej.

Ur. 5 III w Grzymałówce (pow. brodzki), był synem Fulgentego (Fulgensa) (1854–1928), właściciela ziemskiego, oraz Michaliny z Tabaczyńskich (1868–1925), bratem m.in. Tadeusza (zm. 1992), pisarza i dziennikarza, w r. 1924 łącznika prasowego Prezydium Rady Ministrów z Min. Kolei Państwowych, współtwórcy Polskiego Radia, po r. 1939 emigranta, redaktora dziennika „Nowy Świat” (Nowy Jork), a następnie radia «Głos Ameryki».

Po ukończeniu w r. 1913 gimnazjum w Brodach studiował S. na wydziałach filozoficznych kolejno Uniw. Lwow. i uniw. w Wiedniu. Wg Stanisława Grabskiego pracował w Wiedniu w agencji prasowej Koła Polskiego w Radzie Państwa. Należał w tym czasie do skautingu i Związku Młodzieży Polskiej «Zet» oraz Drużyn Sokolich. Po wybuchu pierwszej wojny światowej wstąpił w sierpniu 1914 do Legionu Wschodniego. Po jego rozwiązaniu 20 IX t.r. został wcielony do armii austro-węgierskiej. Dn. 10 V 1918 razem z Alfonsem Zbyszewskim zdezerterował z zamiarem wstąpienia do II Korpusu Polskiego gen. Józefa Hallera, który jednak został właśnie rozbity przez Niemców w bitwie pod Kaniowem (11 V t.r.). Prawdopodobnie w tym okresie wstąpił S. do Ligi Narodowej. Razem z Grabskim dotarł do Murmańska, gdzie walczył jako podchorąży w polskich formacjach wojskowych, tzw. murmańczykach.

Pod koniec r. 1918 przedostał się S. do Polski i w Warszawie założył agencję informacyjną «Varsovia». W czasie walk polsko-ukraińskich, w styczniu 1919, jako sekretarz Stanisława Głąbińskiego wziął udział w misjach dyplomatycznych do Rumunii, a na początku lutego t.r. również na Węgry; celem misji było m.in. sprowadzenie do Polski 4. dyw. gen. Lucjana Żeligowskiego. W l.n. współpracował z prawicowymi dziennikami: „Kurierem Lwowskim” oraz wydawaną od r. 1920 przez Stanisława Strońskiego „Rzeczpospolitą”, w której był także sekretarzem redakcji. Dorywczo pisał artykuły do „Gońca Krakowskiego”, a w r. 1924 był korespondentem „Gazety Warszawskiej” w Czechosłowacji. Po przewrocie majowym 1926 r. został redaktorem naczelnym wydawanego przez Jerzego Zdziechowskiego i Eryka Kurnatowskiego dziennika „ABC”. Od kwietnia 1928 był również redaktorem naczelnym nowo powstałej popołudniówki „Wieczór Warszawski”. Dn. 26 IX t.r. w Warszawie wziął udział w spotkaniu redaktorów czasopism stołecznych, opozycyjnych wobec rządu, które było poświęcone obronie wolności słowa. W wyborach w listopadzie 1930 został posłem na Sejm z okręgu nr 2 (Warszawa-powiat) z listy nr 4 (Stronnictwa Narodowego). W Sejmie zasiadał w Klubie Narodowym; brał udział w dyskusjach nad ustawami o ustroju szkolnictwa (26 II 1932) oraz ubezpieczeniu społecznym (7 III 1932 i 16 II 1933). Gdy w r. 1935 w „ABC” i „Wieczorze Warszawskim” uzyskali wpływy zwolennicy sanacji, przeszedł z większością zespołu redakcyjnego do nowo utworzonego przez Tadeusza Kobylańskiego „Gońca Warszawskiego”; redaktorem naczelnym tego dziennika był formalnie Stanisław Majewski, ale kierownictwo spoczywało faktycznie w rękach S-ego. Jesienią 1936 objął ponownie redakcję „Wieczoru Warszawskiego”, w którym pełnił funkcję redaktora działu politycznego; w piśmie publikowali m.in. młodzi narodowcy: Jan Bajkowski, Jan Barański i Wojciech Wasiutyński. S. był w tym czasie zwolennikiem porozumienia obozu narodowego z sanacją, tzw. konsolidacji; wg Janusza Rakowskiego realizował tę koncepcję zakładając z Janem Rembielińskim Związek Obrońców Narodu oraz wydając (listopad 1936 – listopad 1937) dwutygodnik polityczno-kulturalny „Podbipięta”. Na początku r. 1937 uczestniczył też w rozmowach z przedstawicielami obozu rządowego, m.in. Bogusławem Miedzińskim i Eugeniuszem Kwiatkowskim, a podczas trzygodzinnego spotkania z marsz. Edwardem Rydzem-Śmigłym wysunął «projekt szerokiego zjednoczenia w celu realizacji wielkiego programu obrony narodowej». Kontakty S-ego z władzami zakończyły się z chwilą ogłoszenia deklaracji ideowo-politycznej Obozu Zjednoczenia Narodowego (21 II t.r.). Jednak po strajku chłopskim w sierpniu pośredniczył w rozmowach między ministrem sprawiedliwości Witoldem Grabowskim a reprezentantem Stronnictwa Ludowego Jerzym Kuncewiczem; ich celem było polubowne załatwienie kwestii karnych, w tym zwolnienie aresztowanego przywódcy ludowego Brunona Gruszki. W r. 1938 został S. wiceprezesem Wydz. Wykonawczego Zarządu i szefem Sekcji Wydawnictw Informacyjnych, powołanego t.r. Tow. Wiedzy Prasowej. W pierwszym numerze tygodnika „Kronika Polski i Świata” w artykule Nacjonalizm prawdziwy i fałszywe doktryny nacjonalistyczne (1938) uznał, że «prawdziwy nacjonalizm polski» powinien opierać się na etyce chrześcijańskiej i «rozwoju moralnym jednostek». Nie zarzucił myśli o porozumieniu z sanacją i w artykule Trzeba wreszcie powiedzieć prawdę (1938 nr 41) przedstawił perspektywę połączenia Obozu Zjednoczenia Narodowego i stronnictw narodowych «w jednym, wielkim obozie politycznym». Od 4 XII t.r. był redaktorem naczelnym „Kroniki Polski i Świata”; pisali w niej m.in. Stroński, Zygmunt Nowakowski, Adam Grzymała-Siedlecki, Stefan Kisielewski i Alfred Łaszowski.

Po wybuchu drugiej wojny światowej, we wrześniu 1939, opuścił S. wraz z rodziną Warszawę z zamiarem uruchomienia nowego dziennika, przeznaczonego zarówno dla walczącej armii, jak i dla ludności cywilnej. Wyznaczył swym współpracownikom punkt zborny w Lublinie, jednak wkrótce, podążając z rządem przez Łuck, Tarnopol, Równe i Kosów, przekroczył granicę Rumunii. W listopadzie t.r. udał się z Bukaresztu do Paryża, gdzie został zatrudniony przez Strońskiego, wicepremiera rządu RP odpowiedzialnego za informację i propagandę, w Centrali Informacji i Dokumentacji. Współpracował wtedy m.in. z Tadeuszem Katelbachem, z którym utrzymywał przyjazne stosunki (na przełomie l. 1939 i 1940 wspólnie wynajmowali mieszkanie). Dn. 18 II 1940 został wiceprezesem Zarządu Sekcji Zagranicznej Związku Dziennikarzy RP z siedzibą w Angers. Po inwazji niemieckiej na Francję, w czerwcu t.r., opuścił z rodziną Paryż i udał się na południe Francji, gdzie spotkał się m.in. ze Zdziechowskim i prezesem Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego Tadeuszem Bieleckim. Niebawem osiadł w Portugalii; od lipca prowadził w Lizbonie wraz z Katelbachem placówkę Min. Informacji i Dokumentacji rządu RP. Obaj analizowali prasę niemiecką i zbierali relacje od polskich uchodźców, po czym pisali raporty, które przesyłali Strońskiemu. S. stał też na czele lizbońskiego Komitetu Pomocy Uchodźcom Polskim w Portugalii, działającego pod patronatem Min. Opieki Społecznej rządu RP. W październiku zrezygnował z tej funkcji i został korespondentem Polskiej Agencji Telegraficznej w Lizbonie. Wg Bernarda Wiadernego miał być sygnatariuszem wydanego w Lizbonie 24 VII 1940 memorandum, skierowanego do władz niemieckich, będącego próbą powołania polskiego rządu kolaboracyjnego; faktu tego inne źródła nie potwierdzają.

Dn. 30 III 1941 przybył S. do USA i objął dyrekcję Wydz. Prasowego Polish Information Center w Nowym Jorku (przedstawicielstwo Min. Informacji i Dokumentacji rządu RP). W Nowym Jorku wydawał do r. 1945 pisma w języku angielskim: tygodnik „The Polish Review” i miesięcznik „New Europe”. W r. 1941 zamieścił w londyńskim tygodniku „Wiadomości Polskie” (nr 19 i 22) swoje wspomnienia. T.r. napisał, opublikowaną rok później w Londynie, książkę Goering poluje na rysie (przekł. angielski Where the Storm Broke, New York 1942); postawił w niej tezę, że można było zachować pokój «za cenę zgody na wspólną wojnę Niemiec i Polski z Rosją sowiecką». Sporadycznie współpracował z redagowanym m.in. przez Jana Lechonia nowojorskim „Tygodniowym Przeglądem Literackim Koła Pisarzy z Polski”. Był współzałożycielem powstałego w r. 1942 Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia i pełnił funkcję kierownika działu prasowego jego Zarządu Głównego. W wydawanym przez Komitet „Biuletynie Organizacyjnym” (1943 nr 12) zamieścił artykuł Jaka jest Polska materiały do pogadanek i dyskusji dla działaczy w terenie. W l. 1943–4 był redaktorem naczelnym ukazującego się trzy razy w miesiącu „Komunikatu Prasowego Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia”. Przyznał dotację Polish Information Center na wydawany w Nowym Jorku od r. 1943 „Tygodnik Polski” (redagowali go Lechoń, Kazimierz Wierzyński, Józef Wittlin i Zenon Kosidowski). Był jednym z sygnatariuszy «Depeszy do premiera Arciszewskiego» („Tyg. Pol.” 1945 nr 8), popierającej oświadczenie rządu RP z 13 II 1945, odrzucające ustalenia konferencji jałtańskiej w sprawie Polski. Z ramienia Głównego Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia kierował przygotowaniami do zjazdu organizacji polonijnych ze wschodnich stanów USA (Nowy Jork, 11–12 III t.r.). W tym czasie był rozpatrywany jako kandydat na dyrektora oddziału amerykańskiego Katolickiej Agencji Prasowej (informował o tym prymasa Augusta Hlonda bp Józef Gawlina w liście z 27 V); ostatecznie jednak funkcji tej nie objął. Opublikował książkę Bitwa o Warszawę: 1 sierpnia 2 października 1944 r. Fakty i dokumenty (Nowy Jork 1945), w której powstanie warszawskie 1944 r. określił jako «jedną z wielkich, a wśród dotychczasowych na pewno najbardziej krwawą bitwę drugiej wojny światowej».

Po zakończeniu wojny pozostał S. w USA. Wraz z żoną i córkami prowadził w Sea Cliff pod Nowym Jorkiem pensjonat, który dawał schronienie uchodźcom polskim i pełnił rolę salonu towarzyskiego (jego bywalcami byli m.in. Lechoń, Wierzyński, Wittlin, gen. Władysław Bortnowski, Zdzisław Czermański, Maria i Jerzy Kuncewiczowie). Po pogromie w Kielcach (4 VII 1946) znalazł się w gronie piętnastu sygnatariuszy Oświadczenia Komitetu Wykonawczego Związku Obrony Niepodległości Polski w Nowym Jorku z 7 VII 1946, oskarżającego komunistyczne służby specjalne o sprowokowanie tych wydarzeń. W l. 1946–7 redagował nowojorski tygodnik „Czas”, organ Zjednoczenia Polsko-Narodowego.

W r. 1949 został S. kierownikiem sekcji polskiej Biura Studiów, powstałego 1 VI t.r. Komitetu Wolnej Europy. Na tym stanowisku doprowadził do powołania dwujęzycznego dwutygodnika „Wiadomości z Polski i o Polsce” („The Report on Poland”) i w czerwcu 1950 objął jego redakcję. Od marca 1951 był prezesem Rady Stow. Dziennikarzy Polsko-Amerykańskich w Nowym Jorku. W sierpniu t.r. odszedł z dwutygodnika i zastąpił Lesława Bodeńskiego na stanowisku kierownika sekcji polskiej Radia Wolna Europa «Głosu Wolnej Polski» w Nowym Jorku. Sprzeciwiał się powołaniu drugiego oddziału sekcji w Monachium, uważając, że nadawanie audycji z Niemiec zostanie negatywnie odebrane w kraju. Powstały na tym tle spór z kierownikiem ośrodka monachijskiego Janem Nowakiem (Zdzisławem Jeziorańskim) zakończył się w styczniu 1952 porozumieniem, na mocy którego oddział nowojorski otrzymał wyłączność na informacje z półkuli zachodniej oraz na przygotowywanie wszystkich komentarzy międzynarodowych i przeglądów prasy światowej. W oddziale tym zgromadził S. grono wybitnych współpracowników, m.in. Wasiutyńskiego, a dla Lechonia, Wierzyńskiego i Wittlina stworzył półgodzinną, cotygodniową audycję, zapewniając im przez to podstawę egzystencji. W kwietniu t.r. doszło do kolejnego konfliktu z Nowakiem, który dążył do zmiany nazwy rozgłośni z «Głosu Wolnej Polski» na «Głos Wolnych Polaków». Nazwy nie zmieniono. S. utworzył wtedy przy oddziale nowojorskim komitet doradczy, złożony z przedstawicieli polskich stronnictw emigracyjnych. W czerwcu gościł Nowaka w Sea Cliff, ale pogłębiających się rozbieżności nie udało się usunąć. Dn. 7 X 1954 w Waszyngtonie wziął udział w konferencji poświęconej rozpoczętym 28 IX t.r. audycjom Józefa Światły; proponował ograniczenie ich ilości. Choć dystansował się od pomysłu przekazywania do Polski ulotek za pomocą balonów, sporządził w r. 1954 projekt takiej akcji p.n. Operation Truth; broszura, przesyłana do kraju balonami, miała się składać z Deklaracji Rady Jedności Narodowej z r. 1944, oceny sytuacji w kraju i na świecie oraz wyjątków z audycji Światły. Amerykanie zaakceptowali jednak pomysł Nowaka i sporządzili własny «Operation Spotlight», zawierający tylko broszurę „Za kulisami bezpieki i partii” z relacjami Światły. S. sprzeciwił się wówczas tej akcji; uzyskał wsparcie ze strony dyrektora Radia Wolna Europa Roberta Langa oraz zmobilizował szerokie kręgi emigracji (m.in. gen. Kazimierza Sosnkowskiego). Tymczasem jednak Lang, skonfliktowany z prezesem Komitetu Wolnej Europy Whitneyem Shepardsonem, został zdymisjonowany, w związku z czym ustąpił również S., a także jego zastępca Zygmunt Lityński. Dn. 14 III 1955 w rozgłośni sekcji polskiej Radia Wolna Europa odbyło się, z udziałem m.in. Lechonia, uroczyste pożegnanie S-ego.

W maju 1955 objął S. stanowisko dyrektora Polskiego Inst. Naukowego w Ameryce; w r. 1956 zainicjował wydawanie organu Instytutu, kwartalnika „The Polish Review” i wszedł w skład jego zespołu redakcyjnego. Dn. 8 III 1956 został powołany do nowojorskiego komitetu organizacyjnego Kongresu Wolnej Kultury Polskiej (Paryż, 15–18 VI t.r.). Po przełomie politycznym w Polsce w październiku t.r. zainicjował w r. 1957 akcję wspierania kraju przez wysyłkę sprzętu medycznego i laboratoryjnego oraz fundowanie stypendiów (akcję prowadzono do r. 1960). W r. 1959 sprzedał dom w Sea Cliff. W l. 1960 i 1962 odwiedził Polskę (m.in. Kraków), co wywołało kontrowersje wśród nowojorskich emigrantów. Działał w komitecie doradczym Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego, przyznającej doroczne nagrody za wybitne zasługi dla kultury polskiej. Dzięki jego staraniom Fundacja nabyła dom w Nowym Jorku, który 1 VIII 1960 przekazała Polskiemu Inst. Naukowemu. T.r. opracował S. sprawozdanie z działalności Instytutu od jego powołania w r. 1942 pt. The Polish Institute of Arts and Sciences in America. Origin and Development (New York). Wskutek różnic w ocenie zadań Instytutu z jego prezesem Oskarem Haleckim zrezygnował we wrześniu 1961 ze stanowiska dyrektora. T.r. zorganizował Fundację Wandy Roehr i objął jej kierownictwo; w ciągu pięciu lat jego działalności wydała ona ponad 290 tys. dolarów na pomoc dla 627 naukowców, artystów i studentów z kraju. Nadal czynny jako publicysta, w artykule The Critical Decade 19651975 („The Polish Review” 1966 nr 2) kreślił perspektywy zjednoczenia Europy, a w szkicu Uwagi o ONZ, o rządzie światowym i o roli emigracji („Wiadomości” 1968 nr 25–26/27) krytykował niektóre środowiska emigracyjne za życzeniowe uprawianie polityki. Należał do Syndykatu Dziennikarzy RP w USA z siedzibą w Nowym Jorku. Zmarł 10 IV 1969 w szpitalu w Glen Cove pod Nowym Jorkiem, został pochowany w alei zasłużonych w «amerykańskiej Częstochowie» w Doylestown w Pensylwanii. Był odznaczony Złotym Medalem Zasługi Zjednoczenia Polsko-Narodowego (1965).

W małżeństwie zawartym 20 IV 1920 z Janiną z Mękarskich (1899–1992) miał S. dwie córki: Krystynę (1922–2000), zamężną z Janem Kazimierzem Krasińskim, i Ewę (1931–1995), zamężną z Andrzejem Markowskim.

 

Bolek, Who’s who in Polish America; Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, Tor. 2005 V; Kowalik J., Bibliografia czasopism polskich wydawanych poza granicami kraju od września 1939 roku, L. 1976 IV; Kto był kim w Drugiej RP?; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., II; Register of Polish american scholars, scientists, writers and artists, New York 1969; Skrzypek J., Bibliografia pamiętników polskich, Wr. 1976; Słown. pol. tow. nauk., II cz. 2; Słown. pseudonimów, IV; – Cenckiewicz S., Tadeusz Katelbach (1897–1977). Biografia polityczna, W. 2005; Cuba S., An Interview with George Roehr, „Kosciuszko Foundation Monthly Newsletter” 1974 nr z listopada; Jakubowska U., Oblicze ideowo-polityczne „Gazety Warszawskiej” i „Warszawskiego Dziennika Narodowego” w latach 1918–1939, W.–Ł. 1984; Jędrzejewicz W., Polonia amerykańska w polityce polskiej. Historia Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia, Łomianki 2006; Kozicki S., Historia Ligi Narodowej, Londyn 1964; Krzywobłocka B., Chadecja 1918–1937, W. 1974; Kusielewicz E., In memoriam: Wanda Roehr, „Kosciuszko Foundation Monthly Newsletter” 1974 nr z listopada; Lewandowska S., Prasa polskiej emigracji wojennej 1939–1945, W. 1993; Literatura pol. na obczyźnie, I–II; Machcewicz P., Emigracja w polityce międzynarodowej, W. 1999; Micewski A., W cieniu marszałka Piłsudskiego, W. 1969; tenże, Z geografii politycznej II Rzeczypospolitej, W. 1966; Paczkowski A., Prasa codzienna Warszawy w latach 1918–1939, W. 1983; tenże, Prasa polska w latach 1918–1939, W. 1980; Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski, Londyn 1956 II cz. 1; Polish Institute of Arts and Sciences of America: 50th Anniversary Album (1942–1992), Nowy Jork 1995; Przybylski H., Front Morges w okresie II Rzeczypospolitej, W. 1972; Rudnicki S., Obóz Narodowo Radykalny, W. 1985; Rudziński E., Informacyjne agencje prasowe w Polsce 1926–1939, W. 1970; Wandycz D. S., Polski Instytut Naukowy w Ameryce. W trzydziestą rocznicę 1942–1972, Nowy Jork 1974 s. 31–3, 35–6, 39, 76 (fot.); Wapiński R., Polityka i politycy. O polskiej scenie politycznej XX wieku, Wr. 2006; Wiaderny B., Niechciana kolaboracja: polscy politycy i nazistowskie Niemcy w lipcu 1940, „Zesz. Hist.” 2002 nr 142 s. 131, 134 (polemiki i recenzje artykułu w: „Dzieje Najnowsze” 2003 nr 2, „Tyg. Powsz.” 2003 nr 3, 7, „Zesz. Hist.” 2003 z. 143–4); Wyskiel W., Kręgi wygnania. Jan Lechoń na obczyźnie, Kr. 1993 s. 34, 127; Ziętara P., Emigracja wobec Października. Postawy polskich środowisk emigracyjnych wobec liberalizacji w PRL w latach 1955–1957, W. 2001; – Arch. Paderewskiego, II–IV; Armia polska i życie społeczne Polaków we Francji wrzesień 1939 r. – czerwiec 1940 r. Dokumenty urzędowe, relacje, W. 2001; Barański J., Lata młodości i walki, Londyn [b.r.w.]; Błażyński Z., Mówi Józef Światło, Londyn 1985; Estreicher K., Dziennik wypadków, Kr. 2001 I, 2002 II, 2003 III, 2006 V; Giedroyc J., Gombrowicz W., Listy 1950–1969, W. 2006; Giedroyc J., Jeleński K. A., Listy 1950–1987, W. 1995; Giedroyc J., Mieroszewski J., Listy 1949–1956, W. 1999; Giedroyc J., Stempowski J., Listy 1946–1969, W. 1998 I; Giedroyc J., Wańkowicz M., Listy 1945–1963, W. 2000; Głąbiński S., Wspomnienia polityczne, Pelplin 1939 I; Grabski S., Pamiętniki, W. 1989 II; Grydzewski M., Lechoń J., Listy 1923–1956, W. 2006 I–II (fot.); Jahresbericht des Rudolf-Gymnasium in Brody 1906, Brody 1906; [Jeziorański Z.] Nowak J., Wojna w eterze, Londyn 1985 I; Kobylański T., Fenomen wydawniczy w prasie warszawskiej dwudziestolecia, „Kwart. Hist. Prasy Pol.” R. 19: 1980 nr 3 s. 91, 94–6, 98–9; Korespondencja Augusta Hlonda i Józefa Gawliny w latach 1924–1948, Kat. 2003; Kuncewicz J., Wyspy pamięci, L. 1989; Lechoń J., Dziennik, Londyn 1967 I, 1970 II, 1973 III; Leitgeber W., W kwaterze prasowej. Dziennik z lat wojny 1939–1945, Londyn 1972; Mossin R., Dziennikarze, których spotkałem po wybuchu wojny, w: Dziennikarze polscy na emigracji. Wspomnienia z lat 1937–1989, Opole 2001; Nowak J., Giedroyc J., Listy 1952–1998, Wr. 2001; Rakowski J., ZET akademicki w latach 1918–1927, w: ZET w walce o niepodległość i budowę państwa. Szkice i wspomnienia, W. 1996; Rudzki M., Polska sekcja Radia Wolna Europa w Nowym Jorku, „Zesz. Hist.” 2000 z. 133 s. 186–9; Schimitzek S., Na krawędzi Europy. Wspomnienia portugalskie 1939–1946, W. 1970; Spraw. stenogr. Sejmu, 1930–5; Sprawozdanie dyrekcji gimnazjum im. Rudolfa w Brodach, 1907–1913, Brody 1907–13; Wasiutyński W., Prawą stroną labiryntu. Fragmenty wspomnień, Gd. 1996; Wierzyński K., Pamiętnik poety, W. 1991; Witos W., Moje wspomnienia, Paryż 1965 III; Wymiana kulturalna i pomoc naukowa U.S.A. – Polska. Wieczór jubileuszowy Stanisława Strzetelskiego, New York 1965; – „Głos Pol.” 2000 nr 29; „Nowy Dzien.” (Nowy Jork) 1992 nr 5515 (dot. Tadeusza Strzetelskiego); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1969: „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” nr 91–92, 100 (fot.), „Kultura” nr 5, „Nowy Świat” (Nowy Jork) nr z 12 IV, „Tydzień Pol.” nr z 12 IV, 26 IV (fot.), „Wiadomości” (Londyn) nr 18; Arch. Pol. Inst. Nauk. w Ameryce w Nowym Jorku: sygn. 039 (koresp. Ludwiki Ciechanowieckiej), sygn. 141, 295–8, 399, 436 (Pol. Inst. Nauk. w Ameryce); B. Jag.: Koresp. Władysława Szafera, sygn. Przyb. 296/73, 298/73, 300/73, koresp. Jana Wiktora, sygn. Przyb. 678/88; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 7785 t. 6 (koresp. Feliksa Młynarskiego), rkp. 10512 (Liga Narodowa – życiorysy i relacje członków); B. Ossol.: rkp. 7183/II t. 9; B. Pol. w Londynie: Kartoteka B. Jeżewskiego; B. Pol. w Paryżu: rkp. 1248 t. 2 k. 5 (Księga pamiątkowa z wpisami osób odwiedzających Księgarnię Pol. w l. 1958–64), rkp. 1264 k. 194 (S. Lam, Materiały do „Słownika biograficznego Polaków w świecie”); B. Uniw. Mikołaja Kopernika w Tor.: Arch. Emigracji, sygn. AE/JS/XII/1 (list S-ego do Juliusza Sakowskiego z 25 VI 1952); Inst. Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku: sygn. PIC t. 7–8 (akta agendy Min. Informacji i Dok. w Nowym Jorku); – Mater. w posiadaniu wnuczki S-ego, Krystyny Chądzyńskiej z Markowskich (USA).

Wojciech Turek

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Helena Grossówna

1904-11-25 - 1994-07-01
aktorka filmowa
 

Emil Erwin Zegadłowicz

1888-07-20 - 1941-02-24
poeta
 

Tomasz Nocznicki

1862-12-28 - 1944-11-03
działacz ruchu ludowego
 

Jan Nowicki

1939-11-05 - 2022-12-07
aktor filmowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Władysław Stapiński

1897-09-05 - 1942-12-08
malarz
 

Edward Wilhelm Rühle

1905-09-02 - 1988-08-24
geolog
 

Wiktor Teofil Gomulicki

1848-10-17 - 1919-02-14
poeta
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.